CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO

MORPHINI SULFAS WZF, 10 mg/ml, roztwór do wstrzykiwańMORPHINI SULFAS WZF, 20 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań

2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

MORPHINI SULFAS WZF, 10 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań

1 ml roztworu zawiera 10,0 mg morfiny siarczanu (Morphini sulfas).

Substancje pomocnicze o znanym działaniu: sodu pirosiarczyn (E 223) oraz sód. 1 ml roztworu

zawiera 1,0 mg sodu pirosiarczynu oraz 0,148 mmol (3,40 mg) sodu.

MORPHINI SULFAS WZF, 20 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań

1 ml roztworu zawiera 20,0 mg morfiny siarczanu (Morphini sulfas).

Substancje pomocnicze o znanym działaniu: sodu pirosiarczyn (E 223) oraz sód. 1 ml roztworu

zawiera 1,0 mg sodu pirosiarczynu oraz 0,130 mmol (2,99 mg) sodu.

Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA

Roztwór do wstrzykiwań

Bezbarwny lub jasnożółty przezroczysty płyn

4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE

4.1 Wskazania do stosowania

Morfina jest wskazana w bólu ostrym i przewlekłym o nasileniu od umiarkowanego do silnego, którynie ustępuje po zastosowaniu leków przeciwbólowych innych niż opioidowe. Morfina jest stosowanawe wszystkich rodzajach bólu, w tym pooperacyjnych i przewlekłych, najczęściej pochodzenianowotworowego, z wyjątkiem bólu spowodowanego skurczem mięśni gładkich, np. dróg żółciowych.

4.2 Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie

Dawkowanie należy ustalać indywidualnie dla każdego pacjenta.Dawkowanie zwykle stosowane:

Dorośli:

- w ostrym bólu zwykle

10 mg do 15 mg (0,1 do 0,15 mg/kg mc.) podskórnie lub domięśniowo,albo

2 mg do 8 mg dożylnie (z szybkością 2 mg/min). W razie potrzeby dawki można powtarzać co 4 godziny.

- w bólu przewlekłym 5 mg do 20 mg doustnie, podskórnie lub domięśniowo co 4 godziny.

1

Pacjentom w podeszłym wieku zazwyczaj podaje się połowę dawki przeznaczonej dla młodszych osóbdorosłych.

Dzieci:

- zwykle stosuje się podskórnie lub domięśniowo 0,1 do 0,2 mg/kg mc., w razie potrzeby co 4 godziny; nie należy przekraczać 15 mg na dawkę;

- nie zaleca się podawania morfiny doustnie;

- u noworodków zalecana dawka to 0,1 mg/kg mc. podskórnie, w razie potrzeby co 4 do 6 godzin.W przypadku stosowania produktu u noworodków lub niemowląt zaleca się stałą obserwację.

Produkt należy stosować systematycznie. Jeśli zachodzi taka potrzeba, lekarz może dokonać zmianw dawkowaniu.

Sposób podawania

Produkt podaje się podskórnie, domięśniowo lub dożylnie.

Dorosłym pacjentom lekarz może zalecić rozcieńczenie zawartości ampułki wodą i zażycie doustne.

Morphini sulfas WZF 10 mg/ml i Morphini sulfas WZF 20 mg/ml można rozcieńczać – sposóbrozcieńczania podano w punkcie 6.6.

4.3 Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną

w punkcie 6.1.

• Upośledzenie oddychania lub choroba obturacyjna górnych dróg oddechowych• Kolka wątrobowa

• Ostre zatrucie alkoholem

• Stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy i okres 2 tygodni po ich odstawieniu• Stany chorobowe przebiegające z drgawkami• Urazy głowy

• Zespół ostrego brzucha

• Guz chromochłonny nadnerczy

• Podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe• Śpiączka

4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania

Produktu nie należy podawać podpajęczynówkowo i nadtwardówkowo.

Opioidowe leki przeciwbólowe należy podawać ostrożnie lub w zmniejszonych dawkach pacjentomz niedoczynnością tarczycy, niewydolnością kory nadnerczy, astmą, zmniejszoną rezerwą oddechową,przerostem gruczołu krokowego, niedociśnieniem, wstrząsem, chorobami zapalnymi lubupośledzeniem drożności jelit, miastenią, a także pacjentom nadużywającym leków.

Morfina może powodować wzrost ciśnienia w drogach żółciowych, co wynika z wpływu na zwieraczOddiego. Dlatego u pacjentów z kolką wątrobową lub innymi zaburzeniami dróg żółciowych morfinamoże nasilić dolegliwości bólowe. Morfina podawana pacjentom po zabiegu usunięcia pęcherzykażółciowego, powodowała wystąpienie bólu.

Podczas podawania morfiny pacjentom z zaburzeniem czynności wątroby zaleca się ostrożność,ponieważ metabolizm morfiny przebiega w wątrobie.

2

U osób z zaburzeniem czynności nerek, po podaniu morfiny, stwierdzano długotrwałe zahamowanieczynności oddechowej o ciężkim przebiegu.

Podczas regularnego stosowania morfiny może szybko rozwinąć się uzależnienie, jednak u chorychotrzymujących morfinę ze wskazań medycznych uzależnienie występuje rzadko.

Nagłe zaprzestanie stosowania morfiny przez osobę uzależnioną może wywołać objawy zespołuabstynencyjnego, których nasilenie zależy od stanu pacjenta, wielkości i częstości podawania dawekoraz czasu stosowania. Są to: nudności, biegunka, kaszel, dysforia (zaburzenia nastroju), łzawienie,rozszerzenie źrenic, katar, bezsenność (z równoczesnym uporczywym ziewaniem), zlewne poty,podwyższenie ciśnienia tętniczego, drżenia mięśniowe, piloerekcja („gęsia skórka”), utrata łaknienia,niewielki wzrost częstości oddechu, uczucie rozlanego bólu w wielu miejscach ciała, bardzo silny głódnarkotyku oraz majaczenie.

U pacjentów w podeszłym wieku oraz osłabionych należy zmniejszyć dawki morfiny.

Produkt zawiera pirosiarczyn sodu, który może być przyczyną wystąpienia reakcji alergicznych,szczególnie u pacjentów z alergią w wywiadzie.

Morphini sulfas WZF 10 mg/ml zawiera 0,148 mmol/ml (3,40 mg/ml) sodu, czyli mniej niż 1 mmol(23 mg) sodu na dawkę, to znaczy produkt uznaje się za „wolny od sodu”.

Morphini sulfas WZF 20 mg/ml zawiera 0,130 mmol/ml (2,99 mg/ml) sodu, czyli mniej niż 1 mmol(23 mg) sodu na dawkę, to znaczy produkt uznaje się za „wolny od sodu”.

4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji

Działanie uspokajające morfiny (także innych opioidowych leków przeciwbólowych) nasilająsubstancje działające na ośrodkowy układ nerwowy, takie jak alkohol, leki znieczulające, nasenne,uspokajające, przeciwlękowe, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne oraz pochodne fenotiazyny.

Morfina nasila działanie hipotensyjne leków uspokajających, leków przeciwpsychotycznych i innychleków obniżających ciśnienie tętnicze. Nasila również działanie alkoholu.

Leki cholinolityczne, takie jak atropina, mogą jedynie częściowo odwrócić skurcz dróg żółciowych,lecz wywierają wpływ na przewód pokarmowy i drogi moczowe, w wyniku czego mogą wystąpićciężkie zaparcia i zatrzymanie moczu.

Opioidowe leki przeciwbólowe zmniejszają stężenie cyprofloksacyny w osoczu. Nie zaleca sięstosowania opioidowych leków przeciwbólowych w premedykacji, jeśli stosowana jestcyprofloksacyna.

Podczas stosowania z morfiną może wystąpić hamowanie działania na układ pokarmowy cyzaprydu,metoklopramidu i domperydonu.

Stwierdzano wysoką temperaturę ciała oraz działanie toksyczne na ośrodkowy układ nerwowypodczas stosowania morfiny i leków dopaminergicznych, także selegiliny.

Morfina opóźnia wchłanianie meksyletyny.

Cymetydyna (antagonista receptora H2) może hamować metabolizm opioidowych lekówprzeciwbólowych, szczególnie petydyny (zwiększa się stężenie w osoczu).

4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Ciąża

3

Stosowanie produktu u kobiet w ciąży wymaga zachowania szczególnej ostrożności. Morfina możebyć stosowana u kobiet w ciąży wyłącznie w przypadku zdecydowanej konieczności.

Nie zaleca się stosowania morfiny w czasie porodu, niezależnie od drogi podania.

U noworodków urodzonych przez matki przyjmujące długotrwale morfinę mogą wystąpić objawyzespołu odstawiennego, w tym nadpobudliwość, zaburzenia czynności żołądka i jelit, ciężkiezaburzenia oddychania, ziewanie, kichanie, osutka plamista, podwyższona temperatura ciała.

Karmienie piersią

Morfina przenika do mleka kobiecego. Nie ustalono, jaki ma to wpływ na niemowlę karmione piersią.Należy zachować ostrożność podczas stosowania produktu u kobiet karmiących piersią.

4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn

Morfina zmniejsza sprawność psychofizyczną. Podczas stosowania produktu nie należy prowadzićpojazdów i obsługiwać maszyn.

4.8 Działania niepożądane

Zaburzenia układu immunologicznego

Rzadko: reakcje anafilaktyczne po dożylnym podaniu morfiny

Zaburzenia psychiczne

Niepokój, zaburzenia nastroju, omamy

Morfina stosowana długotrwale może prowadzić do uzależnienia psychicznego i fizycznego, a przynagłym przerwaniu długotrwałego leczenia, do wystąpienia zespołu abstynencyjnego.

Zaburzenia układu nerwowego

Senność, stan splątania, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, zawroty głowy

Zaburzenia oka

Zwężenie źrenic

Zaburzenia serca

Bradykardia, kołatanie serca

Zaburzenia naczyniowe

Niedociśnienie tętnicze, niedociśnienie ortostatyczne

Zaburzenia żołądka i jelit

Suchość w jamie ustnej, zaparcia, nudności, wymioty

Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych

Skurcz dróg żółciowych

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

Pokrzywka, świąd

Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej

Sztywność mięśniowa

Zaburzenia nerek i dróg moczowych

Trudności w oddawaniu moczu, skurcz moczowodów, działanie antydiuretyczne

4

Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania

Zaczerwienienie twarzy, potliwość, kontaktowe zapalenie skóry, ból i podrażnienie w miejscuwstrzyknięcia, zespół abstynencyjny

Tolerancja na produkt rozwija się przy dłuższym stosowaniu.

Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych

Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działańniepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowaniaproduktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszaćwszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu MonitorowaniaNiepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych,Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa,tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, e-mail:

[email protected]

.

4.9 Przedawkowanie

Oznakami przedawkowania są: bardzo silne zwężenie źrenic („szpilkowate źrenice”), śpiączka, płytkioddech, sinica, chłodna skóra, wiotkość kończyn. Może dojść do zahamowania czynnościoddechowej, niedociśnienia z niewydolnością serca, obniżenia temperatury ciała, drgawek(szczególnie u niemowląt i dzieci), rozpadu mięśni poprzecznie prążkowanych prowadzącego doniewydolności nerek.

Postępowanie w przypadku przedawkowania: przywrócenie drożności dróg oddechowych i wentylacjipłuc, poprzez wdrożenie tlenoterapii. Równocześnie należy podać dożylnie nalokson w dawce5 µg/kg mc. oraz w razie potrzeby inne leki działające objawowo. Wstrzyknięcia naloksonu możnaw miarę potrzeby powtarzać co 2-3 minuty. Brak poprawy po naloksonie wskazuje na inną przyczynęzatrucia i śpiączki.

5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE

5.1 Właściwości farmakodynamiczne

Grupa farmakoterapeutyczna: naturalne alkaloidy opium; morfina,kod ATC: N02AA01

Morfina jest alkaloidem opium. Jest silnym opioidowym lekiem przeciwbólowym, skutecznymw leczeniu bólów pochodzenia nocyceptywnego. Działa poprzez receptory opioidowe rozmieszczonew ośrodkowym układzie nerwowym. Szczególne powinowactwo wykazuje do receptorów μ.Morfina działa przeciwbólowo poprzez ośrodkowy układ nerwowy. Wywołuje także senność, zmianynastroju, obniżenie temperatury ciała, zależne od dawki zahamowanie czynności oddechowej.Działanie przeciwbólowe powodowane jest również przez modyfikację uwalniania substancjineuroprzekaźnikowych z włókien nerwowych aferentnych. Do migracji i zwiększonej koncentracjireceptorów opioidowych dochodzi w tkankach zmienionych zapalnie, co wpływa na obwodowedziałanie przeciwbólowe morfiny.

Morfina wywiera również działania obwodowe: rozszerza naczynia krwionośne, początkowozwiększa, a następnie obniża napięcie mięśniówki gładkiej przewodu pokarmowego i drógmoczowych, przy zachowanym skurczu zwieraczy. Działanie to może powodować opóźnienieopróżniania żołądka i przedłużenie przebywania w nim treści pokarmowej, zahamowanie perystaltykijelit, zaparcia, zwiększenie ciśnienia w drogach żółciowych, zaburzenia oddawania moczu. Morfinahamuje czynność wydzielniczą kory nadnerczy pod wpływem czynników stresowych. Morfinazmniejsza duszność w niewydolności lewej komory serca i obrzęku płuc. Morfina nie wpływa naodruchy ścięgniste (np. rzepkowy oraz ze ścięgna Achillesa) oraz autonomiczne.Opioidowe leki przeciwbólowe mogą powodować uwalnianie histaminy, co u pacjentów z astmą możewywołać skurcz oskrzeli.

5

5.2 Właściwości farmakokinetyczne

Wchłanianie

Wchłanianie jest zmienne po podaniu doustnym; szybkie po podaniu podskórnym lub domięśniowym.

Stężenie we krwi

Po podaniu doustnym dawki 10 mg morfiny w postaci siarczanu, maksymalne stężenie we krwiwystępuje w czasie 15 do 60 minut.

Po podaniu domięśniowym dawki 10 mg, maksymalne stężenie w surowicy obserwowano po 10 do 20min.

Po podaniu dożylnym dawki 10 mg, maksymalne stężenie w surowicy wynoszące 60 ng/ml występujew czasie 15 minut i zmniejsza się o połowę po 30 minutach; po 3 godzinach wynosi 10 ng/ml.Po podaniu podskórnym stężenia po 15 minutach podobne są do stężeń uzyskiwanych po podaniudomięśniowym, lecz pozostają większe w czasie następnych 3 godzin.

Stężenia morfiny w surowicy zmierzone wkrótce po podaniu wykazują ścisły związek z wiekiempacjenta i są większe u osób w podeszłym wieku.

Okres półtrwania

Okres półtrwania morfiny po podaniu domięśniowym lub dożylnym wynosi 1,5 do 4,5 godz.

Dystrybucja

Morfina jest rozmieszczana w całym organizmie, głównie w nerkach, wątrobie, tkance płucneji śledzionie. Mniejsze stężenia stwierdzane są w tkance mózgowej i mięśniowej. Morfina przenikaprzez barierę łożyska, a jej śladowe ilości wydzielane są w pocie i mleku.W terapeutycznym zakresie stężeń morfina wiąże się w 35% z białkami - albuminami iimmunoglobulinami.

Metabolizm

Polega głównie na sprzęganiu z kwasem glukuronowym (z wytworzeniem 3- i 6-glukuronidów) orazz siarczanami. Procesy N-demetylacji, O-metylacji i tworzenia N-tlenków glukuronidów zachodzą wbłonie śluzowej jelit i w wątrobie, przy czym N-demetylacja zachodzi w większym stopniu po podaniudoustnym niż pozajelitowym.

Eliminacja

Po podaniu doustnym, około 60% produktu ulega wydaleniu z moczem w ciągu 24 godzin; około 3%ulega wydaleniu jako wolna morfina w ciągu 48 godzin.

Po podaniu pozajelitowym, około 90% ulega wydaleniu w ciągu 24 godzin, przy czym około 10%w postaci wolnej morfiny, 65 do 70% w postaci sprzężonej, 1% jako normorfina i 3% jako glukuronidnormorfiny.

Morfina jest wydalana z moczem - wraz ze wzrostem kwasowości moczu więcej morfiny ulegawydaleniu w postaci wolnej, zaś wraz ze wzrostem zasadowości moczu więcej morfiny ulegawydaleniu w postaci sprzężonej z glukuronidem. Około 10% dawki może być wydalone z żółcią.

5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie

Nie przeprowadzono badań na zwierzętach, dotyczących działania rakotwórczego i mutagennegomorfiny oraz wpływu na reprodukcję.

6. DANE FARMACEUTYCZNE

6.1 Wykaz substancji pomocniczych

Sodu chlorek

Sodu pirosiarczyn (E 223)

6

Disodu edetynian Woda do wstrzykiwań

6.2 Niezgodności farmaceutyczne

Morfina tworzy nierozpuszczalne połączenia z heparyną. Nie należy mieszać roztworów morfinyi heparyny w jednej strzykawce.

6.3 Okres ważności

4 lata

Okres ważności po pierwszym otwarciu ampułki

Zużyć natychmiast po otwarciu.

Okres ważności rozcieńczonego produktu Morphini sulfas WZF o mocach 10 mg/ml i 20 mg/ml po

rozcieńczeniu (przygotowanie rozcieńczeń - patrz punkt 6.6) Wykazano chemiczną i fizyczną

stabilność przez 24 godziny w 25○C.

Roztwór należy przygotować bezpośrednio przed podaniem.

Z mikrobiologicznego punktu widzenia, rozcieńczony produkt należy zużyć natychmiast. Jeżeli niezostanie zużyty natychmiast, za warunki i czas przechowywania odpowiedzialność ponosiużytkownik. Jeżeli zachodzi konieczność, sporządzony roztwór można przechowywać maksymalnieprzez 24 godziny w temperaturze 25○C, pod warunkiem, że rozcieńczenie przygotowuje się wkontrolowanych i walidowanych aseptycznych warunkach. Niewykorzystany w ciągu 24 godzinroztwór należy wyrzucić.

6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania

Przechowywać w temperaturze poniżej 25○C. Przechowywać ampułki w opakowaniu zewnętrznymw celu ochrony przed światłem. Nie zamrażać.

Warunki przechowywania po pierwszym otwarciu i po rozcieńczeniu produktu – patrz punkt 6.3.

6.5 Rodzaj i zawartość opakowania

Ampułki szklane w tekturowym pudełku.

10 ampułek po 1 ml

6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu leczniczego do stosowania

Rozcieńczanie:

Produkt Morphini sulfas WZF, 10 mg/ml i Morphini sulfas WZF, 20 mg/ml może być podawany bezrozcieńczenia lub po rozcieńczeniu:

- w 0,9% roztworze NaCl do wstrzykiwań- w wodzie do wstrzykiwań

w stosunku 1:10.

Stężenie siarczanu morfiny w roztworze otrzymanym po rozcieńczeniu wynosi odpowiednio:1 mg/ml (Morphini sulfas WZF, 10 mg/ml); 2 mg/ml (Morphini sulfas WZF, 20 mg/ml).

Okres ważności rozcieńczonego produktu Morphini sulfas WZF, 10 mg/ml i Morphini sulfas WZF,20 mg/ml – patrz punkt 6.3.

7

7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU

Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa S.A.ul. Karolkowa 22/24; 01-207 Warszawa

8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU

10 mg/ml – Pozwolenie nr 404920 mg/ml – Pozwolenie nr 4050

9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA

10 mg/ml:

Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 08.03.1998 r.Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 06.07.2012 r.

20 mg/ml:

Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 08.03.1998 r.Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 06.07.2012 r.

10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO

09.03.2015 r.

8