Metformina pobudza wewnątrzkomórkową syntezę glikogenu działając na syntazę glikogenu.Metformina zwiększa zdolność transportu glukozy przez wszystkie obecnie znane błonowetransportery glukozy (GLUT).
Działanie farmakodynamiczne
Metformina jest biguanidem o działaniu przeciwhiperglikemicznym, obniżającym zarównopodstawowe, jak i poposiłkowe stężenie glukozy w osoczu. Nie pobudza wydzielania insuliny idlatego nie powoduje hipoglikemii.
U ludzi, niezależnie od wpływu na glikemię, metformina wywiera korzystny wpływ nametabolizm lipidów. Wykazano to dla dawek terapeutycznych w kontrolowanych badaniachklinicznych o średnim i długim czasie trwania: metformina zmniejsza stężenie cholesterolucałkowitego, cholesterolu LDL i triglicerydów.
Nowe badania kliniczne wskazują, że stosowanie metforminy u pacjentów ze stanemprzedcukrzycowym i cukrzycą było związane z istotnym zmniejszeniem masy ciała o 2–3,5 kg.Efekt ten utrzymywał się przez co najmniej 5 lat u pacjentów z cukrzycą i do 10 lat u pacjentów znieprawidłową tolerancją glukozy.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania: U pacjentów ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 z wyjściowymi wartościami HbA1c na poziomie 7–9% stosowanie metforminy prowadzi do obniżenia stężenia HbA1c o ok. 1,1–1,5% w okresie 2 lat. Wartości glikemii na czczo w tym okresie spadają o 1,7–2,4 mmol/l (30–44 mg/dl).
Leczenie metforminą zmniejsza ryzyko powikłań makroangiopatycznych u dorosłych pacjentów zcukrzycą typu 2 i współistniejącą nadwagą.
W prospektywnym randomizowanym badaniu (UKPDS) wykazano długoterminową korzyść z intensywnej kontroli glukozy u dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2.
Analiza wyników uzyskanych u dorosłych pacjentów z nadwagą, leczonych chlorowodorkiem metforminy po niepowodzeniu stosowania samej diety, wykazała:
- istotne zmniejszenie bezwzględnego ryzyka wystąpienia jakichkolwiek powikłań związanych z cukrzycą w grupie chlorowodorku metforminy (29,8 zdarzeń / 1000 pacjento-lat) w porównaniu z samą dietą (43,3 zdarzeń / 1000 pacjento-lat), p=0,0023 i w porównaniu z połączonymi grupami, w których stosowano monoterapię pochodną sulfonylomocznika i insuliną (40,1 zdarzeń / 1000 pacjento-lat), p=0,0034;
- istotne zmniejszenie bezwzględnego ryzyka umieralności związanej z cukrzycą: chlorowodorek metforminy 7,5 zdarzeń / 1000 pacjento-lat, sama dieta 12,7 zdarzeń / 1000 pacjento-lat, p=0,017;
- istotne zmniejszenie bezwzględnego ryzyka umieralności całkowitej: chlorowodorek metforminy 13,5 zdarzeń / 1000 pacjento-lat w porównaniu z samą dietą 20,6 zdarzeń / 1000 pacjento-lat (p=0,011) i w porównaniu z połączonymi grupami, w których stosowano monoterapię pochodną sulfonylomocznika i insuliną 18,9 zdarzeń / 1000 pacjento-lat (p=0,021);
- istotne zmniejszenie bezwzględnego ryzyka wystąpienia zawału serca: chlorowodorek metforminy 11 zdarzeń / 1000 pacjento-lat, sama dieta 18 zdarzeń / 1000 pacjento-lat (p=0,01).
Trwająca 10 lat obserwacja osób biorących udział w badaniu UKPDS wykazała, że pacjenci,którzy wcześnie rozpoczęli leczenie metforminą, odnieśli utrzymującą się korzyść w porównaniu zpacjentami, którzy otrzymali metforminę po zakończeniu pierwotnego badania. Istotne obniżenieryzyka utrzymywało się dla wszystkich punktów końcowych związanych z cukrzycą (21%, p =0,01), śmiertelność związana z cukrzycą (30%, p = 0,01), zgonu z dowolnej przyczyny (27%, p =0,002) oraz zawału serca (33%, p = 0,005).
W przypadku stosowania chlorowodorku metforminy jako leczenia drugiego rzutu, w połączeniu zpochodną sulfonylomocznika, nie wykazano korzyści w zakresie klinicznych punktów końcowych.
8