ANEKS I
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań w fiolce NovoRapid Penfill 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań we wkładzie NovoRapid FlexPen 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu
NovoRapid InnoLet 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu
NovoRapid FlexTouch 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu
NovoRapid PumpCart 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań we wkładzie
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
NovoRapid fiolka
1 fiolka zawiera 10 ml co odpowiada 1000 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insulinyaspart* (co odpowiada 3,5 mg).
NovoRapid Penfill
1 wkład zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart* (co odpowiada 3,5 mg).
NovoRapid FlexPen/NovoRapid InnoLet/NovoRapid FlexTouch
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart* (co odpowiada 3,5 mg).
NovoRapid PumpCart
1 wkład zawiera 1,6 ml co odpowiada 160 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny
aspart* (co odpowiada 3,5 mg).
*Insulina aspart wytwarzana jest w Saccharomyces cerevisiae w wyniku rekombinacji DNA.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Roztwór do wstrzykiwań.
Przezroczysty, bezbarwny i wodnisty roztwór.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Produkt NovoRapid jest wskazany w leczeniu cukrzycy u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 1 roki powyżej.
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Siła działania analogów insuliny, w tym insuliny aspart, wyrażana jest w jednostkach, natomiast siładziałania insuliny ludzkiej wyrażana jest w jednostkach międzynarodowych.
2
Dawkowanie produktu NovoRapid jest indywidualne i określone zgodnie z zapotrzebowaniem pacjenta. NovoRapid powinien być stosowany z insuliną o pośrednim czasie działania lub insuliną długodziałającą.
NovoRapid fiolka oraz NovoRapid PumpCart może być stosowany w ciągłym podskórnym wlewieinsuliny (CSII ang. continuous subcutaneous insulin infusion) za pomocą pompy insulinowej.
NovoRapid fiolka może być również stosowany, jeśli dożylne podanie insuliny aspart przez lekarzylub, w razie potrzeby, przez inne osoby należące do personelu medycznego ma zastosowanie.
W celu optymalnej kontroli glikemii należy monitorować stężenie glukozy we krwi i dostosowyw
dawkę insuliny.
Indywidualne zapotrzebowanie na insulinę u dorosłych i u dzieci wynosi zwykle od 0,5 do1,0 jednostki/kg mc./dobę. W schemacie leczenia baza-bolus NovoRapid może zapewnić 50–70%indywidualnego zapotrzebowania na insulinę, a pozostałą część insulina o pośrednim czasie działanialub insulina długodziałająca.
Dostosowanie dawki może być konieczne w przypadku, gdy pacjenci zwiększają aktywność fizyczną, zmieniają dotychczas stosowaną dietę lub w przypadku wystąpienia chorób współistniejących.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku (w wieku 65 lat)
Produkt NovoRapid może być stosowany u pacjentów w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku zaleca się szczególnie staranne monitorowanie stężenia glukozy we krwi oraz indywidualne dostosowanie dawki insuliny aspart.
Zaburzenia czynności nerek i wątroby
Zaburzenia czynności nerek lub wątroby mogą zmniejszyć zapotrzebowanie pacjenta na insulinę. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby zaleca się szczególnie starannemonitorowanie stężenia glukozy we krwi oraz indywidualne dostosowanie dawki insuliny aspart.
Dzieci i młodzież
Produkt NovoRapid może być stosowany u dzieci i młodzieży w wieku 1 rok i powyżej zamiastrozpuszczalnej insuliny ludzkiej, gdy szybki początek działania może być korzystny, na przykładw przypadku wstrzyknięcia insuliny w związku z przyjmowanym posiłkiem (patrz punkty 5.1 i 5.2).
Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności produktu leczniczego NovoRapid u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia. Nie ma dostępnych danych.
Zmiana stosowanych insulinowych produktów leczniczych
W razie zmiany stosowanych insulinowych produktów leczniczych, może być koniecznedostosowanie dawki produktu NovoRapid i dawki insuliny bazowej. NovoRapid charakteryzuje sięszybszym początkiem działania i krótszym czasem działania niż rozpuszczalna insulina ludzka.Po podaniu podskórnym w ścianę brzucha początek działania następuje w ciągu 10–20 minut po wstrzyknięciu. Maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu. Całkowity czas działania wynosi od 3 do 5 godzin.
Zaleca się ścisłą kontrolę stężenia glukozy w trakcie zmiany produktów leczniczych, jak
i w pierwszych tygodniach po zmianie (patrz punkt 4.4).
Sposób podawania
Produkt NovoRapid jest szybkodziałającym analogiem insuliny.
NovoRapid podaje się we wstrzyknięciu podskórnym w ścianę brzucha, udo, ramię, okolicę mięśnia
3
naramiennego lub okolicę pośladkową. W celu zmniejszenia ryzyka lipodystrofii, miejsca wstrzyknięć należy zmieniać w obrębie tego samego obszaru. Podskórne wstrzyknięcie w ścianę brzucha zapewnia szybsze wchłanianie niż w przypadku wstrzyknięć w inne miejsca. Szybszy początek działania produktu NovoRapid w porównaniu z rozpuszczalną insuliną ludzką jest niezależny od miejsca wstrzyknięcia. Czas działania różni się w zależności od dawki, miejsca wstrzyknięcia, przepływukrwi, temperatury i poziomu aktywności fizycznej pacjenta.
W związku z szybszym początkiem działania, produkt NovoRapid powinien być podawany
bezpośrednio przed posiłkiem. W razie potrzeby NovoRapid może być podawany wkrótce po posiłku.
NovoRapid fiolka/NovoRapid PumpCart
Ciągły podskórny wlew insuliny (CSII)
NovoRapid może być podawany w ciągłym podskórnym wlewie za pomocą pompy insulinowej.Ciągły podskórny wlew insuliny powinien być wykonywany w ścianę brzucha. Należy zmieniaćmiejsca wlewu.
Nie mieszać produktu NovoRapid z innymi insulinowymi produktami leczniczymi, jeśli jestpodawany za pomocą pompy insulinowej.
Pacjenci stosujący ciągły podskórny wlew insuliny powinni być szczegółowo przeszkoleni z zasaddotyczących używania pomp insulinowych, właściwych zbiorników i cewników do pomp (patrz punkt
6.6). Zestaw do wlewu (cewnik i wenflon) powinien być zmieniany zgodnie z instrukcją zawartąw informacji o produkcie dołączonej do zestawu do wlewu.
Pacjenci stosujący produkt NovoRapid w ciągłym podskórnym wlewie powinni zawsze mieć przy sobie inny system do podawania insuliny na wypadek awarii systemu pompy insulinowej.
NovoRapid fiolka
Podanie dożylne
Jeśli to konieczne, NovoRapid może być podawany dożylnie przez lekarzy lub przez inne osobynależące do personelu medycznego.
Systemy do wlewów dożylnych, zawierające NovoRapid 100 jednostek/ml o stężeniu od 0,05jednostki/ml do 1,0 jednostki/ml insuliny aspart w roztworze do wlewu (takim jak: 0,9% chlorek sodu,5% dekstroza czy 10% dekstroza z chlorkiem potasu 40 mmol/l) w workach infuzyjnych wykonanychz polipropylenu stabilne w temperaturze pokojowej przez 24 godziny.
Mimo zachowania stabilności przez określony czas, pewna ilość insuliny będzie początkowozaabsorbowana w materiale, z którego wykonany jest worek infuzyjny. Podczas wlewu insulinynależy monitorować stężenie glukozy we krwi.
Mieszanie dwóch rodzajów insulin
NovoRapid może być mieszany jedynie z insuliną NPH (Neutral Protamine Hagedorn) za pomocą strzykawki do podania podskórnie. Podczas mieszania produktu leczniczego NovoRapid z insuliną NPH, najpierw do strzykawki należy pobrać NovoRapid. Mieszanina powinna być wstrzyknięta natychmiast po zmieszaniu. Mieszanina insulin nie powinna być podawana dożylnie ani we wlewiepodskórnym za pomocą pompy insulinowej.
Podawanie za pomocą strzykawki
Fiolki produktu NovoRapid przeznaczone do stosowania z odpowiednio wyskalowanymi strzykawkami insulinowymi. Patrz również punkt 6.2.
NovoRapid Penfill
Podawanie za pomocą systemu podawania insuliny
NovoRapid Penfill jest przeznaczony do stosowania z systemami podawania insuliny firmy NovoNordisk oraz igłami NovoFine lub NovoTwist. NovoRapid Penfill przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych za pomocą wstrzykiwacza wielokrotnego użytku. Jeśli
4
konieczne jest podanie za pomocą strzykawki lub we wstrzyknięciu dożylnym, należy korzystać z fiolki. Jeśli konieczne jest podanie z użyciem pompy infuzyjnej, należy korzystać z fiolki lubNovoRapid PumpCart.
NovoRapid FlexPen
Podawanie za pomocą wstrzykiwacza FlexPen
Fabrycznie napełniony wstrzykiwacz NovoRapid FlexPen (oznaczony odpowiednim kolorem) jest przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. FlexPen umożliwia wybór dawki w zakresie od 1 do 60 jednostek, z dokładnością do 1 jednostki. NovoRapid FlexPen przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jest podanie za pomocą strzykawki lub we wstrzyknięciu dożylnym, należy korzystać z fiolki. Jeśli konieczne jest podanie z użyciem pompy infuzyjnej, należy korzystać z fiolki lub NovoRapid PumpCart.
NovoRapid InnoLet
Podawanie za pomocą wstrzykiwacza InnoLet
Fabrycznie napełniony wstrzykiwacz NovoRapid InnoLet jest przeznaczony do stosowaniaz jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. InnoLet umożliwia wybórdawki w zakresie od 1 do 50 jednostek, z dokładnością do 1 jednostki. NovoRapid InnoLetprzeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jestpodanie za pomocą strzykawki lub we wstrzyknięciu dożylnym, należy korzystać z fiolki. Jeślikonieczne jest podanie z użyciem pompy infuzyjnej, należy korzystać z fiolki lub NovoRapid PumpCart.
NovoRapid FlexTouch
Podawanie za pomocą wstrzykiwacza FlexTouch
Fabrycznie napełniony wstrzykiwacz FlexTouch (oznaczony odpowiednim kolorem) jestprzeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm.FlexTouch umożliwia wybór dawki w zakresie od 1 do 80 jednostek, z dokładnością do 1 jednostki.NovoRapid FlexTouch przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jest podanie za pomocą strzykawki lub we wstrzyknięciu dożylnym, należy korzystać z fiolki. Jeśli konieczne jest podanie z użyciem pompy infuzyjnej, należy korzystać z fiolki lub NovoRapid PumpCart.
NovoRapid PumpCart
Podawanie w ciągłym podskórnym wlewie insuliny (CSII)
NovoRapid PumpCart należy stosować wyłącznie z przeznaczoną do podawania za pomocą tego rodzaju wkładu pompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insight oraz YpsoPump.
Ciągły podskórny wlew insuliny powinien być wykonywany w ścianę brzucha. Należy zmieniaćmiejsca wlewu w sposób cykliczny. NovoRapid PumpCart przeznaczony jest wyłącznie do podawaniaw ciągłym podskórnym wlewie insuliny z użyciem pompy infuzyjnej. Jeśli konieczne jest podanie za pomocą strzykawki lub we wstrzyknięciu dożylnym, należy korzystać z fiolki.
Szczegółowa instrukcja użycia, patrz ulotka dla użytkownika.
4.3 Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą (patrz punkt 6.1).
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Przed podróżą do innej strefy czasowej pacjent powinien skonsultować się z lekarzem, gdyż może byćkonieczne przyjmowanie insuliny i posiłków o innych porach.
NovoRapid PumpCart
Nieprawidłowe stosowanie NovoRapid PumpCart
NovoRapid PumpCart należy stosować wyłącznie z przeznaczoną do podawania za pomocą tego
5
rodzaju wkładu pompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insight oraz YpsoPump. Produktu niewolno stosować z innymi urządzeniami nieprzeznaczonymi do użycia z NovoRapid PumpCart, gdyżmoże to spowodować niedokładne dawkowanie insuliny, a w konsekwencji prowadzić do hiper- lub hipoglikemii.
Hiperglikemia
Nieodpowiednie dawkowanie lub przerwanie leczenia, szczególnie w przypadku cukrzycy typu 1, może prowadzić do hiperglikemii i cukrzycowej kwasicy ketonowej. Zwykle pierwsze objawy hiperglikemii pojawiają się stopniowo w ciągu kilku godzin lub dni, to: wzmożone pragnienie, częstsze oddawanie moczu, nudności, wymioty, senność, zaczerwieniona sucha skóra, suchość w ustach, utrata apetytu oraz zapach acetonu w wydychanym powietrzu. W cukrzycy typu 1 nieleczona hiperglikemia może prowadzić do cukrzycowej kwasicy ketonowej, która stanowizagrożenie życia.
Hipoglikemia
Pominięcie posiłku lub nieplanowany duży wysiłek fizyczny mogą prowadzić do hipoglikemii.Szczególnie u dzieci, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia hipoglikemii (szczególnie w schemacie baza-bolus) należy zachować uwagę w doborze dawek insulin, dostosowując je do przyjmowanych posiłków, wykonywanego wysiłku fizycznego oraz aktualnego stężenia cukru we krwi.
Hipoglikemia może wystąpić, jeśli dawka insuliny jest zbyt duża w stosunku do zapotrzebowaniana insulinę. Nie wolno wstrzykiwać produktu NovoRapid w przypadku wystąpienia hipoglikemiilub jej podejrzenia. Po ustabilizowaniu stężenia glukozy we krwi należy rozważyć dostosowanie dawki insuliny (patrz punkty 4.8 i 4.9).
U pacjentów, u których kontrola stężenia glukozy we krwi poprawiła się, np. w wyniku intensywnego leczenia cukrzycy, może dojść do zmiany wczesnych objawów hipoglikemii, o czym powinni zostać poinformowani. U pacjentów długo chorujących na cukrzycę objawy zapowiadające hipoglikemię mogą nie występować.
Ze względu na właściwości farmakodynamiczne szybkodziałających analogów insuliny, hipoglikemia może pojawić się po ich wstrzyknięciu szybciej, niż po wstrzyknięciu rozpuszczalnej insulinyludzkiej.
NovoRapid powinien być podawany w bezpośrednim związku z posiłkiem. Dlatego należyuwzględnić szybki początek działania produktu NovoRapid u pacjentów, u których współistniejącechoroby lub zastosowane leczenie mogą mieć wpływ na zwolnienie wchłaniania pokarmu.
Równocześnie występujące choroby, zwłaszcza zakażenia i stany gorączkowe, zwykle zwiększajązapotrzebowanie pacjenta na insulinę. Współistniejące choroby nerek, wątroby lub mające wpływna nadnercza, przysadkę mózgową lub tarczycę mogą spowodować potrzebę zmiany dawki insuliny.
Jeśli u pacjenta jest zmieniany jeden typ insulinowego produktu leczniczego na inny, objawyzapowiadające hipoglikemię mogą ulec zmianie lub stać się mniej nasilone w porównaniu z objawamiwystępującymi podczas stosowania poprzedniego typu insuliny.
Zmiana stosowanych insulinowych produktów leczniczych
Zmiana typu lub rodzaju insuliny powinna odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza. Zmiana stężenia insuliny, rodzaju (wytwórcy), typu, pochodzenia (insulina zwierzęca, ludzka lub analog insuliny ludzkiej) i (lub) metody wytwarzania (rekombinacja DNA lub insulina pochodzenia zwierzęcego) mogą spowodować potrzebę zmiany dawki. Pacjenci zmieniający leczenie z innej insuliny na NovoRapid mogą wymagać większej liczby wstrzyknięć na dobę lub zmiany dawki w porównaniu z dotychczas przyjmowanymi insulinowymi produktami leczniczymi. Jeśli dostosowanie dawki jestkonieczne, może to dotyczyć pierwszej dawki lub nastąpić w ciągu pierwszych tygodni lub miesięcy
6
leczenia.
Reakcje w miejscu wstrzyknięcia
Tak, jak w przypadku leczenia innymi insulinami, obserwuje się reakcje w miejscu wstrzyknięcia, których objawami mogą być: ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan zapalny, zasinienie, obrzęk i świąd. Zmiany miejsc wstrzyknięć w obrębie danego obszaru zmniejszają ryzyko wystąpienia takich reakcji. Reakcje zwykle ustępują w ciągu kilku dni lub tygodni. W rzadkich przypadkach reakcjew miejscu wstrzyknięcia mogą wymagać przerwania leczenia produktem NovoRapid.
Stosowanie insuliny NovoRapid w skojarzeniu z pioglitazonem
Zgłaszane przypadki niewydolności serca związane z leczeniem pioglitazonem w skojarzeniuz insuliną dotyczyły w szczególności pacjentów obciążonych czynnikami ryzyka rozwoju niewydolności krążenia z przyczyn sercowych. Powinno to być brane pod uwagę w przypadku rozważania leczenia skojarzonego pioglitazonem i produktem NovoRapid. Jeśli stosuje się leczenie skojarzone, pacjentów należy obserwować, czy nie pojawią się u nich przedmiotowe i podmiotowe objawy niewydolności serca, przyrost masy ciała i obrzęki. Należy zaprzestać stosowania pioglitazonu w przypadku nasilenia się objawów sercowych.
Unikanie przypadkowego podania niewłaściwego rodzaju insuliny/błędu medycznego
Pacjenci mus zostać poinstruowani, że zawsze przed każdym wstrzyknięciem muszą sprawdzićetykietę w celu uniknięcia przypadkowego podania innej insuliny niż NovoRapid.
Przeciwciała przeciwko insulinie
Podawanie insuliny może być przyczyną powstawania przeciwciał przeciwko insulinie. W rzadkichprzypadkach obecność takich przeciwciał może spowodować konieczność zmiany dawki insuliny w celu zmniejszenia tendencji do występowania hiper- lub hipoglikemii.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Wiele produktów leczniczych ma wpływ na metabolizm glukozy.
Zapotrzebowanie pacjentów na insulinę mogą zmniejszać następujące produkty: doustne leki przeciwcukrzycowe, inhibitory monoaminooksydazy (IMAO), leki blokujące receptory beta-adrenergiczne, inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE), salicylany, steroidy anaboliczne i sulfonamidy.
Zapotrzebowanie pacjentów na insulinę mogą zwiększać następujące produkty:doustne środki antykoncepcyjne, leki tiazydowe, glikokortykosteroidy, hormony tarczycy,sympatykomimetyki, hormon wzrostu i danazol.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne mogą maskować objawy hipoglikemii.
Zarówno oktreotyd, jak i lanreotyd mogą zwiększać lub zmniejszać zapotrzebowanie na insulinę.
Alkohol może nasilać lub zmniejszać hipoglikemizujące działanie insuliny.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża
NovoRapid (insulina aspart) może być stosowany w ciąży. Dane z dwóch randomizowanych,kontrolowanych badań klinicznych (322 i 27 ciąż) nie wykazały żadnego niepożądanego wpływuinsuliny aspart na ciążę lub zdrowie płodu (noworodka) w porównaniu z insuliną ludzką (patrz punkt
7
5.1).
W okresie ciąży lub jej planowania zalecana jest zwiększona kontrola stężenia glukozyi monitorowanie stanu zdrowia pacjentki z cukrzycą (typ 1, typ 2 lub cukrzyca ciężarnych). Zapotrzebowanie na insulinę zwykle zmniejsza się w pierwszym trymestrze i stopniowo zwiększa się w czasie drugiego i trzeciego trymestru ciąży. Po porodzie zapotrzebowanie na insulinę zazwyczaj szybko wraca do wartości sprzed okresu ciąży.
Karmienie piersią
Nie ma ograniczeń w stosowaniu produktu NovoRapid w czasie karmienia piersią. Leczenie insuliną matek karmiących nie stwarza ryzyka dla dziecka. Jednak, może być konieczne dostosowanie dawkiproduktu NovoRapid.
Płodność
Badania na zwierzętach dotyczące szkodliwego wpływu na reprodukcję nie wykazały żadnych różnic między insuliną aspart a insuliną ludzką.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
W przypadku wystąpienia objawów hipoglikemii może dojść do osłabienia koncentracji i zwolnieniaczasu reakcji. Może to stanowić ryzyko w sytuacjach, kiedy zdolności te szczególnie ważne(np. podczas prowadzenia samochodu lub obsługiwania maszyn).
Pacjenci powinni być poinformowani o sposobie zapobiegania wystąpieniu hipoglikemii podczasprowadzenia pojazdu. Jest to szczególnie ważne u tych pacjentów, u których słabo nasilone albo niewystępują objawy zapowiadające hipoglikemię lub u których hipoglikemia występuje często.W takich przypadkach należy rozważyć, czy możliwe jest prowadzenie pojazdów.
4.8 Działania niepożądane
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Działania niepożądane obserwowane u pacjentów stosujących NovoRapid głównie spowodowanedziałaniem farmakologicznym insuliny.
Hipoglikemia jest najczęściej obserwowanym działaniem niepożądanym w trakcie leczenia. Częstośćwystępowania hipoglikemii różni się w zależności od grupy pacjentów, wielkości dawki i poziomukontroli glikemii (patrz punkt 4.8, Opis wybranych działań niepożądanych).
Na początku leczenia insuliną mogą wystąpić zaburzenia refrakcji, obrzęk i reakcje w miejscu wstrzyknięcia (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan zapalny, zasinienie, obrzęk i świąd w miejscuwstrzyknięcia). Reakcje te zwykle przemijające. Szybka poprawa kontroli glikemii może byćzwiązana ze stanem określanym, jako ostra neuropatia bólowa, która zwykle przemija. Intensyfikacjaleczenia insuliną z szybką poprawą kontroli glikemii może być związana z nasileniem się objawówretinopatii cukrzycowej, podczas gdy długotrwała poprawa kontroli glikemii zmniejsza ryzykopostępu retinopatii cukrzycowej.
Tabelaryczne zestawienie działań niepożądanych
Wymienione poniżej działania niepożądane pochodzą z danych otrzymanych w badaniach klinicznychi sklasyfikowane zgodnie z częstością według MedDRA (ang. Medical Dictionary for RegulatoryActivities) i klasyfikacją układowo-narządową. Kategorie częstości zdefiniowane zgodnie z następującą konwencją: bardzo często (≥ 1/10); często (od 1/100 do < 1/10); niezbyt często (od 1/1000 do < 1/100); rzadko (od ≥1/10 000 do < 1/1000); bardzo rzadko (< 1/10 000); nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).
8
Zaburzenia układu
immunologicznego
Niezbyt często pokrzywka, wysypka, wykwity skórne
Bardzo rzadko reakcje anafilaktyczne*
Zaburzenia metabolizmu
i odżywiania
Bardzo często hipoglikemia*
Zaburzenia układu Rzadko neuropatia obwodowa (bolesna neuropatia) nerwowego
Zaburzenia oka Niezbyt często zaburzenia refrakcji
Niezbyt często retinopatia cukrzycowa
Zaburzenia skóry i tkanki
podskórnej
Niezbyt często lipodystrofia*
Zaburzenia ogólne i stany
w miejscu podania
Niezbyt często reakcje w miejscu wstrzyknięcia
Niezbyt często obrzęk
* patrz punkt 4.8, Opis wybranych działań niepożądanych.
Opis wybranych działań niepożądanych
Reakcje anafilaktyczne
Uogólniona reakcja nadwrażliwości (w tym uogólniona wysypka skórna, świąd, poty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, obrzęk naczynioruchowy, trudności w oddychaniu, kołatanie serca i spadekciśnienia krwi) występuje bardzo rzadko, lecz może stanowić zagrożenie dla życia.
Hipoglikemia
Hipoglikemia jest najczęściej obserwowanym działaniem niepożądanym. Może ona wystąpić, gdy dawka insuliny jest zbyt duża w stosunku do zapotrzebowania. Ciężka hipoglikemia może prowadzić do utraty przytomności i (lub) drgawek, a w następstwie do przemijającego lub trwałego upośledzenia czynności mózgu, a nawet śmierci. Objawy hipoglikemii zwykle pojawiają się nagle. Mogą to być: zimne poty, chłodna blada skóra, znużenie, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, nienaturalneuczucie zmęczenia lub osłabienia, stan splątania, upośledzenie koncentracji, senność, uczucie silnego głodu, zaburzenia widzenia, ból głowy, nudności i kołatanie serca.
W badaniach klinicznych częstość występowania hipoglikemii zmieniała się w zależności od grupypacjentów, wielkości dawki i poziomu kontroli glikemii. Podczas przeprowadzonych badańklinicznych, częstość występowania wszystkich hipoglikemii nie różniła się między pacjentamistosującymi insulinę aspart a pacjentami stosującymi insulinę ludzką.
Lipodystrofia
Lipodystrofia (włączając lipohipertrofię, lipoatrofię) może wystąpić w miejscu wstrzyknięcia. Ciągła zmiana miejsca wstrzyknięcia w obrębie danego obszaru zmniejsza ryzyko wystąpienia takich reakcji.
Dzieci i młodzież
W oparciu o informacje uzyskane po wprowadzeniu produktu do obrotu i pochodzące z badańklinicznych częstość, rodzaj i nasilenie działań niepożądanych u dzieci i młodzieży nie wykazujążadnych różnic w stosunku do szerokiego doświadczenia w populacji ogólnej.
Inne szczególne grupy pacjentów
W oparciu o informacje uzyskane po wprowadzeniu produktu do obrotu i pochodzące z badańklinicznych częstość, rodzaj i nasilenie działań niepożądanych u pacjentów w podeszłym wieku
9
i u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby nie wykazują żadnych różnic w stosunku
do szerokiego doświadczenia w populacji ogólnej.
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działańniepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszaćwszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem krajowego systemu zgłaszaniawymienionego w
załączniku V.
4.9 Przedawkowanie
Nie można dokładnie określić dawki powodującej przedawkowanie insuliny, a hipoglikemia może rozwijać się stopniowo, jeśli podano zbyt dużą dawkę w stosunku do zapotrzebowania pacjenta:
łagodna hipoglikemia może być leczona doustnym podaniem glukozy lub produktów zawierających cukier. Zaleca się, aby pacjenci z cukrzycą zawsze mieli przy sobie produkty zawierające cukier,
ciężka hipoglikemia, kiedy pacjent traci przytomność, może być leczona glukagonem (od 0,5 mg do 1,0 mg) podanym domięśniowo lub podskórnie przez osobę przeszkoloną lub glukozą podaną dożylnie przez lekarzy lub przez inne osoby należące do personelu medycznego. Glukozę należy podać dożylnie w przypadku, gdy stan pacjenta nie poprawia się w ciągu od 10 do 15 minut po podaniu glukagonu. Po odzyskaniu przytomności przez pacjenta zaleca się doustne podanie węglowodanów, aby zapobiec nawrotowi hipoglikemii.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki stosowane w cukrzycy. Insuliny i analogi do wstrzykiwań, szybkodziałające. Kod ATC: A10AB05.
Mechanizm działania i działanie farmakodynamiczne
Działanie insuliny aspart polega na zmniejszeniu stężenia glukozy we krwi, dzięki wychwytowiglukozy w następstwie wiązania się insuliny z jej receptorami w komórkach mięśniowychi tłuszczowych z jednoczesnym hamowaniem uwalniania glukozy z wątroby.
NovoRapid ma szybszy początek działania w porównaniu do rozpuszczalnej insuliny ludzkiej orazutrzymuje mniejsze stężenie glukozy we krwi w ciągu pierwszych czterech godzin po posiłku.NovoRapid ma również krótszy czas działania po podaniu podskórnym w porównaniu dorozpuszczalnej insuliny ludzkiej.
10
Czas (h)
Rys. I. Stężenie glukozy we krwi po jednorazowym podaniu produktu NovoRapid bezpośrednio przedposiłkiem (linia ciągła) i rozpuszczalnej insuliny ludzkiej podanej 30 minut przed posiłkiem (liniaprzerywana) u pacjentów z cukrzycą typu 1.
Po podaniu podskórnym produktu NovoRapid początek działania następuje w ciągu od10 do 20 minut. Maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu. Całkowityczas działania wynosi od 3 do 5 godzin.
Skuteczność kliniczna
Badania kliniczne prowadzone u pacjentów z cukrzycą typu 1 wykazały mniejszą glikemiępoposiłkową u pacjentów stosujących NovoRapid niż u tych, którzy stosowali rozpuszczalną insulinęludzką (rys. I). W dwóch długotrwałych otwartych badaniach u pacjentów z cukrzycą typu 1, obejmujących odpowiednio 1070 i 884 pacjentów, NovoRapid powodował zmniejszenie stężenia hemoglobiny glikowanej o 0,12 (95% C.I. 0,03; 0,22) punktów procentowych i o 0,15 (95% C.I. 0,05; 0,26) punktów procentowych w porównaniu z insuliną ludzką; różnica ta ma ograniczone znaczenie kliniczne.
Badania kliniczne u pacjentów z cukrzycą typu 1 wykazały mniejsze ryzyko nocnej hipoglikemii podczas terapii insuliną aspart w porównaniu do pacjentów stosujących rozpuszczalną insulinę ludzką.Ryzyko wystąpienia hipoglikemii w ciągu dnia nie było istotnie zwiększone.
Insulina aspart i insulina ludzka równoważne molarnie.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku (w wieku 65 lat)
Randomizowane, podwójnie zaślepione, krzyżowe badanie PK/PD insuliny aspart z insuliną ludzką zostało przeprowadzone u pacjentów w podeszłym wieku z cukrzycą typu 2 (19 pacjentów w wieku 6583 lat, średni wiek 70 lat). Względne różnice w parametrach farmakodynamicznych (GIRmax, AUCGIR, 0–120 min) pomiędzy insuliną aspart a rozpuszczalną insuliną ludzką były podobne do wyników uzyskanych u zdrowych badanych w podeszłym wieku oraz u młodszych pacjentów z cukrzycą.
Dzieci i młodzież
Przeprowadzono badanie kliniczne, w którym porównywano stosowanie rozpuszczalnej insulinyludzkiej przed posiłkiem z poposiłkowym stosowaniem insuliny aspart u małych dzieci (20 pacjentów w wieku od 2 do 6 lat badanych przez 12 tygodni, wśród których 4 miało mniej niż 4 lata) oraz
11
badanie PK/PD z zastosowaniem pojedynczej dawki u dzieci (6–12 lat) i młodzieży (13–17 lat). Profil farmakodynamiczny insuliny aspart u dzieci był podobny do profilu obserwowanego u dorosłych.
Skuteczność i bezpieczeństwo insuliny NovoRapid podawanej jako bolus w skojarzeniu z insuliną detemir lub insuliną degludec stosowanymi jako insulina bazowa, oceniane było przez okres do 12 miesięcy w dwóch randomizowanych, kontrolowanych badaniach klinicznych u dzieci i młodzieży w wieku od 1 do mniej niż 18 lat (n= 712). W badaniach brało udział 167 dzieci w wieku od 1 do 5 lat,260 w wieku od 6 do 11 lat oraz 285 w wieku od 12 do 17 lat. Obserwowane poprawa stężenia HbA1coraz profile bezpieczeństwa były porównywalne we wszystkich grupach wiekowych.
Ciąża
Badanie kliniczne porównujące bezpieczeństwo i skuteczność insuliny aspart z insuliną ludzkąw leczeniu ciężarnych z cukrzycą typu 1 (322 ciężarnych:157 na insulinie aspart; 165 na insulinie ludzkiej) nie wykazało żadnego niepożądanego wpływu insuliny aspart na ciążę lub zdrowie płodu/noworodka.
Dodatkowo, dane z badania klinicznego obejmującego 27 kobiet z cukrzycą ciężarnych, przypadkowoprzyporządkowanych do grupy leczonej insuliną aspart lub insuliną ludzką (insulina aspart: 14;insulina ludzka: 13) wykazały podobne profile bezpieczeństwa dotyczące obydwu sposobów leczenia.
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Wchłanianie, dystrybucja, eliminacja
Zastąpienie aminokwasu proliny kwasem asparginowym w pozycji B28 w produkcie NovoRapid osłabiło zdolność do tworzenia heksamerów, co obserwowano w przypadku rozpuszczalnej insuliny ludzkiej. Dlatego też NovoRapid jest szybciej wchłaniany z tkanki podskórnej niż rozpuszczalnainsulina ludzka.
Czas potrzebny do osiągnięcia maksymalnego stężenia insuliny aspart jest średnio dwa razy krótszy niż w przypadku rozpuszczalnej insuliny ludzkiej. Maksymalne stężenie w osoczu 492±256 pmol/l występowało po 40 minutach (zakres międzykwartylowy 30–40) po podaniu podskórnym dawki 0,15 jednostki/kg masy ciała u pacjentów z cukrzycą typu 1. Po 4 do 6 godzin od wstrzyknięcia stężenie insuliny wracało do wartości wyjściowych. Szybkość wchłaniania była nieco mniejsza u pacjentów z cukrzycą typu 2, co wyraża się niższym Cmax (352±240 pmol/l) i późniejszym tmax (60 (przedział międzykwartylowy 5090) minut). Zmienność osobnicza dotycząca czasu wystąpieniamaksymalnego stężenia jest znacząco mniejsza w przypadku produktu NovoRapid niż rozpuszczalnejinsuliny ludzkiej, natomiast zmienność osobnicza dotycząca Cmax jest większa dla produktu NovoRapid.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku (w wieku 65 lat)
Względne różnice w parametrach farmakokinetycznych pomiędzy insuliną aspart a rozpuszczalnąinsuliną ludzką u pacjentów z cukrzycą typu 2 w podeszłym wieku (pomiędzy 6583 rokiem życia,średni wiek 70 lat) były podobne do obserwowanych u zdrowych badanych oraz młodszych pacjentówz cukrzycą. U pacjentów w podeszłym wieku obserwowano nieco mniejsze tempo wchłaniania przedewszystkim w zakresie tmax (82 (przedział międzykwartylowy: 60–120) minut), Cmax nie różniło się od obserwowanego u młodszych pacjentów z cukrzycą typu 2 i było nieco mniejsze niż u pacjentów z cukrzycą typu 1.
Niewydolność wątroby
Farmakokinetyka pojedynczej dawki insuliny aspart była badana u 24 osób, z normalną do ciężkiej niewydolnością wątroby. U pacjentów z niewydolnością wątroby, szybkość wchłaniania była mniejsza i bardziej zmienna, co prowadziło do wydłużenia tmax z 50 minut u pacjentów z prawidłową czynnością wątroby do około 85 minut u pacjentów z umiarkowaną i ciężką niewydolnością wątroby. AUC, Cmax i CL/F były podobne u pacjentów z niewydolnością wątroby i prawidłową jej czynnością.
12
Niewydolność nerek
Farmakokinetyka pojedynczej dawki insuliny aspart była badana u 18 pacjentów, z normalną do ciężkiej niewydolnością nerek. Brak widocznego wpływu wielkości klirensu kreatyniny na wartościAUC, Cmax , CL/F i tmax dla insuliny aspart. Dane dotyczące pacjentów z umiarkowaną i ciężką niewydolnością nerek ograniczone. Pacjenci z niewydolnością nerek wymagający dializowania nie byli badani.
Dzieci i młodzież
Właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne produktu NovoRapid badano u dzieci (6-12 lat) i młodzieży (13-17 lat) z cukrzycą typu 1. Insulina aspart była szybko wchłaniana w obu grupach wiekowych, a tmax było podobne jak u dorosłych. Cmax natomiast różniło się pomiędzy grupamiw różnym wieku, wskazując na znaczenie indywidualnego dawkowania produktu NovoRapid.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane niekliniczne, wynikające z konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących bezpieczeństwa, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności oraz toksycznegowpływu na rozród i rozwój potomstwa, nie ujawniają szczególnego zagrożenia dla człowieka.
W badaniach in vitro obejmujących wiązanie insuliny z receptorami dla insuliny i IGF-1 oraz wpływ na wzrost komórki, insulina aspart zachowywała się podobnie jak insulina ludzka. Badania wykazują również, że rozpad połączenia insuliny aspart z receptorem jest taki sam jak w przypadku insuliny ludzkiej.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Glicerol Fenol Metakrezol Chlorek cynku
Wodorofosforan sodu dwuwodnyChlorek sodu
Kwas solny (do dostosowania pH)Wodorotlenek sodu (do dostosowania pH) Woda do wstrzykiwań
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Substancje dodawane do produktu NovoRapid mogą powodować degradację insuliny aspart.Ten produkt leczniczy nie może być rozcieńczany lub mieszany z innymi produktami leczniczymi,z wyjątkiem możliwości zmieszania z insuliną NPH (Neutral Protamine Hagedorn) w strzykawce przed podaniem podskórnie lub z płynami infuzyjnymi, jak opisano w punkcie 4.2.
6.3 Okres ważności
Przed otwarciem: 30 miesięcy.
NovoRapid fiolka/NovoRapid Penfill/NovoRapid FlexPen/NovoRapid InnoLet/NovoRapid FlexTouch
Podczas stosowania lub doraźny zapas: produkt należy przechowywać maksymalnie przez 4 tygodnie.
Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.
NovoRapid PumpCart
Podczas stosowania lub doraźny zapas: zapasowy wkład NovoRapid PumpCart można przechowywać
przez maksymalnie 2 tygodnie w temperaturze poniżej 30°C. Po tym terminie może być stosowany
13
z przeznaczoną do podawania tego rodzaju wkładu pompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insightoraz YpsoPump przez maksymalnie 7 dni w temperaturze poniżej 37°C.
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
W celu uzyskania informacji o warunkach przechowywania, patrz punkt 6.3.
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (2˚C 8˚C). Nie zamrażać.
NovoRapid fiolka/NovoRapid Penfill
Podczas stosowania lub doraźny zapas: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.
Nie przechowywać w lodówce. Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem fiolkę/wkład przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
NovoRapid FlexPen/NovoRapid FlexTouch
Podczas stosowania lub doraźny zapas: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C. Można
przechowywać w lodówce (2˚C 8˚C). Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem na wstrzykiwacz należy nakładać nasadkę.
NovoRapid InnoLet
Podczas stosowania lub doraźny zapas: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.
Nie przechowywać w lodówce. Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem na wstrzykiwacz należy nakładać nasadkę.
NovoRapid PumpCart
Podczas stosowania lub doraźny zapas: przechowywać w temperaturze poniżej 37˚C (podczas
stosowania) lub przechowywać w temperaturze poniżej 30˚C (doraźny zapas). Nie przechowywaćw lodówce. Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem wkład przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
NovoRapid fiolka
10 ml roztworu w fiolce (szkło typu 1) zamkniętej dyskiem (gumowym, wykonanymz bromobutylu/poliizoprenu) i zabezpieczonej plastikowym kapslem ochronnym.
Wielkości opakowań to 1 lub 5 fiolek po 10 ml lub opakowanie zbiorcze zawierające 5 opakowań z 1 fiol 10 ml. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
NovoRapid Penfill
3 ml roztworu we wkładzie (szkło typu 1) wyposażonym w tłok (wykonany z bromobutylu) i gumowe zamknięcie (wykonane z bromobutylu/poliizoprenu).
Wielkości opakowań to 5 i 10 wkładów. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
NovoRapid FlexPen
3 ml roztworu we wkładzie (szkło typu 1) wyposażonym w tłok (wykonany z bromobutylu) i gumowezamknięcie (wykonane z bromobutylu/poliizoprenu) umieszczonym w wielodawkowym fabrycznienapełnionym wstrzykiwaczu jednorazowego użytku wykonanym z polipropylenu.
Wielkości opakowań to 1 (z lub bez igieł), 5 (bez igieł) i 10 (bez igieł) fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
NovoRapid InnoLet
3 ml roztworu we wkładzie (szkło typu 1) wyposażonym w tłok (wykonany z bromobutylu) i gumowe zamknięcie (wykonane z bromobutylu/poliizoprenu) umieszczonym w wielodawkowym fabrycznie
14
napełnionym wstrzykiwaczu jednorazowego użytku wykonanym z polipropylenu.
Wielkości opakowań to 1, 5 i 10 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy. Nie wszystkie wielkościopakowań muszą znajdować się w obrocie.
NovoRapid FlexTouch
3 ml roztworu we wkładzie (szkło typu 1) wyposażonym w tłok (wykonany z bromobutylu) i gumowezamknięcie (wykonane z bromobutylu/poliizoprenu) umieszczonym w wielodawkowym fabrycznienapełnionym wstrzykiwaczu jednorazowego użytku wykonanym z polipropylenu.
Wielkości opakowań to 1 (z lub bez igieł), 5 (bez igieł) i opakowanie zbiorcze 2 x 5 (bez igieł)fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml. Nie wszystkie wielkości muszą znajdować sięw obrocie.
NovoRapid PumpCart
1,6 ml roztworu we wkładzie (szkło typu 1) wyposażonym w tłok (wykonany z bromobutylu)i gumowe zamknięcie (wykonane z bromobutylu/poliizoprenu).
Wielkości opakowań to 5 wkładów oraz opakowanie zbiorcze zawierające 25 wkładów (5 opakowań po 5 sztuk). Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu leczniczego
do stosowania
Nie stosować tego produktu leczniczego, jeśli roztwór nie jest przezroczysty, bezbarwny i wodnisty.
Jeśli NovoRapid uległ zamrożeniu, nie wolno go używać.
Pacjent powinien być poinformowany o konieczności wyrzucenia igły po każdym wstrzyknięciu.
Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.
Igieł, strzykawek, wkładów, fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy ani zestawów do wlewu niewolno przekazywać innym osobom.
Wkładu nie należy napełniać ponownie.
NovoRapid fiolka
NovoRapid może być podawany za pomocą pompy insulinowej w ciągłym podskórnym wlewieinsuliny (CSII), jak opisano w punkcie 4.2. Cewniki, w których wewnętrzna powierzchnia wykonanazostała z polietylenu lub z poliolefiny, zostały zbadane i uznane za odpowiednie do stosowaniaw pompach.
NovoRapid PumpCart
NovoRapid PumpCart jest fabrycznie napełnionym wkładem gotowym do podawania bezpośrednio za pomocą pompy insulinowej. Szczegółowe informacje dotyczące stosowania zawarte w ulotcedołączonej do opakowania.
W celu zapewnienia prawidłowego dawkowania nie stosować wkładu NovoRapid PumpCart we wstrzykiwaczach przeznaczonych do podawania insuliny.
NovoRapid PumpCart należy stosować wyłącznie z przeznaczoną do podawania tego rodzaju wkładupompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insight oraz YpsoPump, jak opisano w punkcie 4.2.Cewniki, w których wewnętrzna powierzchnia wykonana została z polietylenu lub z poliolefiny,zostały zbadane i uznane za odpowiednie do stosowania w pompach.
15
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania
8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
NovoRapid fiolka
EU/1/99/119/001 EU/1/99/119/008 EU/1/99/119/015
NovoRapid Penfill
EU/1/99/119/003 EU/1/99/119/006
NovoRapid FlexPen
EU/1/99/119/009 EU/1/99/119/010 EU/1/99/119/011 EU/1/99/119/017 EU/1/99/119/018
NovoRapid InnoLet
EU/1/99/119/012 EU/1/99/119/013 EU/1/99/119/014
NovoRapid FlexTouch
EU/1/99/119/019 EU/1/99/119/020 EU/1/99/119/021 EU/1/99/119/022 EU/1/99/119/023
NovoRapid PumpCart
EU/1/99/119/024 EU/1/99/119/025
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 7 września 1999
Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 30 kwietnia 2009
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
Szczegółowe informacje o tym produkcie leczniczym dostępne na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu
16
ANEKS II
A. WYTWÓRCY BIOLOGICZNEJ SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ WYTWÓRCY ODPOWIEDZIALNI ZA ZWOLNIENIE SERII
B. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE
ZAOPATRZENIA I STOSOWANIA
C. INNE WARUNKI I WYMAGANIA DOTYCZĄCE
DOPUSZCZENIA DO OBROTU
D. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO
17
A. WYTWÓRCY BIOLOGICZNEJ SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ WYTWÓRCY
ODPOWIEDZIALNI ZA ZWOLNIENIE SERII
Nazwa i adres wytwórców biologicznej substancji czynnej
Novo Nordisk A/SHallas Allé
DK-4400 Kalundborg Dania
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
Nazwa i adres wytwórców odpowiedzialnych za zwolnienie serii
NovoRapid fiolka, InnoLet, FlexTouch i PumpCart:
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
NovoRapid Penfill i FlexPen:
Novo Nordisk A/S Novo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
Novo Nordisk Production SAS45, Avenue d’OrléansF-28000 Chartres
Francja
Wydrukowana ulotka dla pacjenta musi zawierać nazwę i adres wytwórcy odpowiedzialnego za zwolnienie danej serii produktu leczniczego.
B. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE ZAOPATRZENIA I STOSOWANIA
Produkt leczniczy wydawany na receptę.
C. INNE WARUNKI I WYMAGANIA DOTYCZĄCE DOPUSZCZENIA DO OBROTU
Okresowy raport o bezpieczeństwie stosowania
Wymagania do przedłożenia okresowych raportów o bezpieczeństwie stosowania tego produktu określone w wykazie unijnych dat referencyjnych (wykaz EURD), o którym mowa w art.107c ust.7 dyrektywy 2001/83/WE i jego kolejnych aktualizacjach ogłaszanych na europejskiej stronieinternetowej dotyczącej leków.
D. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO
I SKUTECZNEGO STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO
18
Plan zarządzania ryzykiem (ang. Risk Management Plan, RMP)
Podmiot odpowiedzialny podejmie wymagane działania i interwencje z zakresu nadzoru nadbezpieczeństwem farmakoterapii wyszczególnione w RMP, przedstawionym w module 1.8.2dokumentacji do pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, i wszelkich jego kolejnych aktualizacjach.
Uaktualniony RMP należy przedstawić:
na żądanie Europejskiej Agencji Leków;
w razie zmiany systemu zarządzania ryzykiem, zwłaszcza w wyniku uzyskania nowych informacji, które mogą istotnie wpłynąć na stosunek ryzyka do korzyści, lub w wyniku uzyskania istotnych informacji, dotyczących bezpieczeństwa stosowania produktu leczniczego lub odnoszących się do minimalizacji ryzyka.
19
ANEKS III
OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ I ULOTKA DLA PACJENTA
20
A. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ
21
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE (FIOLKA)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fiolka zawiera 10 ml co odpowiada 1000 jednostek. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insulinyaspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas
solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
1 fiolka 10 ml
5 fiolek po 10 ml
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Podanie podskórne lub dożylne.
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
22
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem fiolkę przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/001 1 fiolka po 10 mlEU/1/99/119/008 5 fiolek po 10 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
23
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
ETYKIETA (FIOLKA)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGI PODANIA
NovoRapid 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspartPodanie sc., iv.
2. SPOSÓB PODAWANIA
3. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności
4. NUMER SERII
Nr serii
5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY
JEDNOSTEK
10 ml
1 fiolka 10 ml zawiera 1000 jednostek
6. INNE
Novo Nordisk A/S
24
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
ETYKIETA OPAKOWANIA ZBIORCZEGO NA TRANSPARENTNEJ FOLII (FIOLKA z blue box)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fiolka zawiera 10 ml co odpowiada 1000 jednostek. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insulinyaspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas
solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
Opakowanie zbiorcze: 5 opakowań z 1 fiolką o pojemności 10 ml.
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Podanie podskórne lub dożylne.
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
25
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem fiolkę przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/015 5 opakowań z 1 fiolką o pojemności 10 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
26
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE W OPAKOWANIU ZBIORCZYM (FIOLKA bez blue box)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fiolka zawiera 10 ml co odpowiada 1000 jednostek. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
1 fiolka 10 ml. Pojedyncza fiolka jest elementem opakowania zbiorczego, nie może być sprzedawana oddzielnie.
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Podanie podskórne lub dożylne.
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO
W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
27
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem fiolkę przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/015 5 opakowań z 1 fiolką o pojemności 10 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid
28
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE (WKŁAD. Penfill)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid Penfill 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań we wkładzie Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 wkład zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas
solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
5 wkładów po 3 ml10 wkładów po 3 ml
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny.Do stosowania tylko przez jedną osobę.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
29
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem wkład przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/003 5 wkładów po 3 mlEU/1/99/119/006 10 wkładów po 3 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid Penfill
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
30
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
ETYKIETA (WKŁAD. Penfill)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGI PODANIA
NovoRapid Penfill 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspartPodanie sc.
2. SPOSÓB PODAWANIA
Penfill
3. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności
4. NUMER SERII
Nr serii
5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY
JEDNOSTEK
3 ml
6. INNE
Novo Nordisk A/S
31
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE (FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ. FlexPen)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid FlexPen 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym
wstrzykiwaczuInsulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ(YCH)
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml
5 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml 10 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml + 7 igieł NovoFine1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml + 7 igieł NovoTwist
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Opakowanie nie zawiera igieł.
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm.
32
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Podczas stosowania: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C. Można przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem nałożyć nasadkę.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/011 1 wstrzykiwacz 3 ml EU/1/99/119/009 5 wstrzykiwaczy po 3 ml EU/1/99/119/010 10 wstrzykiwaczy po 3 ml
EU/1/99/119/017 1 wstrzykiwacz 3 ml i 7 igieł NovoFineEU/1/99/119/018 1 wstrzykiwacz 3 ml i 7 igieł NovoTwist
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid FlexPen
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
33
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
34
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
ETYKIETA WSTRZYKIWACZA (FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ. FlexPen)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGA(I) PODANIA
NovoRapid FlexPen 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspartPodanie sc.
2. SPOSÓB PODAWANIA
FlexPen
3. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności
4. NUMER SERII
Nr serii
5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY
JEDNOSTEK
3 ml
6. INNE
Novo Nordisk A/S
35
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE (FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ.InnoLet)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid InnoLet 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym
wstrzykiwaczu Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas
solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml
5 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml10 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Opakowanie nie zawiera igieł.
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
36
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem nałożyć nasadkę.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/012 1 wstrzykiwacz 3 mlEU/1/99/119/013 5 wstrzykiwaczy po 3 mlEU/1/99/119/014 10 wstrzykiwaczy po 3 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid InnoLet
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
37
PC:SN:NN:
38
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
ETYKIETA WSTRZYKIWACZA (FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ. InnoLet)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGI PODANIA
NovoRapid InnoLet 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspartPodanie sc.
2. SPOSÓB PODAWANIA
InnoLet
3. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności
4. NUMER SERII
Nr serii
5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY
JEDNOSTEK
3 ml
6. INNE
Novo Nordisk A/S
39
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE (FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ.FlexTouch)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid FlexTouch 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym
wstrzykiwaczu Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas
solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml
5 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml + 7 igieł NovoFine1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz 3 ml + 7 igieł NovoTwist
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Opakowanie nie zawiera igieł.
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
40
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Podczas stosowania: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C. Można przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem nałożyć nasadkę.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/019 1 wstrzykiwacz 3 ml EU/1/99/119/020 5 wstrzykiwaczy po 3 ml
EU/1/99/119/022 1 wstrzykiwacz 3 ml + 7 igieł NovoFineEU/1/99/119/023 1 wstrzykiwacz 3 ml + 7 igieł NovoTwist
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid FlexTouch
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
41
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
42
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
ETYKIETA WSTRZYKIWACZA (FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ.FlexTouch)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGI PODANIA
NovoRapid FlexTouch 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspartPodanie sc.
2. SPOSÓB PODAWANIA
FlexTouch
3. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności
4. NUMER SERII
Nr serii
5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY
JEDNOSTEK
3 ml
6. INNE
Novo Nordisk A/S
43
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
ETYKIETA OPAKOWANIA ZBIORCZEGO NA TRANSPARENTNEJ FOLII(FABRYCZNIE NAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ. FlexTouch z blue box)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid FlexTouch 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym
wstrzykiwaczu Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
Opakowanie zbiorcze: 2 x (5 x 3 ml)
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Opakowanie nie zawiera igieł.
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
44
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Podczas stosowania: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C. Można przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem nałożyć nasadkę.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/021 2 x (5 x 3 ml)
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid FlexTouch
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:
45
NN:
46
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE W OPAKOWANIU ZBIORCZYM (FABRYCZNIENAPEŁNIONY WSTRZYKIWACZ. FlexTouch bez blue box)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid FlexTouch 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym
wstrzykiwaczuInsulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 3 ml co odpowiada 300 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań
5 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml. Pojedyncze opakowanie jest elementem opakowania zbiorczego, nie może być sprzedawane oddzielnie.
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Opakowanie nie zawiera igieł.
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
47
Podczas stosowania: zużyć w ciągu 4 tygodni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Podczas stosowania: przechowywać w temperaturze poniżej 30°C. Można przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C). Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem nałożyć nasadkę.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
Należy usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/021 2 x 5 wstrzykiwaczy po 3 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid FlexTouch
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE (WKŁAD. PumpCart)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid PumpCart 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań we wkładzie Insulina aspart
48
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 wkład zawiera 1,6 ml co odpowiada 160 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań.
5 wkładów po 1,6 ml
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Do stosowania wyłącznie z pompami dostosowanymi do podawania NovoRapid PumpCart.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania za pomocą pompy: zużyć w ciągu 7 dni.
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Doraźny zapas: można przechowywać maksymalnie przez 2 tygodnie w temperaturze poniżej 30°C. Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 37°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem wkład przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO
49
PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLIWŁAŚCIWE
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/024 5 wkładów po 1,6 ml
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid PumpCart
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
50
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
ETYKIETA (WKŁAD. PumpCart)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGI PODANIA
NovoRapid PumpCart 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań
Insulina aspartPodanie sc.
2. SPOSÓB PODAWANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
3. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności
4. NUMER SERII
Nr serii
5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY
JEDNOSTEK
1,6 ml
6. INNE
Novo Nordisk A/S
51
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
ETYKIETA OPAKOWANIA ZBIORCZEGO NA TRANSPARENTNEJ FOLII (WKŁAD. PumpCart z blue box)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid PumpCart 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań we wkładzie Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 wkład zawiera 1,6 ml co odpowiada 160 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań.
Opakowanie zbiorcze: 25 wkładów (5 opakowań po 5)
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Do stosowania wyłącznie z pompami dostosowanymi do podawania NovoRapid.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania za pomocą pompy: zużyć w ciągu 7 dni.
52
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Doraźny zapas: można przechowywać maksymalnie przez 2 tygodnie w temperaturze poniżej 30°C. Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 37°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem wkład przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/025 25 wkładów (5 opakowań po 5)
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid PumpCart
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
53
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE W OPAKOWANIU ZBIORCZYM (WKŁAD. PumpCart bez blue box)
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
NovoRapid PumpCart 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań we wkładzie Insulina aspart
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
1 wkład zawiera 1,6 ml co odpowiada 160 jednostkom. 1 ml roztworu zawiera 100 jednostek insuliny aspart (co odpowiada 3,5 mg),
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny/wodorotlenek sodu do dostosowania pH i wodę do wstrzykiwań.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
Roztwór do wstrzykiwań.
5 wkładów po 1,6 ml. Pojedyncze opakowanie jest elementem opakowania zbiorczego, nie może być sprzedawane oddzielnie.
5. SPOSÓB I DROGI PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie podskórne
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
Stosować roztwór tylko, gdy jest przezroczysty i bezbarwny. Do stosowania tylko przez jedną osobę.
Do stosowania wyłącznie z pompami dostosowanymi do podawania NovoRapid PumpCart.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności/
Podczas stosowania za pomocą pompy: zużyć w ciągu 7 dni.
54
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce (od 2°C do 8°C).
Doraźny zapas: można przechowywać maksymalnie przez 2 tygodnie w temperaturze poniżej 30°C. Podczas stosowania: nie przechowywać w lodówce. Przechowywać w temperaturze poniżej 37°C.Nie zamrażać.
W celu ochrony przed światłem wkład przechowywać w opakowaniu zewnętrznym.
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
Novo Nordisk A/SNovo Allé
DK-2880 Bagsværd Dania
12. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/99/119/025 25 wkładów (5 opakowań po 5)
13. NUMER SERII
Nr serii:
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
NovoRapid PumpCart
55
B. ULOTKA DLA PACJENTA
56
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
NovoRapid 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań w fiolce
Insulina aspart
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
informacje ważne dla pacjenta.
Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.
Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
3. Jak stosować lek NovoRapid
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
NovoRapid jest szybkodziałającą nowoczesną insuliną (analogiem insuliny). Nowoczesne produktyinsulinowe udoskonalonymi wersjami insulin ludzkich.
NovoRapid jest stosowany w celu zmniejszenia dużego stężenia cukru we krwi u dorosłych,młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej z diabetes mellitus (cukrzycą). Cukrzyca jest chorobą,w wyniku której organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny wystarczającej do kontrolowaniastężenia cukru we krwi. Leczenie lekiem NovoRapid pomaga zapobiegać powikłaniom cukrzycy.
NovoRapid zmniejsza stężenie cukru we krwi po około 10-20 minutach po wstrzyknięciu, a maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu i utrzymuje się przez 3- 5 godzin. Z uwagi na krótki czas działania NovoRapid powinien być stosowany w skojarzeniu z insulinami o pośrednim czasie działania lub insulinami długodziałającymi. Ponadto NovoRapid może być stosowany w ciągłym wlewie za pomocą pompy insulinowej.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
Kiedy nie stosować leku NovoRapid:
jeśli pacjent ma uczulenie na insulinę aspart lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6, Zawartość opakowania i inne informacje); jeśli podejrzewa się początek hipoglikemii (małe stężenie cukru we krwi) (patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4); jeśli kapsel ochronny jest obluzowany lub go nie ma. Każda fiolka jest zabezpieczona plastikowym kapslem ochronnym. Jeśli otrzymana fiolka jest naruszona, należy zwrócić do dostawcy;
jeśli nie był przechowywany prawidłowo lub został zamrożony (patrz punkt 5, Jak przechowywać lek NovoRapid);
jeśli insulina nie jest przezroczysta i bezbarwna.
57
Nie stosować leku NovoRapid w którymkolwiek z przypadków wymienionych powyżej. Należy poradzić się lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
Przed zastosowaniem leku NovoRapid należy:
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że stosowany jest odpowiedni rodzaj insuliny; usunąć kapsel ochronny;
zawsze do każdego wstrzyknięcia używać nowej igły, aby zapobiec zanieczyszczeniu insuliny; igieł i strzykawek nie wolno przekazywać innym osobom.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Niektóre stany i aktywności mogą mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę. Należy skonsultować się z lekarzem:
w przypadku współistniejących chorób nerek, wątroby lub nadnerczy, przysadki mózgowej lub tarczycy;
jeśli wykonuje się większy wysiłek fizyczny niż zwykle lub zmienia się dotychczas stosowaną
dietę, ponieważ może mieć to wpływ na stężenie cukru we krwi;
w czasie choroby należy kontynuować przyjmowanie insuliny i skonsultować się z lekarzem; jeśli planuje się wyjazd za granicę, zmiana strefy czasowej może mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę i zmianę godzin wstrzyknięć.
Dzieci i młodzież
Leku nie należy podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku życia ze względu na brak badańklinicznych przeprowadzonych u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia.
Lek NovoRapid a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanychprzez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki mają wpływ na stężenie cukru we krwi co może oznaczać potrzebę zmiany dawki insuliny. Poniżej wymienione najczęściej stosowane leki mające wpływ na leczenie insuliną.
Stężenie cukru we krwi może zmniejszyć się (hipoglikemia), jeśli stosowane :
inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy;
inhibitory monoaminooksydazy - IMAO (stosowane w leczeniu depresji); leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego); inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę - ACEI (stosowane w leczeniu pewnych chorób serca lub nadciśnienia tętniczego);
salicylany (stosowane przeciwbólowo lub w celu obniżenia gorączki); steroidy anaboliczne (takie jak testosteron);
sulfonamidy (stosowane w leczeniu zakażeń).
Stężenie cukru we krwi może zwiększyć się (hiperglikemia), jeśli stosowane :
doustne środki antykoncepcyjne (tabletki antykoncepcyjne); tiazydy (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub nadmiernego zatrzymania płynów w organizmie);
glikokortykosteroidy (takie jak „kortyzon” stosowany w leczeniu stanów zapalnych); hormony tarczycy (stosowane w leczeniu schorzeń tarczycy); leki sympatykomimetyczne (takie jak epinefryna [adrenalina] lub salbutamol, terbutalina stosowane w leczeniu astmy);
hormon wzrostu (lek stosowany w celu stymulacji szkieletowego i somatycznego wzrostu i w znaczącym stopniu wpływający na procesy metaboliczne organizmu); danazol (lek wpływający na owulację).
Oktreotyd i lanreotyd (stosowane w leczeniu akromegalii, rzadkiego zaburzenia hormonalnego
58
występującego głównie u dorosłych w średnim wieku i spowodowanego nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu przez przysadkę) mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie cukru we krwi.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego) mogą osłabiać lub całkowicie znos pierwsze objawy zapowiadające małe stężenie cukru we krwi.
Pioglitazon (tabletki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2)
U niektórych pacjentów z długotrwałą cukrzycą typu 2 i chorobą serca lub wcześniejszym udarem leczonych pioglitazonem w skojarzeniu z insuliną, rozwijała się niewydolność serca. Należy poinformować lekarza tak szybko, jak to jest możliwe o wystąpieniu objawów niewydolności sercatakich jak: niezwyczajna duszność lub szybki przyrost masy ciała lub miejscowe obrzmienie (obrzęk).
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie, jeśli stosuje się którykolwiek z lekówwymienionych powyżej.
Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem
Jeśli spożywa się alkohol, zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie, gdyż stężenie cukru
we krwi może zmniejszać się lub zwiększać. Zalecane jest dokładne monitorowanie.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. NovoRapid może być stosowany w ciąży. W ciąży i po porodzie może być konieczna zmiana dawki insuliny. Ścisła kontrola cukrzycy, szczególnie zapobieganie hipoglikemii jest ważne dla zdrowia dziecka.
Brak jest przeciwwskazań dotyczących stosowania leku NovoRapid podczas karmienia piersią.
W ciąży lub w okresie karmienia piersią, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza,pielęgniarki lub farmaceuty.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Należy skontaktować się z lekarzem w celu rozważenia możliwości prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń, jeśli:
występują częste stany hipoglikemii;
występują trudności w rozpoznaniu objawów hipoglikemii.
Małe lub duże stężenie cukru we krwi może wpływać na koncentrację i zdolność reagowania, a tymsamym na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy pamiętać, że możeto stwarzać zagrożenie dla pacjenta i innych osób.
NovoRapid wykazuje szybki początek działania, dlatego po wstrzyknięciu hipoglikemia możewystąpić wcześniej niż po zastosowaniu rozpuszczalnej insuliny ludzkiej.
Ważne informacje o niektórych składnikach leku NovoRapid
Lek NovoRapid zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na dawkę, to znaczy, że lek NovoRapiduznaje się za ”wolny od sodu”.
3. Jak stosować lek NovoRapid
Dawka i kiedy przyjmować insulinę
Insulinę należy zawsze przyjmować i dostosować dawkę zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
59
NovoRapid zwykle podawany jest bezpośrednio przed posiłkiem. Należy spożyć posiłek lubprzekąskę w ciągu 10 minut od wstrzyknięcia w celu uniknięcia małego stężenia cukru we krwi. Jeślijest to konieczne, NovoRapid może być podany wkrótce po posiłku. Patrz informacje poniżej Sposóbi miejsce wstrzyknięcia.
Nie należy zmieniać insuliny bez porozumienia z lekarzem. Zmiana typu lub rodzaju insuliny może spowodować konieczność dostosowania dawki, co powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
NovoRapid może być stosowany u młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej zamiast rozpuszczalnej insuliny ludzkiej, gdy szybki początek działania jest korzystny. Na przykład w przypadku podaniadawki w związku z przyjmowanym posiłkiem.
Szczególne grupy pacjentów
W przypadku zmniejszonej czynności nerek bądź wątroby lub w wieku powyżej 65 lat należy regularniej mierzyć stężenie cukru we krwi i omówić z lekarzem zmiany dawki insuliny.
Sposób i miejsce wstrzyknięcia
NovoRapid należy wstrzykiwać pod skórę (podskórnie) lub podawać w ciągłym wlewie za pomocąpompy insulinowej. Fachowy personel medyczny powinien w sposób zrozumiały dla pacjenta udzielićinstrukcji dotyczących stosowania leku w pompie insulinowej. Nigdy nie należy samodzielniewstrzykiwać insuliny bezpośrednio do żyły (dożylnie) lub w mięsień (domięśniowo). Jeśli to konieczne, NovoRapid może być podany bezpośrednio do żyły, jednak wyłącznie przez lekarza lub przez inne osoby należące do personelu medycznego.
Dla każdego wstrzyknięcia należy zmieniać miejsce wstrzyknięcia w obrębie danego obszaru skóry. Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia zgrubień lub zapadania się skóry (patrz punkt 4, Możliwe działania niepożądane). Najkorzystniej jest wstrzykiwać insulinę w okolicę brzucha, ramię lub przednią część uda. Insulina działa szybciej, gdy jest wstrzykiwana w przednią część brzucha.Należy zawsze regularnie mierzyć stężenie cukru we krwi.
Insulina NPH (Neutral Protamine Hagedorn) to jedyny rodzaj insuliny, który może być mieszanyz lekiem NovoRapid. Mieszanina musi być wstrzyknięta pod skórę (podskórnie) natychmiast pozmieszaniu. Najpierw do strzykawki należy pobrać lek NovoRapid, a następnie insulinę NPH.
Jak stosować NovoRapid
Jeśli stosuje się tylko jeden rodzaj insuliny
1. Pobrać do strzykawki objętość powietrza równą wymaganej dawce insuliny. Wstrzyknąć
powietrze do fiolki.
2. Obrócić fiolkę wraz ze strzykawką do góry dnem i nabrać właściwą dawkę insuliny do strzykawki. Wyciągnąć igłę z fiolki. Następnie usunąć powietrze ze strzykawki i sprawdzić, czy dawka jest właściwa.
Jeśli konieczne jest zmieszanie dwóch rodzajów insuliny
1. Bezpośrednio przed zastosowaniem toczyć fiolkę z insuliną NPH w dłoniach do momentu,
zawiesina stanie się jednorodnie biała i mętna.
2. Pobrać do strzykawki objętość powietrza równą wymaganej dawce insuliny NPH. Wstrzyknąć powietrze do fiolki z insuliną NPH i wyciągnąć igłę.
3. Pobrać do strzykawki objętość powietrza równą wymaganej dawce leku NovoRapid. Wstrzyknąć powietrze do fiolki z lekiem NovoRapid. Obrócić fiolkę wraz ze strzykawką dnem do góry i nabrać właściwą dawkę leku NovoRapid do strzykawki. Usunąć powietrze ze strzykawki i sprawdzić, czy dawka jest właściwa.
60
4. Wbić igłę do fiolki z insuliną NPH, obrócić fiolkę wraz ze strzykawką do góry dnem i pobrać właściwą dawkę do strzykawki. Usunąć powietrze ze strzykawki i sprawdzić dawkę. Mieszaninę wstrzyknąć natychmiast.
5. Zawsze mieszać NovoRapid i insulinę NPH w tej samej kolejności.
Jak wstrzykiwać NovoRapid
Wstrzyknąć insulinę pod skórę. Wykonując wstrzyknięcie, należy stosować się do zaleceń
lekarza lub pielęgniarki.
Pozostawić igłę pod skórą, przez co najmniej 6 sekund, co pozwoli upewnić się, że cała dawka insuliny została wstrzyknięta.
Usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
Zastosowanie w pompach insulinowych
Nie mieszać leku NovoRapid z innymi insulinami podczas podawania za pomocą pomp insulinowych. Należy stosować się do instrukcji i zaleceń lekarza dotyczących stosowania leku NovoRapid w pompach insulinowych. Przed podaniem leku NovoRapid za pomocą pompy, pacjent powinienotrzymać zrozumiałe instrukcje oraz informacje na temat działań, jakie powinny zostać podjęte w przypadku choroby, zbyt dużego lub za małego stężenia cukru we krwi oraz w przypadku awarii pompy.
Przed wkłuciem igły należy dokładnie umyć ręce oraz skórę w miejscu wkłucia, używając mydła i wody, w celu uniknięcia zakażenia w miejscu wlewu.
W czasie napełniania nowego zbiornika należy upewnić się, że usunięte zostały pęcherzyki
powietrza zarówno ze strzykawki jak i z przewodów.
Zestaw infuzyjny (cewniki i igła) powinien być zmieniany zgodnie z instrukcją zawartą w informacji o produkcie dołączonej do zestawu infuzyjnego.
W celu osiągnięcia największych korzyści wynikających ze stosowania ciągłego podawaniapodskórnego i aby wykryć ewentualną awarię pompy insulinowej, należy dokonywać regularnychpomiarów stężenia cukru we krwi.
Co zrobić, jeśli wystąpi awaria pompy
Na wypadek awarii pompy zawsze należy mieć przy sobie inny zestaw do podawania insuliny zapomocą wstrzyknięcia podskórnego.
Przyjęcie większej niż zalecana dawki insuliny
Jeśli wstrzyknięto więcej insuliny niż potrzeba, stężenie cukru we krwi jest za małe (hipoglikemia). Patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4.
Pominięcie przyjęcia insuliny
Jeśli zapomni się przyjąć insulinę, stężenie cukru we krwi może być zbyt duże (hiperglikemia). Patrz
podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
Przerwanie stosowania insuliny
Nie wolno przerywać stosowania insuliny bez porozumienia z lekarzem, który wyjaśni co należy zrobić. Może to doprowadzić do bardzo dużego stężenia cukru we krwi (ciężka hiperglikemia)i kwasicy ketonowej. Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
61
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych
Małe stężenie cukru we krwi (hipoglikemia) jest bardzo częstym działaniem niepożądanym. Możedotyczyć więcej niż 1 na każde 10 osób.
Małe stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
wstrzyknięto większą dawkę insuliny niż potrzeba, posiłek był za mały lub pominięto go,
wykonano większy wysiłek fizyczny niż zwykle,
spożyto alkohol (patrz punkt 2, Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem).
Objawy małego stężenia cukru we krwi: zimne poty, chłodna blada skóra, ból głowy, kołatanie serca,
złe samopoczucie (nudności), uczucie silnego głodu, przemijające zaburzenia widzenia, senność, nienaturalne uczucie zmęczenia lub osłabienia, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, stansplątania, zaburzenie koncentracji.
Małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu może prowadzić do utraty przytomności. Utrzymujące się małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu, jeśli nie jest leczone, możespowodować uszkodzenie mózgu (czasowe lub trwałe), a nawet śmierć. Pacjent może szybciejodzyskać przytomność po wstrzyknięciu glukagonu (hormon) przez osobę przeszkoloną. Po podaniuglukagonu, od razu po odzyskaniu przytomności, pacjent powinien spożyć cukier lub przekąskęzawierającą cukier. Jeśli pacjent nie odzyskuje przytomności po podaniu glukagonu, powinien byćleczony w szpitalu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na małe stężenie cukru we krwi
Jeżeli stężenie cukru we krwi jest za małe, należy spożyć tabletki z glukozą lub jakąś przekąskę zawierającą cukier (np.: słodycze, ciastka, sok owocowy). Jeśli to możliwe, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi i odpocząć. Zawsze należy mieć przy sobie tabletki z glukozą, słodycze, ciastka lub sok owocowy, na wszelki wypadek.
Jeśli objawy małego stężenia cukru we krwi ustąpią lub, jeśli stężenie cukru we krwi
ustabilizuje się, należy kontynuować leczenie insuliną.
W przypadku małego stężenia cukru we krwi z utratą przytomności, gdy zaistniała potrzeba podania glukagonu lub częstych stanów małego stężenia cukru we krwi należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna zmiana dawki i pory przyjmowania insuliny oraz diety i aktywności fizycznej.
Pacjent powinien powiedzieć odpowiednim osobom o cukrzycy i o wszystkich ewentualnychkonsekwencjach choroby, w tym ryzyku utraty przytomności z powodu małego stężenia cukruwe krwi. Należy poinformować odpowiednie osoby, że w przypadku utraty przytomności,nieprzytomnego trzeba ułożyć na boku i szybko wezwać pomoc medyczną. Nie wolno w takimprzypadku podawać pacjentowi nic do jedzenia ani do picia, ponieważ mogłoby to być przyczynązadławienia.
Ciężkie reakcje uczuleniowe na lek NovoRapid lub na którykolwiek z jego składników (tzw. uogólniona reakcja uczuleniowa) bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, lecz mo stanowić zagrożenie życia. Może dotyczyć mniej niż 1 na 10 000 osób.
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:
jeśli objawy nadwrażliwości rozprzestrzeniają się na inne części ciała; jeśli nagle pojawi się złe samopoczucie, poty, nudności (wymioty), trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, zawroty owy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane wymienione powyżej, należy natychmiast
skontaktować się z lekarzem.
62
b) Inne działania niepożądane
Niezbyt częste działania niepożądaneMoże dotyczyć mniej niż 1 na 100 osób.
Objawy reakcji uczuleniowej. Miejscowe reakcje uczuleniowe (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan
zapalny, zasinienie, obrzęk, swędzenie) mogą pojawić się w miejscu wstrzyknięcia. Ustępują one zwykle po kilku tygodniach przyjmowania insuliny. W przypadku utrzymywania się ich dłużej lub w przypadku rozprzestrzeniania się ich na inne części ciała, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Patrz także Ciężkie reakcje uczuleniowe powyżej.
Zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia mogą pojawić się na początku leczenia insuliną,
ale one zazwyczaj tymczasowe.
Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (lipodystrofia). W miejscu wstrzyknięcia tkanka tłuszczowa pod
skórą może zanikać (lipoatrofia) lub przerastać (lipohipertrofia). Zmiany miejsc wstrzyknięć dlakażdego wstrzyknięcia zmniejszają ryzyko wystąpienia takich zmian skórnych. W przypadku zauważenia zapadania się skóry lub zgrubienia w miejscu wstrzyknięcia, należy powiadomić o tym lekarza lub pielęgniarkę. Reakcje te mo się nasilić lub prowadzić do zmiany wchłaniania insuliny z takiego miejsca.
Obrzęki w okolicy stawów. Po rozpoczęciu przyjmowania insuliny zatrzymanie wody w organizmie
może spowodować pojawienie się obrzęków wokół kostek i innych stawów. Objawy te wkrótceustępują. Jeśli nie ustąpią, należy skonsultować się z lekarzem.
Retinopatia cukrzycowa (choroba oka powiązana z cukrzycą i mogąca prowadzić do utraty wzroku).
Jeśli pacjent ma retinopatię cukrzycową i stężenie cukru we krwi nagle ulegnie poprawie, retinopatiamoże się nasilić. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Rzadkie działania niepożądane
Może dotyczyć mniej niż 1 na 1000 osób.
Bolesna neuropatia (ból związany z uszkodzeniem nerwu). Jeśli stężenie cukru we krwi nagle ulegnie
poprawie, może wystąpić nerwoból. Jest to tzw. ostra bolesna neuropatia, która jest zwykleodwracalna.
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Działania niepożądanemożna zgłaszać bezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
c) Działania niepożądane związane z cukrzycą
Duże stężenie cukru we krwi (hiperglikemia)
Duże stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
nie wstrzyknięto odpowiedniej ilości insuliny,
pominięto przyjęcie insuliny lub przerwano stosowanie insuliny, wielokrotnie przyjęto mniejsze dawki insuliny niż wynosi zapotrzebowanie, wystąpiło zakażenie i (lub) gorączka,
spożyto zbyt duży posiłek,
wykonano mniejszy niż zwykle wysiłek fizyczny.
63
Objawy dużego stężenia cukru we krwi
Objawy pojawiają się stopniowo. Zalicza się do nich: częstsze oddawanie moczu, zwiększonepragnienie, utratę apetytu, złe samopoczucie (nudności lub wymioty), uczucie senności i zmęczenia,zaczerwienienie i suchość skóry, suchość w ustach i owocowy zapach (acetonu) w wydychanym powietrzu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na duże stężenie cukru we krwi
Jeśli wystąpił któryś z powyższych objawów, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi oraz, jeżeli to możliwe, sprawdzić obecność ciał ketonowych w moczu i natychmiast poszukać pomocy medycznej.
Mogą to być objawy bardzo poważnego stanu - cukrzycowej kwasicy ketonowej (powstawanie kwasów we krwi, gdyż organizm rozkłada tłuszcze zamiast węglowodanów). Nieleczona cukrzycowa kwasica ketonowa może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci.
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie fiolki i opakowaniu kartonowym, po „Termin ważności”. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanegomiesiąca.
W celu ochrony przed światłem przechowywać fiolki w opakowaniu zewnętrznym.
Przed otwarciem: przechowywać w lodówce w temperaturze od 2°C do 8°C, z dala od elementu
chłodzącego. Nie zamrażać.
Podczas stosowania lub doraźny zapas: lek można przechowywać maksymalnie przez 4 tygodnie.
Przechowywać w temperaturze poniżej 30°C. Nie przechowywać w lodówce i nie zamrażać.
Usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytaćfarmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronićśrodowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek NovoRapid
Substancją czynną leku jest insulina aspart. Każdy ml zawiera 100 jednostek insuliny aspart. Każda fiolka zawiera 1000 jednostek insuliny aspart w 10 ml roztworu do wstrzykiwań. Pozostałe składniki to: glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu i woda do wstrzykiwań.
Jak wygląda lek NovoRapid i co zawiera opakowanie
NovoRapid jest roztworem do wstrzykiwań.
Wielkości opakowań to 1 lub 5 fiolek po 10 ml lub opakowanie zbiorcze: 5 opakowań z 1 fiol 10 ml. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Roztwór jest przezroczysty i bezbarwny.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania
64
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Inne źródła informacji
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu.
65
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
NovoRapid Penfill 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań we wkładzie
Insulina aspart
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
informacje ważne dla pacjenta.
Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.
Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
3. Jak stosować lek NovoRapid
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
NovoRapid jest szybkodziałającą nowoczesną insuliną (analogiem insuliny). Nowoczesne produktyinsulinowe udoskonalonymi wersjami insulin ludzkich.
NovoRapid jest stosowany w celu zmniejszenia dużego stężenia cukru we krwi u dorosłych,młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej z diabetes mellitus (cukrzycą). Cukrzyca jest chorobą,w wyniku której organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny wystarczającej do kontrolowaniastężenia cukru we krwi. Leczenie lekiem NovoRapid pomaga zapobiegać powikłaniom cukrzycy.
NovoRapid zmniejsza stężenie cukru we krwi po około 10-20 minutach po wstrzyknięciu, a maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu i utrzymuje się przez 3- 5 godzin. Z uwagi na krótki czas działania NovoRapid powinien być stosowany w skojarzeniu z insulinami o pośrednim czasie działania lub insulinami długodziałającymi.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
Kiedy nie stosować leku NovoRapid:
jeśli pacjent ma uczulenie na insulinę aspart lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6, Zawartość opakowania i inne informacje); jeśli podejrzewa się początek hipoglikemii (małe stężenie cukru we krwi) (patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4); jeśli wkład lub urządzenie zawierające wkład zostało upuszczone, zniszczone lub zgniecione; jeśli nie był przechowywany prawidłowo lub został zamrożony (patrz punkt 5, Jak przechowywać lek NovoRapid);
jeśli insulina nie jest przezroczysta i bezbarwna.
Nie stosować leku NovoRapid w którymkolwiek z przypadków wymienionych powyżej. Należy poradzić się lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
66
Przed zastosowaniem leku NovoRapid należy:
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że stosowany jest odpowiedni rodzaj insuliny; zawsze sprawdzić wkład, w tym gumowy tłok na końcu wkładu. Nie używać wkładu, jeżeli widoczne jakiekolwiek uszkodzenia lub, jeśli gumowy tłok został odciągnięty powyżej białego paska na etykiecie na końcu wkładu. Może to być spowodowane wyciekiem insuliny. Jeśli podejrzewa się, że wkład został zniszczony, należy zwrócić go do dostawcy. Dalsze informacje znajdują się w instrukcji obsługi wstrzykiwacza;
zawsze do każdego wstrzyknięcia używać nowej igły, aby zapobiec zanieczyszczeniu insuliny; igieł i leku NovoRapid Penfill nie wolno przekazywać innym osobom; NovoRapid Penfill przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych za pomocą wstrzykiwacza wielokrotnego użytku. Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Niektóre stany i aktywności mogą mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę. Należy skonsultować się z lekarzem:
w przypadku współistniejących chorób nerek, wątroby lub nadnerczy, przysadki mózgowej lub tarczycy;
jeśli wykonuje się większy wysiłek fizyczny niż zwykle lub zmienia się dotychczas stosowaną
dietę, ponieważ może mieć to wpływ na stężenie cukru we krwi;
w czasie choroby należy kontynuować przyjmowanie insuliny i skonsultować się z lekarzem; jeśli planuje się wyjazd za granicę, zmiana strefy czasowej może mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę i zmianę godzin wstrzyknięć.
Dzieci i młodzież
Leku nie należy podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku życia ze względu na brak badańklinicznych przeprowadzonych u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia.
Lek NovoRapid a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanychprzez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki mają wpływ na stężenie cukru we krwi co może oznaczać potrzebę zmiany dawkowania insuliny. Poniżej wymienione najczęściej stosowane leki mające wpływ na leczenie insuliną.
Stężenie cukru we krwi może zmniejszyć się (hipoglikemia), jeśli stosowane :
inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy;
inhibitory monoaminooksydazy - IMAO (stosowane w leczeniu depresji); leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego); inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę - ACEI (stosowane w leczeniu pewnych chorób serca lub nadciśnienia tętniczego);
salicylany (stosowane przeciwbólowo lub w celu obniżenia gorączki); steroidy anaboliczne (takie jak testosteron);
sulfonamidy (stosowane w leczeniu zakażeń).
Stężenie cukru we krwi może zwiększyć się (hiperglikemia), jeśli stosowane :
doustne środki antykoncepcyjne (tabletki antykoncepcyjne); tiazydy (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub nadmiernego zatrzymania płynów w organizmie);
glikokortykosteroidy (takie jak „kortyzon” stosowany w leczeniu stanów zapalnych); hormony tarczycy (stosowane w leczeniu schorzeń tarczycy); leki sympatykomimetyczne (takie jak epinefryna [adrenalina] lub salbutamol, terbutalina stosowane w leczeniu astmy);
67
hormon wzrostu (lek stosowany w celu stymulacji szkieletowego i somatycznego wzrostu i w znaczącym stopniu wpływający na procesy metaboliczne organizmu); danazol (lek wpływający na owulację).
Oktreotyd i lanreotyd (stosowane w leczeniu akromegalii, rzadkiego zaburzenia hormonalnegowystępującego głównie u dorosłych w średnim wieku i spowodowanego nadmiernym wydzielaniemhormonu wzrostu przez przysadkę) mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie cukru we krwi.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego) mogą osłabiać lub całkowicie znosić pierwsze objawy zapowiadające małe stężenie cukru we krwi.
Pioglitazon (tabletki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2)
U niektórych pacjentów z długotrwałą cukrzycą typu 2 i chorobą serca lub wcześniejszym udaremleczonych pioglitazonem w skojarzeniu z insuliną, rozwijała się niewydolność serca. Należy poinformować lekarza tak szybko, jak to jest możliwe o wystąpieniu objawów niewydolności serca takich jak: niezwyczajna duszność lub szybki przyrost masy ciała lub miejscowe obrzmienie (obrzęk).
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie, jeśli stosuje się którykolwiek z lekówwymienionych powyżej.
Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem
Jeśli spożywa się alkohol, zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie, gdyż stężenie cukru we krwi może zmniejszać się lub zwiększać. Zalecane jest dokładne monitorowanie.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. NovoRapid może być stosowany w ciąży. W ciąży i po porodzie może być konieczna zmiana dawki insuliny. Ścisła kontrola cukrzycy, szczególnie zapobieganie hipoglikemii jest ważne dla zdrowia dziecka.
Brak jest przeciwwskazań dotyczących stosowania leku NovoRapid podczas karmienia piersią.
W ciąży lub w okresie karmienia piersią, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza,pielęgniarki lub farmaceuty.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Należy skontaktować się z lekarzem w celu rozważenia możliwości prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń, jeśli:
występują częste stany hipoglikemii;
występują trudności w rozpoznaniu objawów hipoglikemii.
Małe lub duże stężenie cukru we krwi może wpływać na koncentrację i zdolność reagowania, a tymsamym na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy pamiętać, że może to stwarzać zagrożenie dla pacjenta i innych osób.
NovoRapid wykazuje szybki początek działania, dlatego po wstrzyknięciu hipoglikemia może wystąpić wcześniej niż po zastosowaniu rozpuszczalnej insuliny ludzkiej.
Ważne informacje o niektórych składnikach leku NovoRapid
Lek NovoRapid zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na dawkę, to znaczy, że lek NovoRapiduznaje się za ”wolny od sodu”.
3. Jak stosować lek NovoRapid
68
Dawka i kiedy przyjmować insulinę
Insulinę należy zawsze przyjmować i dostosować dawkę zgodnie z zaleceniami lekarza. W raziewątpliwości należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
NovoRapid zwykle podawany jest bezpośrednio przed posiłkiem. Należy spożyć posiłek lubprzekąskę w ciągu 10 minut od wstrzyknięcia w celu uniknięcia małego stężenia cukru we krwi. Jeślijest to konieczne, NovoRapid może być podany wkrótce po posiłku. Patrz informacje poniżej Sposóbi miejsce wstrzyknięcia.
Nie należy zmieniać insuliny bez porozumienia z lekarzem. Zmiana typu lub rodzaju insuliny możespowodować konieczność dostosowania dawki, co powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
NovoRapid może być stosowany u młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej zamiast rozpuszczalnej insuliny ludzkiej, gdy szybki początek działania jest korzystny. Na przykład w przypadku podaniadawki w związku z przyjmowanym posiłkiem.
Szczególne grupy pacjentów
W przypadku zmniejszonej czynności nerek bądź wątroby lub w wieku powyżej 65 lat należy regularniej mierzyć stężenie cukru we krwi i omówić z lekarzem zmiany dawki insuliny.
Sposób i miejsce wstrzyknięcia
NovoRapid należy wstrzykiwać pod skórę (podskórnie) Nigdy nie należy samodzielnie wstrzykiwaćinsuliny bezpośrednio do żyły (dożylnie) lub w mięsień (domięśniowo). NovoRapid Penfillprzeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych za pomocąwstrzykiwacza wielokrotnego użytku. Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należyporadzić się lekarza.
Dla każdego wstrzyknięcia należy zmieniać miejsce wstrzyknięcia w obrębie danego obszaru skóry. Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia zgrubień lub zapadania się skóry (patrz punkt 4, Możliwe działania niepożądane). Najkorzystniej jest wstrzykiwać insulinę w okolicę brzucha, ramię lub przednią część uda. Insulina działa szybciej, gdy jest wstrzykiwana w przednią część brzucha.Należy zawsze regularnie mierzyć stężenie cukru we krwi.
Nie napełniać wkładu ponownie. Opróżniony wkład należy wyrzucić. Wkłady NovoRapid Penfill przeznaczone do użytku z systemami podawania insuliny firmy Novo Nordisk i igłami NovoFine lub NovoTwist.
Jeśli jest stosowany NovoRapid Penfill i inna insulina we wkładzie, należy używać dwóch wstrzykiwaczy po jednym dla każdego rodzaju insuliny.
Zawsze należy mieć przy sobie zapasowy wkład Penfill, na wypadek zgubienia lub zniszczenia wkładu.
Jak wstrzykiwać NovoRapid
Wstrzyknąć insulinę pod skórę. Wykonując wstrzyknięcie, należy stosować się do zaleceń
lekarza lub pielęgniarki oraz do instrukcji obsługi wstrzykiwacza.
Pozostawić igłę pod skórą, przez co najmniej 6 sekund. Przycisk podania dawki powinien być wciśnięty do oporu, do momentu igła zostanie wyjęta spod skóry. Zapewni to podanie całej dawki i ograniczy możliwy przepływ krwi do igły lub zbiornika insuliny. Usunąć i wyrzucić igłę po każdym wstrzyknięciu. NovoRapid zawsze przechowywać bez założonej igły. W przeciwnym razie, insulina może wyciekać, co może spowodować niedokładne dawkowanie.
69
Przyjęcie większej niż zalecana dawki insuliny
Jeśli wstrzyknięto więcej insuliny niż potrzeba, stężenie cukru we krwi jest za małe (hipoglikemia). Patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4.
Pominięcie przyjęcia insuliny
Jeśli zapomni się przyjąć insulinę, stężenie cukru we krwi może być zbyt duże (hiperglikemia). Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
Przerwanie stosowania insuliny
Nie wolno przerywać stosowania insuliny bez porozumienia z lekarzem, który wyjaśni co należy zrobić. Może to doprowadzić do bardzo dużego stężenia cukru we krwi (ciężka hiperglikemia)i kwasicy ketonowej. Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych
Małe stężenie cukru we krwi (hipoglikemia) jest bardzo częstym działaniem niepożądanym. Możedotyczyć więcej niż 1 na każde 10 osób.
Małe stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
wstrzyknięto większą dawkę insuliny niż potrzeba, posiłek był za mały lub pominięto go,
wykonano większy wysiłek fizyczny niż zwykle,
spożyto alkohol (patrz punkt 2, Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem).
Objawy małego stężenia cukru we krwi: zimne poty, chłodna blada skóra, ból głowy, kołatanie serca,
złe samopoczucie (nudności), uczucie silnego głodu, przemijające zaburzenia widzenia, senność, nienaturalne uczucie zmęczenia lub osłabienia, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, stansplątania, zaburzenie koncentracji.
Małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu może prowadzić do utraty przytomności. Utrzymujące się małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu, jeśli nie jest leczone, możespowodować uszkodzenie mózgu (czasowe lub trwałe), a nawet śmierć. Pacjent może szybciejodzyskać przytomność po wstrzyknięciu glukagonu (hormon) przez osobę przeszkoloną. Po podaniuglukagonu, od razu po odzyskaniu przytomności, pacjent powinien spożyć cukier lub przekąskęzawierającą cukier. Jeśli pacjent nie odzyskuje przytomności po podaniu glukagonu, powinien byćleczony w szpitalu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na małe stężenie cukru we krwi
Jeżeli stężenie cukru we krwi jest za małe, należy spożyć tabletki z glukozą lub jakąś przekąskę zawierającą cukier (np.: słodycze, ciastka, sok owocowy). Jeśli to możliwe należy zmierzyć stężenie cukru we krwi i odpocząć. Zawsze należy mieć przy sobie tabletki z glukozą, słodycze, ciastka lub sok owocowy, na wszelki wypadek.
Jeśli objawy małego stężenia cukru we krwi ustąpią lub, jeśli stężenie cukru we krwi ustabilizuje się, należy kontynuować leczenie insuliną.
70
W przypadku małego stężenia cukru we krwi z utratą przytomności, gdy zaistniała potrzeba podania glukagonu lub częstych stanów małego stężenia cukru we krwi należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna zmiana dawki i pory przyjmowania insuliny oraz diety i aktywności fizycznej.
Pacjent powinien powiedzieć odpowiednim osobom o cukrzycy i o wszystkich ewentualnychkonsekwencjach choroby, w tym ryzyku utraty przytomności z powodu małego stężenia cukruwe krwi. Należy poinformować odpowiednie osoby, że w przypadku utraty przytomności,nieprzytomnego trzeba ułożyć na boku i szybko wezwać pomoc medyczną. Nie wolno w takimprzypadku podawać pacjentowi nic do jedzenia ani do picia, ponieważ mogłoby to być przyczynązadławienia.
Ciężkie reakcje uczuleniowe na lek NovoRapid lub na którykolwiek z jego składników (tzw. uogólniona reakcja uczuleniowa) bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, lecz mogąstanowić zagrożenie życia. Może dotyczyć mniej niż 1 na 10 000 osób.
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:
jeśli objawy nadwrażliwości rozprzestrzeniają się na inne części ciała; jeśli nagle pojawi się złe samopoczucie, poty, nudności (wymioty), trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, zawroty głowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane wymienione powyżej, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
b) Inne działania niepożądane
Niezbyt częste działania niepożądaneMoże dotyczyć mniej niż 1 na 100 osób.
Objawy reakcji uczuleniowej. Miejscowe reakcje uczuleniowe (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan
zapalny, zasinienie, obrzęk, swędzenie) mogą pojawić się w miejscu wstrzyknięcia. Ustępują one zwykle po kilku tygodniach przyjmowania insuliny. W przypadku utrzymywania się ich dłużej lub w przypadku rozprzestrzeniania się ich na inne części ciała, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Patrz także Ciężkie reakcje uczuleniowe powyżej.
Zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia mogą pojawić się na początku leczenia insuliną,
ale one zazwyczaj tymczasowe.
Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (lipodystrofia). W miejscu wstrzyknięcia tkanka tłuszczowa
pod skórą może zanikać (lipoatrofia) lub przerastać (lipohipertrofia). Zmiany miejsc wstrzyknięć dla każdego wstrzyknięcia zmniejszają ryzyko wystąpienia takich zmian skórnych. W przypadkuzauważenia zapadania się skóry lub zgrubienia w miejscu wstrzyknięcia, należy powiadomić o tymlekarza lub pielęgniarkę. Reakcje te mo się nasilić lub prowadzić do zmiany wchłaniania insuliny z takiego miejsca.
Obrzęki w okolicy stawów. Po rozpoczęciu przyjmowania insuliny zatrzymanie wody w organizmie
może spowodować pojawienie się obrzęków wokół kostek i innych stawów. Objawy te wkrótceustępują. Jeśli nie ustąpią, należy skonsultować się z lekarzem.
Retinopatia cukrzycowa (choroba oka powiązana z cukrzycą i mogąca prowadzić do utraty wzroku).
Jeśli pacjent ma retinopatię cukrzycową i stężenie cukru we krwi nagle ulegnie poprawie, retinopatiamoże się nasilić. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Rzadkie działania niepożądane
Może dotyczyć mniej niż 1 na 1000 osób.
Bolesna neuropatia (ból związany z uszkodzeniem nerwu). Jeśli stężenie cukru we krwi nagle ulegnie
poprawie, może wystąpić nerwoból. Jest to tzw. ostra bolesna neuropatia, która jest zwykle
71
odwracalna.
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienionew ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Działania niepożądanemożna zgłaszać bezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
c) Działania niepożądane związane z cukrzycą
Duże stężenie cukru we krwi (hiperglikemia)
Duże stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
nie wstrzyknięto odpowiedniej ilości insuliny,
pominięto przyjęcie insuliny lub przerwano stosowanie insuliny, wielokrotnie przyjęto mniejsze dawki insuliny niż wynosi zapotrzebowanie, wystąpiło zakażenie i(lub) gorączka,
spożyto zbyt duży posiłek,
wykonano mniejszy niż zwykle wysiłek fizyczny.
Objawy dużego stężenia cukru we krwi
Objawy pojawiają się stopniowo. Zalicza się do nich: częstsze oddawanie moczu, zwiększonepragnienie, utratę apetytu, złe samopoczucie (nudności lub wymioty), uczucie senności i zmęczenia,zaczerwienienie i suchość skóry, suchość w ustach i owocowy zapach (acetonu) w wydychanym powietrzu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na duże stężenie cukru we krwi
Jeśli wystąpił któryś z powyższych objawów, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi oraz, jeżeli to możliwe, sprawdzić obecność ciał ketonowych w moczu i natychmiast poszukać pomocy medycznej.
Mogą to być objawy bardzo poważnego stanu - cukrzycowej kwasicy ketonowej (powstawanie kwasów we krwi, gdyż organizm rozkłada tłuszcze zamiast węglowodanów). Nieleczona cukrzycowa kwasica ketonowa może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci.
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie wkładu i opakowaniu kartonowym, po „Termin ważności”. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
W celu ochrony przed światłem wkład, który nie jest używany należy zawsze przechowywaćw opakowaniu zewnętrznym. NovoRapid należy chronić przed wysoką temperaturą i światłem.
Przed otwarciem: NovoRapid Penfill, który nie jest używany, przechowywać w lodówce
w temperaturze od 2°C do 8°C, z dala od elementu chłodzącego. Nie zamrażać.
Podczas stosowania lub doraźny zapas: leku NovoRapid Penfill, który jest używany lub stanowi
zapas, nie przechowywać w lodówce. Można go nosić przy sobie i przechowywać w temperaturzepokojowej (poniżej 30°C) do 4 tygodni.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytaćfarmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko.
72
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek NovoRapid
Substancją czynną leku jest insulina aspart. Każdy ml zawiera 100 jednostek insuliny aspart. Każdy wkład zawiera 300 jednostek insuliny aspart w 3 ml roztworu do wstrzykiwań. Pozostałe składniki to: glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu i woda do wstrzykiwań.
Jak wygląda lek NovoRapid i co zawiera opakowanie
NovoRapid jest roztworem do wstrzykiwań.
Wielkości opakowań to 5 i 10 wkładów po 3 ml. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Roztwór jest przezroczysty i bezbarwny.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Podmiot odpowiedzialny
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania
Wytwórca
Wytwórca może być zidentyfikowany poprzez numer serii wydrukowany na kartonie i na etykiecie:
w przypadku, gdy drugim i trzecim znakiem jest S6, P5, K7, R7, VG, FG lub ZF wytwórcą jest Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania
w przypadku, gdy drugim i trzecim znakiem jest H7 lub T6 wytwórcą jest Novo Nordisk Production SAS, 45 Avenue d’Orléans, F-28000 Chartres, Francja
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Inne źródła informacji
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu.
73
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
NovoRapid FlexPen 100 jednostek/ml,roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu Insulina aspart
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
informacje ważne dla pacjenta.
Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.
Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
3. Jak stosować lek NovoRapid
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
NovoRapid jest szybkodziałającą nowoczesną insuliną (analogiem insuliny). Nowoczesne produktyinsulinowe udoskonalonymi wersjami insulin ludzkich.
NovoRapid jest stosowany w celu zmniejszenia dużego stężenia cukru we krwi u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej z diabetes mellitus (cukrzycą). Cukrzyca jest chorobą, w wyniku której organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny wystarczającej do kontrolowaniastężenia cukru we krwi. Leczenie lekiem NovoRapid pomaga zapobiegać powikłaniom cukrzycy.
NovoRapid zmniejsza stężenie cukru we krwi po około 10–20 minutach po wstrzyknięciu,a maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu i utrzymuje się przez 3- 5 godzin. Z uwagi na krótki czas działania NovoRapid powinien być stosowany w skojarzeniu z insulinami o pośrednim czasie działania lub insulinami długodziałającymi.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
Kiedy nie stosować leku NovoRapid:
jeśli pacjent ma uczulenie na insulinę aspart lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6, Zawartość opakowania i inne informacje); jeśli podejrzewa się początek hipoglikemii (małe stężenie cukru we krwi) (patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4); jeśli FlexPen został upuszczony, zniszczony lub zgnieciony;
jeśli nie był przechowywany prawidłowo lub został zamrożony (patrz punkt 5, Jak przechowywać lek NovoRapid);
jeśli insulina nie jest przezroczysta i bezbarwna.
Nie stosować leku NovoRapid w którymkolwiek z przypadków wymienionych powyżej. Należy
74
poradzić się lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
Przed zastosowaniem leku NovoRapid należy:
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że stosowany jest odpowiedni rodzaj insuliny; zawsze do każdego wstrzyknięcia używać nowej igły, aby zapobiec zanieczyszczeniu insuliny; igieł i produktu NovoRapid FlexPen nie wolno przekazywać innym osobom;
NovoRapid FlexPen przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Niektóre stany i aktywności mogą mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę. Należy skonsultowaćsię z lekarzem:
w przypadku współistniejących chorób nerek, wątroby lub nadnerczy, przysadki mózgowej lub tarczycy;
jeśli wykonuje się większy wysiłek fizyczny niż zwykle lub zmienia się dotychczas stosowaną dietę, ponieważ może mieć to wpływ na stężenie cukru we krwi;
w czasie choroby należy kontynuować przyjmowanie insuliny i skonsultować się z lekarzem; jeśli planuje się wyjazd za granicę, zmiana strefy czasowej może mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę i zmianę godzin wstrzyknięć.
Dzieci i młodzież
Leku nie należy podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku życia ze względu na brak badańklinicznych przeprowadzonych u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia.
Lek NovoRapid a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanychprzez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki mają wpływ na stężenie cukru we krwi co może oznaczać potrzebę zmiany dawki insuliny. Poniżej wymienione najczęściej stosowane leki mające wpływ na leczenie insuliną.
Stężenie cukru we krwi może zmniejszyć się (hipoglikemia), jeśli stosowane :
inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy;
inhibitory monoaminooksydazy - IMAO (stosowane w leczeniu depresji); leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego); inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę - ACEI (stosowane w leczeniu pewnych chorób serca lub nadciśnienia tętniczego);
salicylany (stosowane przeciwbólowo lub w celu obniżenia gorączki); steroidy anaboliczne (takie jak testosteron);
sulfonamidy (stosowane w leczeniu zakażeń).
Stężenie cukru we krwi może zwiększyć się (hiperglikemia), jeśli stosowane :
doustne środki antykoncepcyjne (tabletki antykoncepcyjne); tiazydy (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub nadmiernego zatrzymania płynów w organizmie);
glikokortykosteroidy (takie jak „kortyzon” stosowany w leczeniu stanów zapalnych); hormony tarczycy (stosowane w leczeniu schorzeń tarczycy); leki sympatykomimetyczne (takie jak epinefryna [adrenalina] lub salbutamol, terbutalina stosowane w leczeniu astmy);
hormon wzrostu (lek stosowany w celu stymulacji szkieletowego i somatycznego wzrostu i w znaczącym stopniu wpływający na procesy metaboliczne organizmu); danazol (lek wpływający na owulację).
Oktreotyd i lanreotyd (stosowane w leczeniu akromegalii, rzadkiego zaburzenia hormonalnego
75
występującego głównie u dorosłych w średnim wieku i spowodowanego nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu przez przysadkę) mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie cukru we krwi.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego) mogą osłabiać lub całkowicie znosić pierwsze objawy zapowiadające małe stężenie cukru we krwi.
Pioglitazon (tabletki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2)
U niektórych pacjentów z długotrwałą cukrzycą typu 2 i chorobą serca lub wcześniejszym udaremleczonych pioglitazonem w skojarzeniu z insuliną, rozwijała się niewydolność serca. Należypoinformować lekarza tak szybko, jak to jest możliwe o wystąpieniu objawów niewydolności sercatakich jak: niezwyczajna duszność lub szybki przyrost masy ciała lub miejscowe obrzmienie (obrzęk).
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie, jeśli stosuje się którykolwiek z leków wymienionych powyżej.
Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem
Jeśli spożywa się alkohol, zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie, gdyż stężenie cukru we krwi może zmniejszać się lub zwiększać. Zalecane jest dokładne monitorowanie.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. NovoRapid może być stosowany w ciąży. W ciąży i po porodzie może być konieczna zmiana dawki insuliny. Ścisła kontrola cukrzycy, szczególnie zapobieganie hipoglikemii jest ważne dla zdrowia dziecka.
Brak jest przeciwwskazań dotyczących stosowania leku NovoRapid podczas karmienia piersią.
W ciąży lub w okresie karmienia piersią, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza,pielęgniarki lub farmaceuty.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Należy skontaktować się z lekarzem w celu rozważenia możliwości prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń, jeśli:
występują częste stany hipoglikemii;
występują trudności w rozpoznaniu objawów hipoglikemii.
Małe lub duże stężenie cukru we krwi może wpływać na koncentrację i zdolność reagowania,a tym samym na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy pamiętać, że może to stwarzać zagrożenie dla pacjenta i innych osób.
NovoRapid wykazuje szybki początek działania, dlatego po wstrzyknięciu hipoglikemia może wystąpić wcześniej niż po zastosowaniu rozpuszczalnej insuliny ludzkiej.
Ważne informacje o niektórych składnikach leku NovoRapid
NovoRapid zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na dawkę, to znaczy, że lek NovoRapid uznaje się za ”wolny od sodu”.
3. Jak stosować lek NovoRapid
Dawka i kiedy przyjmować insulinę
Insulinę należy zawsze przyjmować i dostosować dawkę zgodnie z zaleceniami lekarza. W raziewątpliwości należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
76
NovoRapid zwykle podawany jest bezpośrednio przed posiłkiem. Należy spożyć posiłek lubprzekąskę w ciągu 10 minut od wstrzyknięcia w celu uniknięcia małego stężenia cukru we krwi. Jeślijest to konieczne, NovoRapid może być podany wkrótce po posiłku. Patrz informacje poniżej Sposóbi miejsce wstrzyknięcia.
Nie należy zmieniać insuliny bez porozumienia z lekarzem.
Zmiana typu lub rodzaju insuliny może spowodować konieczność dostosowania dawki, co powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
NovoRapid może być stosowany u młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej zamiast rozpuszczalnej insuliny ludzkiej, gdy szybki początek działania jest korzystny. Na przykład w przypadku podaniadawki w związku z przyjmowanym posiłkiem.
Szczególne grupy pacjentów
W przypadku zmniejszonej czynności nerek bądź wątroby lub w wieku powyżej 65 lat należy regularniej mierzyć stężenie cukru we krwi i omówić z lekarzem zmiany dawki insuliny.
Sposób i miejsce wstrzyknięcia
NovoRapid należy wstrzykiwać pod skórę (podskórnie). Nigdy nie należy samodzielnie wstrzykiwać insuliny bezpośrednio do żyły (dożylnie) lub w mięsień (domięśniowo). NovoRapid FlexPenprzeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jestpodanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Dla każdego wstrzyknięcia należy zmieniać miejsce wstrzyknięcia, w obrębie danego obszaru skóry. Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia zgrubień lub zapadania się skóry. (patrz punkt 4, Możliwe działania niepożądane). Najkorzystniej jest wstrzykiwać insulinę w okolicę brzucha, ramię lub przednią część uda. Insulina działa szybciej, gdy jest wstrzykiwana w przednią część brzucha.Należy zawsze regularnie mierzyć stężenie cukru we krwi.
Jak stosować wstrzykiwacz NovoRapid FlexPen
NovoRapid FlexPen to jednorazowy, oznaczony kolorem, fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawierający insulinę aspart.
Przed użyciem wstrzykiwacza należy uważnie zapoznać się z treścią instrukcji obsługi NovoRapid FlexPen, która jest zawarta w niniejszej ulotce. Należy używać wstrzykiwacza w sposób opisanyw instrukcji obsługi NovoRapid FlexPen.
Zawsze przed zastosowaniem należy upewnić się, że stosuje się właściwy rodzaj wstrzykiwacza.
Przyjęcie większej niż zalecana dawki insuliny
Jeśli wstrzyknięto więcej insuliny niż potrzeba, stężenie cukru we krwi jest za małe (hipoglikemia). Patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4.
Pominięcie przyjęcia insuliny
Jeśli zapomni się przyjąć insulinę stężenie cukru we krwi może być zbyt duże (hiperglikemia). Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
Przerwanie stosowania insuliny
77
Nie wolno przerywać stosowania insuliny bez porozumienia z lekarzem, który wyjaśni, co należy zrobić. Może to doprowadzić do bardzo dużego stężenia cukru we krwi (ciężka hiperglikemia)i kwasicy ketonowej. Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócićsię do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych
Małe stężenie cukru we krwi (hipoglikemia) jest bardzo częstym działaniem niepożądanym. Może dotyczyć więcej niż 1 na każde 10 osób.
Małe stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
wstrzyknięto większą dawkę insuliny niż potrzeba, posiłek był za mały lub pominięto go,
wykonano większy wysiłek fizyczny niż zwykle,
spożyto alkohol (patrz punkt 2, Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem).
Objawy małego stężenia cukru we krwi: zimne poty, chłodna blada skóra, ból głowy, kołatanie serca,
złe samopoczucie (nudności), uczucie silnego głodu, przemijające zaburzenia widzenia, senność, nienaturalne uczucie zmęczenia lub osłabienia, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, stansplątania, zaburzenie koncentracji.
Małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu może prowadzić do utraty przytomności. Utrzymujące się małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu, jeśli nie jest leczone, może spowodować uszkodzenie mózgu (czasowe lub trwałe), a nawet śmierć. Pacjent może szybciej odzyskać przytomność po wstrzyknięciu glukagonu (hormon) przez osobę przeszkoloną. Po podaniu glukagonu, od razu po odzyskaniu przytomności, pacjent powinien spożyć cukier lub przekąskę zawierającą cukier. Jeśli pacjent nie odzyskuje przytomności po podaniu glukagonu, powinienbyć leczony w szpitalu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na małe stężenie cukru we krwi
Jeżeli stężenie cukru we krwi jest za małe, należy spożyć tabletki z glukozą lub jakąś przekąskę zawierającą cukier (np.: słodycze, ciastka, sok owocowy). Jeśli jest to możliwe, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi i odpocząć. Zawsze należy mieć przy sobie tabletki z glukozą, słodycze, ciastka lub sok owocowy, na wszelki wypadek.
Jeśli objawy małego stężenia cukru we krwi ustąpią lub, jeśli stężenie cukru we krwi ustabilizuje się, należy kontynuować leczenie insuliną.
W przypadku małego stężenia cukru we krwi z utratą przytomności, gdy zaistniała potrzeba podania glukagonu lub częstych stanów małego stężenia cukru we krwi należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna zmiana dawki i pory przyjmowania insuliny oraz diety i aktywności fizycznej.
Pacjent powinien powiedzieć odpowiednim osobom o cukrzycy i o wszystkich ewentualnychkonsekwencjach choroby, w tym ryzyku utraty przytomności z powodu małego stężenia cukruwe krwi. Należy poinformować odpowiednie osoby, że w przypadku utraty przytomności,nieprzytomnego trzeba ułożyć na boku i szybko wezwać pomoc medyczną. Nie wolno w takimprzypadku podawać pacjentowi nic do jedzenia ani do picia, ponieważ mogłoby to być przyczynązadławienia.
78
Ciężkie reakcje uczuleniowe na lek NovoRapid lub na którykolwiek z jego składników (tzw. uogólniona reakcja uczuleniowa) bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, lecz mogą stanowić zagrożenie życia. Może dotyczyć mniej niż 1 na 10 000 osób.
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:
jeśli objawy nadwrażliwości rozprzestrzeniają się na inne części ciała; jeśli nagle pojawi się złe samopoczucie, poty, nudności (wymioty), trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, zawroty głowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane wymienione powyżej, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
b) Inne działania niepożądane
Niezbyt częste działania niepożądaneMoże dotyczyć mniej niż 1 na 100 osób
Objawy reakcji uczuleniowej. Miejscowe reakcje uczuleniowe (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan
zapalny, zasinienie, obrzęk, swędzenie) mogą pojawić się w miejscu wstrzyknięcia. Ustępują one zwykle po kilku tygodniach przyjmowania insuliny. W przypadku utrzymywania się ich dłużej lub w przypadku rozprzestrzeniania się ich na inne części ciała, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Patrz także Ciężkie reakcje uczuleniowe powyżej.
Zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia mogą pojawić się na początku leczenia insuliną,
ale one zazwyczaj tymczasowe.
Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (lipodystrofia). W miejscu wstrzyknięcia tkanka tłuszczowa
pod skórą może zanikać (lipoatrofia) lub przerastać (lipohipertrofia). Zmiany miejsc wstrzyknięćdla każdego wstrzyknięcia zmniejszają ryzyko wystąpienia takich zmian skórnych. W przypadkuzauważenia zapadania się skóry lub zgrubienia w miejscu wstrzyknięcia, należy powiadomićo tym lekarza lub pielęgniarkę. Reakcje te mo się nasilić lub prowadzić do zmiany wchłaniania insuliny z takiego miejsca.
Obrzęki w okolicy stawów. Po rozpoczęciu przyjmowania insuliny zatrzymanie wody w organizmie
może spowodować pojawienie się obrzęków wokół kostek i innych stawów. Objawy te wkrótceustępują. Jeśli nie ustąpią, należy skonsultować się z lekarzem.
Retinopatia cukrzycowa (choroba oka powiązana z cukrzycą i mogąca prowadzić do utraty wzroku).
Jeśli pacjent ma retinopatię cukrzycową i stężenie cukru we krwi nagle ulegnie poprawie, retinopatiamoże się nasilić. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Rzadkie działania niepożądane
Może dotyczyć mniej niż 1 na 1000 osób.
Bolesna neuropatia (ból związany z uszkodzeniem nerwu). Jeśli stężenie cukru we krwi nagle ulegnie
poprawie, może wystąpić nerwoból. Jest to tzw. ostra bolesna neuropatia, która jest zwykleodwracalna.
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Działania niepożądanemożna zgłaszać bezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
c) Działania niepożądane związane z cukrzycą
79
Duże stężenie cukru we krwi (hiperglikemia)
Duże stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
nie wstrzyknięto odpowiedniej ilości insuliny,
pominięto przyjęcie insuliny lub przerwano stosowanie insuliny, wielokrotnie przyjęto mniejsze dawki insuliny niż wynosi zapotrzebowanie, wystąpiło zakażenie i (lub) gorączka,
spożyto zbyt duży posiłek,
wykonano mniejszy niż zwykle wysiłek fizyczny.
Objawy dużego stężenia cukru we krwi
Objawy pojawiają się stopniowo. Zalicza się do nich: częstsze oddawanie moczu, zwiększonepragnienie, utratę apetytu, złe samopoczucie (nudności lub wymioty), uczucie senności i zmęczenia,zaczerwienienie i suchość skóry, suchość w ustach i owocowy zapach (acetonu) w wydychanym powietrzu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na duże stężenie cukru we krwi
Jeśli wystąpił któryś z powyższych objawów, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi oraz, jeżeli to możliwe, sprawdzić obecność ciał ketonowych w moczu i natychmiast poszukać pomocy medycznej.
Mogą to być objawy bardzo poważnego stanu - cukrzycowej kwasicy ketonowej (powstawanie kwasów we krwi, gdyż organizm rozkłada tłuszcze zamiast węglowodanów). Nieleczona cukrzycowa kwasica ketonowa może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci.
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie FlexPen i opakowaniu kartonowym, po „Termin ważności". Termin ważności oznacza ostatni dzień podanegomiesiąca.
W celu ochrony przed światłem zawsze należy nakładać nasadkę na wstrzykiwacz FlexPen, gdy nie jest on używany. NovoRapid należy chronić przed wysoką temperaturą i światłem.
Przed otwarciem: NovoRapid FlexPen, który nie jest używany, przechowywać w lodówce
w temperaturze od 2°C do 8°C, z dala od elementu chłodzącego. Nie zamrażać.
Podczas stosowania lub doraźny zapas: lek NovoRapid FlexPen można nosić przy sobie
i przechowywać w temperaturze poniżej 30°C lub w lodówce (od 2°C do 8°C) do 4 tygodni. Jeśli lek jest przechowywany w lodówce, należy go przechowywać z dala od elementu chłodzącego. Nie zamrażać.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronićśrodowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek NovoRapid
Substancją czynną leku jest insulina aspart. Każdy ml zawiera 100 jednostek insuliny aspart. Każdy fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 300 jednostek insuliny aspart w 3 ml roztworu do wstrzykiwań.
Pozostałe składniki to: glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu i woda do wstrzykiwań.
80
Jak wygląda lek NovoRapid i co zawiera opakowanie
NovoRapid jest roztworem do wstrzykiwań.
Wielkości opakowań to 1 (z lub bez igieł), 5 (bez igieł) i 10 (bez igieł) fabrycznie napełnionychwstrzykiwaczy po 3 ml. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Roztwór jest przezroczysty i bezbarwny.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Podmiot odpowiedzialny
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania.
Wytwórca
Wytwórca może być zidentyfikowany poprzez numer serii wydrukowany na kartonie i na etykiecie:
w przypadku, gdy drugim i trzecim znakiem jest S6, P5, K7, R7, VG, FG lub ZF wytwórcą jest Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania
w przypadku, gdy drugim i trzecim znakiem jest H7 lub T6 wytwórcą jest Novo Nordisk Production SAS, 45 Avenue d’Orléans, F-28000 Chartres, Francja
Teraz należy zapoznać się z instrukcją obsługi wstrzykiwacza FlexPen zamieszczoną na odwrocie strony.
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Inne źródła informacji
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu.
81
Instrukcja obsługi NovoRapid FlexPen roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu.
Przed użyciem wstrzykiwacza FlexPen należy uważnie zapoznać się z treścią poniższejinstrukcji. Jeśli postępowanie nie będzie zgodne z instrukcją, może zostać podane za mało lub zadużo insuliny, co może spowodować zbyt duże lub za małe stężenie cukru we krwi.
FlexPen jest fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczem z możliwością nastawiania dawki insuliny. Dawkę można nastawić w zakresie od 1 do 60 jednostek, z dokładnością do 1 jednostki. FlexPen jest przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. Zapobiegawczo, należy zawsze mieć przy sobie zapasowy wstrzykiwacz do podawania insuliny, nawypadek zgubienia lub uszkodzenia wstrzykiwacza FlexPen.
NovoRapid FlexPen
Nasadka wstrzykiwacza
Wkład
Skala ilości insuliny
Pokrętło nastawiania
Igła (przykład)
dawki Przycisk
Duża zewnętrzna
osłonka igły
Wskaźnik podania dawki
Igła
Wewnętrzna
osłonka igły
Papierowa
nalepka
Postępowanie ze wstrzykiwaczem
Ze wstrzykiwaczem FlexPen należy obchodzić się ostrożnie. Upuszczenie, uszkodzenie lub zgnieceniewstrzykiwacza może spowodować wyciekanie insuliny. Może to spowodować niedokładnedawkowanie, co może doprowadzić do zbyt dużego lub za małego stężenia cukru we krwi.
Zewnętrzną powierzchnię wstrzykiwacza FlexPen można czyścić gazikiem. Nie należy moczyć, myćani smarować wstrzykiwacza, ponieważ może to spowodować jego uszkodzenie.
Nie napełniać wstrzykiwacza FlexPen ponownie. Opróżniony wstrzykiwacz należy wyrzucić.
Przygotowanie wstrzykiwacza NovoRapid FlexPen
Należy sprawdzić nazwę i kolorową etykietę wstrzykiwacza, aby upewnić się, że zawiera właściwy rodzaj insuliny. Jest to szczególnie ważne w przypadku przyjmowania więcej niż jednego rodzaju insuliny. Zastosowanie niewłaściwego rodzaju insuliny może spowodować zbyt duże lub za małe stężenie cukru we krwi.
A
Zdjąć nasadkę wstrzykiwacza.
B
Usunąć papierową nalepkę z nowej jednorazowej igły.
Mocno i starannie przykręcić igłę do wstrzykiwacza FlexPen.
82
C
Zdjąć dużą zewnętrzną osłonkę igły i zachować na później.
D
Zdjąć wewnętrzną osłonkę igły i wyrzucić ją.
Nigdy nie należy próbować ponownie nakładać wewnętrznej osłonki igły. Można przypadkowo ukłućsię igłą.
Zawsze do każdego wstrzyknięcia należy użyć nowej igły. Zmniejsza to ryzykozanieczyszczenia, zakażenia, wyciekania insuliny, blokowania się igieł i niedokładnegodawkowania.
Należy uważać, aby nie zgiąć lub nie uszkodzić igły przed użyciem.
Sprawdzanie przepływu insuliny
Przed każdym wstrzyknięciem niewielka ilość powietrza może zebrać się we wkładzie podczaszwykłego użytkowania. Aby uniknąć wstrzyknięcia pęcherzyków powietrza i zapewnić właściwedawkowanie, należy:
E
Przekręcić pokrętło nastawiania dawki tak, aby nastawić 2 jednostki.
E
Nastawiono 2 jednostki
F
Trzymając FlexPen igłą skierowaną do góry, popukać delikatnie we wkład palcem kilka razy, abypęcherzyki powietrza zebrały się w górnej części wkładu.
F
G
Trzymając wstrzykiwacz igłą skierowaną do góry, wcisnąć przycisk podania dawki do oporu. Pokrętło
83
nastawiania dawki powróci do pozycji 0.
Na końcu igły powinna pojawić się kropla insuliny. Jeśli nie, należy zmienić igłę i powtórzyćczynność maksymalnie 6 razy.
Jeżeli kropla insuliny nadal nie pojawia się oznacza to, że wstrzykiwacz jest wadliwy i należy użyć nowego.
G
Przed wykonaniem wstrzyknięcia zawsze należy upewnić się, że kropla insuliny pojawiła się nakońcu igły. Zapewnia to przepływ insuliny. Jeśli kropla nie pojawi się, insulina nie zostaniewstrzyknięta, choć pokrętło nastawiania dawki może się przesuwać. Może to wskazywać nazablokowanie lub uszkodzenie igły.
Należy zawsze sprawdzić przepływ insuliny przed wstrzyknięciem. Jeśli przepływ nie zostaniesprawdzony, może zostać podane za mało insuliny lub w ogóle insulina nie zostanie podana.Może to prowadzić do zbyt dużego stężenia cukru we krwi.
Nastawianie dawki
Należy sprawdzić, czy pokrętło nastawiania dawki znajduje się w pozycji 0.
H
Przekręcić pokrętło nastawiania dawki i nastawić liczbę jednostek, którą należy wstrzyknąć.
Dawkę można zmienić, zwiększyć lub zmniejszyć, obracając pokrętło nastawiania dawki w obiestrony, linia właściwej dawki zrówna się ze wskaźnikiem. W czasie obracania pokrętła nastawianiadawki należy uważać, aby nie wcisnąć przycisku podania dawki, gdyż może to spowodowaćwyciekanie insuliny.
Nie można nastawić większej dawki niż liczba jednostek pozostałych we wkładzie.
Przed wstrzyknięciem insuliny należy zawsze sprawdzić liczbę wybranych jednostek,korzystając z pokrętła nastawiania dawki i wskaźnika.
Nie liczyć kliknięć wstrzykiwacza. Jeśli zostanie nastawiona i wstrzyknięta niewłaściwa dawka,stężenie cukru we krwi może być zbyt duże lub za małe. Nie używać skali insuliny, gdyż
84
pokazuje ona tylko przybliżoną ilość insuliny we wstrzykiwaczu.
Wykonanie wstrzyknięcia
Wbić igłę w skórę. Wykonując wstrzyknięcie należy stosować się do zaleceń lekarza lub pielęgniarki.
I
Wstrzyknąć dawkę wciskając przycisk podania dawki do oporu, do momentu gdy wskaźnik ustawi sięw pozycji 0. Należy zwrócić uwagę, by przycisk podania dawki naciskać wyłącznie w czasie wykonywania wstrzyknięcia.
Przekręcenie pokrętła nastawiania dawki nie powoduje wstrzyknięcia insuliny.
J
Przycisk podania dawki powinien być wciśnięty do oporu, a igła powinna pozostać wbita w skórę,przez co najmniej 6 sekund. Zapewni to podanie całej dawki.
Wyjąć igłę ze skóry, a następnie zwolnić przycisk podania dawki.
Zawsze należy upewnić się, że pokrętło nastawiania dawki powróciło do pozycji 0 po wstrzyknięciu.Jeśli pokrętło nastawiania dawki zatrzyma się przed powrotem do pozycji 0, cała dawka nie zostaławstrzyknięta, co może powodować zbyt duże stężenie cukru we krwi.
J
K
Należy umieścić igłę w dużej zewnętrznej osłonce bez dotykania jej. W momencie, gdy igła będzie całkowicie zasłonięta, ostrożnie przycisnąć do końca dużą zewnętrzną osłonkę, a następnie odkręcić igłę.
Ostrożnie wyrzucić igłę i nałożyć nasadkę na wstrzykiwacz.
Po każdym wstrzyknięciu należy zawsze usunąć igłę i przechowywać FlexPen bez założonej igły. Zmniejsza to ryzyko zanieczyszczenia, zakażenia, wyciekania insuliny, blokowania sięigieł i niedokładnego dawkowania.
85
Inne ważne informacje
Osoby sprawujące opiekę muszą zachować najwyższą ostrożność podczas zdejmowania i usuwania zużytych igieł, aby zmniejszyć ryzyko ukłucia się igłą i zakażenia krzyżowego.
Zużyty FlexPen należy ostrożnie wyrzucić po odkręceniu igły.
Nigdy nie udostępniać swojego wstrzykiwacza lub igieł innym osobom. Może to prowadzić dozakażenia krzyżowego.
Nigdy nie udostępniać swojego wstrzykiwacza innym osobom. Stosowanie lekuprzeznaczonego dla danego pacjenta może być niebezpieczne dla zdrowia innych osób.
Wstrzykiwacz i igły przechowywać zawsze w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla innych, zwłaszcza dzieci.
86
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
NovoRapid InnoLet 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym
wstrzykiwaczu
Insulina aspart
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
informacje ważne dla pacjenta.
Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.
Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
3. Jak stosować lek NovoRapid
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
NovoRapid jest szybkodziałającą nowoczesną insuliną (analogiem insuliny). Nowoczesne produktyinsulinowe udoskonalonymi wersjami insulin ludzkich.
NovoRapid jest stosowany w celu zmniejszenia dużego stężenia cukru we krwi u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej z diabetes mellitus (cukrzycą). Cukrzyca jest chorobą, w wyniku której organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny wystarczającej do kontrolowaniastężenia cukru we krwi. Leczenie lekiem NovoRapid pomaga zapobiegać powikłaniom cukrzycy.
NovoRapid zmniejsza stężenie cukru we krwi po około 10-20 minutach po wstrzyknięciu, a maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu i utrzymuje się przez 3- 5 godzin. Z uwagi na krótki czas działania NovoRapid powinien być stosowany w skojarzeniu z insulinami o pośrednim czasie działania lub insulinami długodziałającymi.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
Kiedy nie stosować leku NovoRapid:
jeśli pacjent ma uczulenie na insulinę aspart lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6, Zawartość opakowania i inne informacje); jeśli podejrzewa się początek hipoglikemii (małe stężenie cukru we krwi) patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4); jeśli InnoLet został upuszczony, zniszczony lub zgnieciony;
jeśli nie był przechowywany prawidłowo lub został zamrożony (patrz punkt 5, Jak przechowywać lek NovoRapid);
jeśli insulina nie jest przezroczysta i bezbarwna.
Nie stosować leku NovoRapid w którymkolwiek z przypadków wymienionych powyżej. Należy poradzić się lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
87
Przed zastosowaniem leku NovoRapid należy:
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że stosowany jest odpowiedni rodzaj insuliny; zawsze do każdego wstrzyknięcia używać nowej igły, aby zapobiec zanieczyszczeniu insuliny; igieł i produktu NovoRapid InnoLet nie wolno przekazywać innym osobom;
NovoRapid InnoLet przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Niektóre stany i aktywności mogą mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę. Należy skonsultować się z lekarzem:
w przypadku współistniejących chorób nerek, wątroby lub nadnerczy, przysadki mózgowej lub
tarczycy;
jeśli wykonuje się większy wysiłek fizyczny niż zwykle lub zmienia się dotychczas stosowaną
dietę, ponieważ może mieć to wpływ na stężenie cukru we krwi;
w czasie choroby należy kontynuować przyjmowanie insuliny i skonsultować się z lekarzem; jeśli planuje się wyjazd za granicę, zmiana strefy czasowej może mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę i zmianę godzin wstrzyknięć.
Dzieci i młodzież
Leku nie należy podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku życia ze względu na brak badańklinicznych przeprowadzonych u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia.
Lek NovoRapid a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanychprzez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki mają wpływ na stężenie cukru we krwi co może oznaczać potrzebę zmiany dawki insuliny. Poniżej wymienione najczęściej stosowane leki mające wpływ na leczenie insuliną.
Stężenie cukru we krwi może zmniejszyć się (hipoglikemia), jeśli stosowane :
inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy;
inhibitory monoaminooksydazy - IMAO (stosowane w leczeniu depresji); leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego); inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę - ACEI (stosowane w leczeniu pewnych chorób serca lub nadciśnienia tętniczego);
salicylany (stosowane przeciwbólowo lub w celu obniżenia gorączki); steroidy anaboliczne (takie jak testosteron);
sulfonamidy (stosowane w leczeniu zakażeń).
Stężenie cukru we krwi może zwiększyć się (hiperglikemia), jeśli stosowane :
doustne środki antykoncepcyjne (tabletki antykoncepcyjne); tiazydy (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub nadmiernego zatrzymania płynów w organizmie);
glikokortykosteroidy (takie jak „kortyzon” stosowany w leczeniu stanów zapalnych); hormony tarczycy (stosowane w leczeniu schorzeń tarczycy); leki sympatykomimetyczne (takie jak epinefryna [adrenalina] lub salbutamol, terbutalina stosowane w leczeniu astmy);
hormon wzrostu (lek stosowany w celu stymulacji szkieletowego i somatycznego wzrostu i w znaczącym stopniu wpływający na procesy metaboliczne organizmu); danazol (lek wpływający na owulację).
Oktreotyd i lanreotyd (stosowane w leczeniu akromegalii, rzadkiego zaburzenia hormonalnegowystępującego głównie u dorosłych w średnim wieku i spowodowanego nadmiernym wydzielaniem
88
hormonu wzrostu przez przysadkę) mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie cukru we krwi.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tniczego) mogą osłabiać lub całkowicie znosić pierwsze objawy zapowiadające małe stężenie cukru we krwi.
Pioglitazon (tabletki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2)
U niektórych pacjentów z długotrwałą cukrzycą typu 2 i chorobą serca lub wcześniejszym udaremleczonych pioglitazonem w skojarzeniu z insuliną, rozwijała się niewydolność serca. Należypoinformować lekarza tak szybko, jak to jest możliwe o wystąpieniu objawów niewydolności sercatakich jak: niezwyczajna duszność lub szybki przyrost masy ciała lub miejscowe obrzmienie (obrzęk).
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie, jeśli stosuje się którykolwiek z lekówwymienionych powyżej.
Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem
Jeśli spożywa się alkohol, zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie, gdyż stężenie cukru we krwi może zmniejszać się lub zwiększać. Zalecane jest dokładne monitorowanie.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. NovoRapid może być stosowany w ciąży. W ciąży i po porodzie może być konieczna zmiana dawki insuliny. Ścisła kontrola cukrzycy, szczególnie zapobieganie hipoglikemii jest ważne dla zdrowia dziecka.
Brak jest przeciwwskazań dotyczących stosowania leku NovoRapid podczas karmienia piersią.
W ciąży lub w okresie karmienia piersią, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza,pielęgniarki lub farmaceuty.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Należy skontaktować się z lekarzem w celu rozważenia możliwości prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń, jeśli:
występują częste stany hipoglikemii;
występują trudności w rozpoznaniu objawów hipoglikemii.
Małe lub duże stężenie cukru we krwi może wpływać na koncentrację i zdolność reagowania,a tym samym na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy pamiętać, że może to stwarzać zagrożenie dla pacjenta i innych osób.
NovoRapid wykazuje szybki początek działania, dlatego po wstrzyknięciu hipoglikemia możewystąpić wcześniej niż po zastosowaniu rozpuszczalnej insuliny ludzkiej.
Ważne informacje o niektórych składnikach leku NovoRapid
Lek NovoRapid zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na dawkę, to znaczy, że lek NovoRapiduznaje się za ”wolny od sodu”.
3. Jak stosować lek NovoRapid
Dawka i kiedy przyjmować insulinę
Insulinę należy zawsze przyjmować i dostosować dawkę zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
89
NovoRapid zwykle podawany jest bezpośrednio przed posiłkiem. Należy spożyć posiłek lubprzekąskę w ciągu 10 minut od wstrzyknięcia w celu uniknięcia małego stężenia cukru we krwi. Jeślijest to konieczne, NovoRapid może być podany wkrótce po posiłku. Patrz informacje poniżej Sposóbi miejsce wstrzyknięcia.
Nie należy zmieniać insuliny bez porozumienia z lekarzem. Zmiana typu lub rodzaju insuliny możespowodować konieczność dostosowania dawki, co powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
NovoRapid może być stosowany u młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej zamiast rozpuszczalnej insuliny ludzkiej, gdy szybki początek działania jest korzystny. Na przykład w przypadku podaniadawki w związku z przyjmowanym posiłkiem.
Szczególne grupy pacjentów
W przypadku zmniejszonej czynności nerek bądź wątroby lub w wieku powyżej 65 lat należy regularniej mierzyć stężenie cukru we krwi i omówić z lekarzem zmiany dawki insuliny.
Sposób i miejsce wstrzyknięcia
NovoRapid należy wstrzykiwać pod skórę (podskórnie). Nigdy nie należy samodzielnie wstrzykiwaćinsuliny bezpośrednio do żyły (dożylnie) lub w mięsień (domięśniowo). NovoRapid InnoLetprzeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jestpodanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Dla każdego wstrzyknięcia należy zmieniać miejsce wstrzyknięcia w obrębie danego obszaru skóry. Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia zgrubień lub zapadania się skóry (patrz punkt 4, Możliwe działania niepożądane). Najkorzystniej jest wstrzykiwać insulinę w okolicę brzucha, ramię lub przednią część uda. Insulina działa szybciej, gdy jest wstrzykiwana w przednią część brzucha.Należy zawsze regularnie mierzyć stężenie cukru we krwi.
Jak stosować wstrzykiwacz NovoRapid InnoLet
NovoRapid InnoLet to jednorazowy, fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawierający insulinę aspart.
Przed użyciem wstrzykiwacza należy uważnie zapoznać się z treścią instrukcji obsługi NovoRapid InnoLet, która jest zawarta w niniejszej ulotce. Należy używać wstrzykiwacza w sposób opisany w instrukcji obsługi NovoRapid InnoLet.
Przed zastosowaniem zawsze należy upewnić się, że stosuje się właściwy rodzaj wstrzykiwacza.
Przyjęcie większej niż zalecana dawki insuliny
Jeśli wstrzyknięto więcej insuliny niż potrzeba, stężenie cukru we krwi jest za małe (hipoglikemia). Patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4.
Pominięcie przyjęcia insuliny
Jeśli zapomni się przyjąć insulinę stężenie cukru we krwi może być zbyt duże (hiperglikemia). Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
Przerwanie stosowania insuliny
Nie wolno przerywać stosowania insuliny bez porozumienia z lekarzem, który wyjaśni, co należyzrobić. Może to doprowadzić do bardzo dużego stężenia cukru we krwi (ciężka hiperglikemia)i kwasicy ketonowej. Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
90
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych
Małe stężenie cukru we krwi (hipoglikemia) jest bardzo częstym działaniem niepożądanym. Możedotyczyć więcej niż 1 na każde 10 osób.
Małe stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
wstrzyknięto większą dawkę insuliny niż potrzeba, posiłek był za mały lub pominięto go,
wykonano większy wysiłek fizyczny niż zwykle,
spożyto alkohol (patrz punkt 2, Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem).
Objawy małego stężenia cukru we krwi: zimne poty, chłodna blada skóra, ból głowy, kołatanie serca,
złe samopoczucie (nudności), uczucie silnego głodu, przemijające zaburzenia widzenia, senność, nienaturalne uczucie zmęczenia lub osłabienia, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, stansplątania, zaburzenie koncentracji.
Małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu może prowadzić do utraty przytomności. Utrzymujące się małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu, jeśli nie jest leczone, możespowodować uszkodzenie mózgu (czasowe lub trwałe), a nawet śmierć. Pacjent może szybciejodzyskać przytomność po wstrzyknięciu glukagonu (hormon) przez osobę przeszkoloną. Po podaniuglukagonu, od razu po odzyskaniu przytomności, pacjent powinien spożyć cukier lub przekąskęzawierającą cukier. Jeśli pacjent nie odzyskuje przytomności po podaniu glukagonu, powinienbyć leczony w szpitalu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na małe stężenie cukru we krwi
Jeżeli stężenie cukru we krwi jest za małe, należy spożyć tabletki z glukozą lub jakąś przekąskę zawierającą cukier (np.: słodycze, ciastka, sok owocowy). Jeśli to możliwe, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi i odpocząć. Zawsze należy mieć przy sobie tabletki z glukozą, słodycze, ciastka lub sok owocowy, na wszelki wypadek.
Jeśli objawy małego stężenia cukru we krwi ustąpią lub, jeśli stężenie cukru we krwi ustabilizuje się, należy kontynuować leczenie insuliną.
W przypadku małego stężenia cukru we krwi z utratą przytomności, gdy zaistniała potrzeba podania glukagonu lub częstych stanów małego stężenia cukru we krwi należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna zmiana dawki i pory przyjmowania insuliny oraz diety i aktywności fizycznej.
Pacjent powinien powiedzieć odpowiednim osobom o cukrzycy i o wszystkich ewentualnychkonsekwencjach choroby, w tym ryzyku utraty przytomności z powodu małego stężenia cukruwe krwi. Należy poinformować odpowiednie osoby, że w przypadku utraty przytomności,nieprzytomnego trzeba ułożyć na boku i szybko wezwać pomoc medyczną. Nie wolno w takimprzypadku podawać pacjentowi nic do jedzenia ani do picia, ponieważ mogłoby to być przyczynązadławienia.
Ciężkie reakcje uczuleniowe na lek NovoRapid lub na którykolwiek z jego składników (tzw. uogólniona reakcja uczuleniowa) bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, lecz mogą stanowić zagrożenie życia. Może dotyczyć mniej niż 1 na 10 000 osób.
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:
91
jeśli objawy nadwrażliwości rozprzestrzeniają się na inne części ciała; jeśli nagle pojawi się złe samopoczucie, poty, nudności (wymioty), trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, zawroty głowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane wymienione powyżej, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
b) Inne działania niepożądane
Niezbyt częste działania niepożądaneMoże dotyczyć mniej niż 1 na 100 osób
Objawy reakcji uczuleniowej. Miejscowe reakcje uczuleniowe (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan
zapalny, zasinienie, obrzęk, swędzenie) mogą pojawić się w miejscu wstrzyknięcia. Ustępują one zwykle po kilku tygodniach przyjmowania insuliny. W przypadku utrzymywania się ich dłużej lub w przypadku rozprzestrzeniania się ich na inne części ciała, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Patrz także Ciężkie reakcje uczuleniowe powyżej.
Zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia mogą pojawić się na początku leczenia insuliną,
ale one zazwyczaj tymczasowe.
Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (lipodystrofia). W miejscu wstrzyknięcia tkanka tłuszczowa pod
skórą może zanikać (lipoatrofia) lub przerastać (lipohipertrofia). Zmiany miejsc wstrzyknięć dla każdego wstrzyknięcia zmniejszają ryzyko wystąpienia takich zmian skórnych. W przypadku zauważenia zapadania się skóry lub zgrubienia w miejscu wstrzyknięcia, należy powiadomić o tym lekarza lub pielęgniarkę. Reakcje te mo się nasilić lub prowadzić do zmiany wchłaniania insuliny z takiego miejsca.
Obrzęki w okolicy stawów. Po rozpoczęciu przyjmowania insuliny zatrzymanie wody w organizmie
może spowodować pojawienie się obrzęków wokół kostek i innych stawów. Objawy te wkrótceustępują. Jeśli nie ustąpią, należy skonsultować się z lekarzem.
Retinopatia cukrzycowa (choroba oka powiązana z cukrzycą i mogąca prowadzić do utraty wzroku).
Jeśli pacjent ma retinopatię cukrzycową i stężenie cukru we krwi nagle ulegnie poprawie, retinopatiamoże się nasilić. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Rzadkie działania niepożądane
Może dotyczyć mniej niż 1 na 1000 osób.
Bolesna neuropatia (ból związany z uszkodzeniem nerwu). Jeśli stężenie cukru we krwi nagle ulegnie
poprawie, może wystąpić nerwoból. Jest to tzw. ostra bolesna neuropatia, która jest zwykleodwracalna.
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
c) Działania niepożądane związane z cukrzycą
Duże stężenie cukru we krwi (hiperglikemia)
Duże stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
nie wstrzyknięto odpowiedniej ilości insuliny,
pominięto przyjęcie insuliny lub przerwano stosowanie insuliny,
92
wielokrotnie przyjęto mniejsze dawki insuliny niż wynosi zapotrzebowanie, wystąpiło zakażenie i (lub) gorączka,
spożyto zbyt duży posiłek,
wykonano mniejszy niż zwykle wysiłek fizyczny.
Objawy dużego stężenia cukru we krwi
Objawy pojawiają się stopniowo. Zalicza się do nich: częstsze oddawanie moczu, zwiększonepragnienie, utratę apetytu, złe samopoczucie (nudności lub wymioty), uczucie senności i zmęczenia,zaczerwienienie i suchość skóry, suchość w ustach i owocowy zapach (acetonu) w wydychanym powietrzu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na duże stężenie cukru we krwi
Jeśli wystąpił któryś z powyższych objawów, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi oraz, jeżeli to możliwe, sprawdzić obecność ciał ketonowych w moczu i natychmiast poszukać pomocy medycznej.
Mogą to być objawy bardzo poważnego stanu - cukrzycowej kwasicy ketonowej (powstawanie kwasów we krwi, gdyż organizm rozkłada tłuszcze zamiast węglowodanów). Nieleczona cukrzycowa kwasica ketonowa może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci.
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie InnoLet i opakowaniu kartonowym, po „Termin ważności”. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanegomiesiąca.
W celu ochrony przed światłem zawsze należy nałożyć nasadkę na wstrzykiwacz InnoLet, gdy nie jeston używany. NovoRapid należy chronić przed wysoką temperaturą i światłem.
Przed otwarciem: NovoRapid InnoLet, który nie jest używany, przechowywać w lodówce
w temperaturze od 2°C do 8°C, z dala od elementu chłodzącego. Nie zamrażać.
Podczas stosowania lub doraźny zapas: NovoRapid InnoLet, który jest używany lub stanowi zapas,
nie przechowywać w lodówce. Można go nosić przy sobie i przechowywać w temperaturze pokojowej(poniżej 30°C) do 4 tygodni.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronićśrodowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek NovoRapid
Substancją czynną leku jest insulina aspart. Każdy ml zawiera 100 jednostek insuliny aspart. Każdy fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 300 jednostek insuliny aspart w 3 ml roztworu do wstrzykiwań.
Pozostałe składniki to: glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu i woda do wstrzykiwań.
Jak wygląda lek NovoRapid i co zawiera opakowanie
NovoRapid jest roztworem do wstrzykiwań.
Wielkości opakowań to 1, 5 i 10 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml. Nie wszystkie
wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
93
Roztwór jest przezroczysty i bezbarwny.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania.
Teraz należy zapoznać się z instrukcją obsługi wstrzykiwacza InnoLet zamieszczoną na odwrocie strony.
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Inne źródła informacji
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu.
94
Instrukcja obsługi NovoRapid InnoLet roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu.
Przed użyciem wstrzykiwacza InnoLet należy uważnie zapoznać się z treścią instrukcji. Jeślipostępowanie nie będzie zgodne z instrukcją, może zostać podane za mało lub za dużo insuliny, comoże spowodować zbyt duże lub za małe stężenie cukru we krwi.
InnoLet jest prostym, kompaktowym, fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczem z możliwością nastawiania dawki w zakresie od 1 do 50 jednostek, z dokładnością do 1 jednostki. InnoLet jest przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. Zapobiegawczo, należy zawsze mieć przy sobie zapasowy wstrzykiwacz do podawania insuliny nawypadek zgubienia lub uszkodzenia wstrzykiwacza InnoLet.
Przycisk podania dawki
Pokrętłonastawianiadawki
Skala ilości insuliny
Podziałka
Wkład
z insuliną
Przegródka na igły
Jednorazowa igła (przykład)
Igła
Nasadka
wstrzykiwacza
Papierowa
nalepka
Wewnętrzna
osłonka igły
Duża zewnętrznaosłonkaigły
Przygotowanie wstrzykiwacza
Należy sprawdzić nazwę i kolorową etykietę wstrzykiwacza InnoLet, aby upewnić się, że zawierawłaściwy rodzaj insuliny. Jest to szczególnie ważne w przypadku przyjmowania więcej niż jednegorodzaju insuliny. Zastosowanie niewłaściwego rodzaju insuliny może spowodować zbyt duże lub zamałe stężenie cukru we krwi. Zdjąć nasadkę wstrzykiwacza.
Przymocowanie igły
Zawsze do każdego wstrzyknięcia używać nowej igły. Zmniejsza to ryzyko zanieczyszczenia, zakażenia, wyciekania insuliny, blokowania się igieł i niedokładnego dawkowania. Należy uważać, aby nie zgiąć lub nie uszkodzić igły przed użyciem. Usunąć papierową nalepkę z nowej jednorazowej igły.
Mocno i starannie przykręcić igłę do wstrzykiwacza InnoLet (rysunek 1A). Zdjąć dużą zewnętrzną i wewnętrzną osłonkę igły. Dużą zewnętrzną osłonkę igły można przechowywać w przegródce.
Nigdy nie należy próbować ponownie nakładać wewnętrznej osłonki igły. Można przypadkowoukłuć się igłą.
95
1A
Usuwanie pęcherzyków powietrza przed każdym wstrzyknięciem
Niewielka ilość powietrza może się zebrać w igle lub we wkładzie podczas użytkowania.
Aby uniknąć wstrzyknięcia pęcherzyków powietrza i zapewnić właściwe dawkowanie, należy: nastawić 2 jednostki, obracając pokrętło nastawiania dawki zgodnie z ruchem wskazówek zegara;
trzymając wstrzykiwacz InnoLet igłą skierowaną do góry, popukać delikatnie we wkład palcem kilka razy (rysunek 1B), aby pęcherzyki powietrza zebrały się w górnej części wkładu; trzymając wstrzykiwacz igłą skierowaną do góry, wcisnąć przycisk podania dawki, tak by pokrętło nastawiania dawki powróciło do pozycji 0;
Przed wykonaniem wstrzyknięcia zawsze należy upewnić się, że kropla pojawiła się na końcu igły (rysunek 1B). Zapewnia to przepływ insuliny. Jeśli nie, należy zmienić igłę i powtórzyć czynność maksymalnie 6 razy.
Jeżeli kropla insuliny nadal nie pojawia się oznacza to, że wstrzykiwacz jest wadliwy i nie należy go używać.
Jeśli kropla nie pojawi się, insulina nie zostanie wstrzyknięta, choć pokrętło nastawiania dawki
może się przesuwać. Może to wskazywać na zablokowanie lub uszkodzenie igły.
Należy zawsze sprawdzić wstrzykiwacz InnoLet przed wstrzyknięciem. Jeśli wstrzykiwacz InnoLet nie zostanie sprawdzony, może zostać podane za mało insuliny lub w ogóle insulina nie zostanie podana. Może to prowadzić do zbyt dużego stężenia cukru we krwi.
1B
96
Nastawianie dawki
Zawsze należy sprawdzić, czy przycisk podania dawki jest całkowicie wciśnięty, a pokrętło nastawiania dawki znajduje się w pozycji 0.
Nastawić wymaganą liczbę jednostek obracając pokrętło nastawiania dawki zgodnie z ruchem wskazówek zegara (rysunek 2).
Dla każdej pojedynczej wybranej jednostki będzie słyszalne kliknięcie. Dawka może być korygowana przez obracanie pokrętła nastawiania dawki w obu kierunkach. Należy upewnić się, że obracanie pokrętła nastawiania dawki lub korygowanie dawki, nie następuje, gdy igła znajduje się pod skórą. Może to spowodować niedokładne dawkowanie, co może doprowadzić do zbyt dużego lub za małego stężenia cukru we krwi.
Przed wstrzyknięciem insuliny należy zawsze sprawdzić liczbę wybranych jednostek, korzystając z pokrętła nastawiania dawki i podziałki. Nie liczyć kliknięć wstrzykiwacza. Jeśli zostanie nastawiona i wstrzyknięta niewłaściwa dawka, stężenie cukru we krwi może być zbyt duże lub za małe. Nie używać skali ilości insuliny, gdyż pokazuje ona tylko przybliżoną ilość insuliny pozostałej we wstrzykiwaczu.
Nie można nastawić większej dawki niż liczba jednostek pozostałych we wkładzie.
2
Wykonanie wstrzyknięcia
Wbić igłę w skórę. Wykonując wstrzyknięcie, należy stosować się do zaleceń lekarza. Wstrzyknąć dawkę, wciskając przycisk podania dawki do oporu (rysunek 3). Kiedy pokrętło nastawiania dawki będzie powracać do pozycji 0, będą słyszalne kliknięcia. Po wykonaniu wstrzyknięcia igła powinna pozostać wbita w skórę, przez co najmniej 6 sekund, aby zapewnić podanie całej dawki.
Należy upewnić się, że pokrętło nastawiania dawki nie jest blokowane podczas wykonywania wstrzyknięcia, ponieważ musi ono swobodnie powrócić do pozycji 0 podczas wciskania przycisku podania dawki. Zawsze należy upewnić się, że pokrętło nastawiania dawki powróciło do pozycji 0 po wstrzyknięciu. Jeśli pokrętło nastawiania dawki zatrzyma się przed powrotem do pozycji 0, cała dawka nie została wstrzyknięta, co może powodować zbyt duże stężenie cukru we krwi.
Usunąć igłę po każdym wstrzyknięciu.
97
3
Usunięcie igły
Należy założyć dużą zewnętrzną osłonkę igły i odkręcić igłę (rysunek 4). Ostrożnie
wyrzucić.
W celu ochrony insuliny przed światłem na wstrzykiwacz InnoLet należy nałożyć nasadkę.
Zawsze do każdego wstrzyknięcia należy użyć nowej igły. Po każdym wstrzyknięciu należy zawszeusunąć i wyrzucić igłę oraz przechowywać InnoLet bez założonej igły. Zmniejsza to ryzyko zanieczyszczenia, zakażenia, wyciekania insuliny, blokowania się igieł i niedokładnego dawkowania.
Inne ważne informacje
Osoby sprawujące opiekę muszą zachować najwyższą ostrożność podczas zdejmowania i usuwania zużytych igieł, aby zmniejszyć ryzyko ukłucia się igłą i zakażenia krzyżowego.
Zużyty wstrzykiwacz InnoLet należy ostrożnie wyrzucić po odkręceniu igły.
Nigdy nie udostępniać swojego wstrzykiwacza lub igieł innym osobom. Może to prowadzić dozakażenia krzyżowego.
Nigdy nie udostępniać swojego wstrzykiwacza innym osobom. Stosowanie leku przeznaczonego dladanego pacjenta może być niebezpieczne dla zdrowia innych osób.
98
Wstrzykiwacz InnoLet i igły przechowywać zawsze w miejscu niewidocznym i niedostępnym dlainnych, zwłaszcza dzieci.
Postępowanie ze wstrzykiwaczem
Budowa wstrzykiwacza InnoLet zapewnia jego dokładne i bezpieczne działanie. Ze wstrzykiwaczemnależy obchodzić się ostrożnie. Upuszczenie, zniszczenie lub zgniecenie wstrzykiwacza może spowodować wyciekanie insuliny. Może to spowodować niedokładne dawkowanie, co może doprowadzić do zbyt dużego lub za małego stężenia cukru we krwi.
Zewnętrzną powierzchnię wstrzykiwacza InnoLet można czyścić gazikiem. Nie należy moczyć, myćani smarować wstrzykiwacza. Może to spowodować uszkodzenie mechanizmu, co może być przyczynąniedokładnego dawkowania, co może doprowadzić do zbyt dużego lub za małego stężenia cukru wekrwi.
Nie napełniać wstrzykiwacza InnoLet ponownie. Opróżniony wstrzykiwacz należy wyrzucić.
99
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
NovoRapid FlexTouch 100 jednostek/ml,roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu Insulina aspart
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
informacje ważne dla pacjenta.
Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.
Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
3. Jak stosować lek NovoRapid
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek NovoRapid i w jakim celu się go stosuje
NovoRapid jest szybkodziałającą nowoczesną insuliną (analogiem insuliny). Nowoczesne produktyinsulinowe udoskonalonymi wersjami insulin ludzkich.
NovoRapid jest stosowany w celu zmniejszenia dużego stężenia cukru we krwi u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej z diabetes mellitus (cukrzycą). Cukrzyca jest chorobą, w wyniku której organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny wystarczającej do kontrolowania stężenia cukru we krwi. Leczenie lekiem NovoRapid pomaga zapobiegać powikłaniom cukrzycy.
NovoRapid zmniejsza stężenie cukru we krwi po około 10-20 minutach po wstrzyknięciu, a maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po wstrzyknięciu i utrzymuje się przez 3- 5 godzin. Z uwagi na krótki czas działania NovoRapid powinien być stosowany w skojarzeniu z insulinami o pośrednim czasie działania lub insulinami długodziałającymi.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid
Kiedy nie stosować leku NovoRapid:
jeśli pacjent ma uczulenie na insulinę aspart lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6, Zawartość opakowania i inne informacje);
jeśli podejrzewa się początek hipoglikemii (małe stężenie cukru we krwi) (patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4); jeśli FlexTouch został upuszczony, zniszczony lub zgnieciony;
jeśli nie był przechowywany prawidłowo lub został zamrożony (patrz punkt 5, Jak przechowywać lek NovoRapid);
jeśli insulina nie jest przezroczysta i bezbarwna.
Nie stosować leku NovoRapid w którymkolwiek z przypadków wymienionych powyżej. Należy poradzić się lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
100
Przed zastosowaniem leku NovoRapid należy:
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że stosowany jest odpowiedni rodzaj insuliny; zawsze do każdego wstrzyknięcia używać nowej igły, aby zapobiec zanieczyszczeniu insuliny; igieł i produktu NovoRapid FlexTouch nie wolno przekazywać innym osobom; NovoRapid FlexTouch przeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Niektóre stany i aktywności mogą mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę. Należy skonsultowaćsię z lekarzem:
w przypadku współistniejących chorób nerek, wątroby lub nadnerczy, przysadki mózgowej lub tarczycy;
jeśli wykonuje się większy wysiłek fizyczny niż zwykle lub zmienia się dotychczas stosowaną
dietę, ponieważ może mieć to wpływ na stężenie cukru we krwi;
w czasie choroby należy kontynuować przyjmowanie insuliny i skonsultować się z lekarzem; jeśli planuje się wyjazd za granicę, zmiana strefy czasowej może mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę i zmianę godzin wstrzyknięć.
Dzieci i młodzież
Leku nie należy podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku życia ze względu na brak badańklinicznych przeprowadzonych u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia.
Lek NovoRapid a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki mają wpływ na stężenie cukru we krwi co może oznaczać potrzebę zmiany dawkiinsuliny. Poniżej wymienione najczęściej stosowane leki mające wpływ na leczenie insuliną.
Stężenie cukru we krwi może zmniejszyć się (hipoglikemia), jeśli stosowane :
inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy;
inhibitory monoaminooksydazy - IMAO (stosowane w leczeniu depresji); leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego); inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę - ACEI (stosowane w leczeniu pewnych chorób serca lub nadciśnienia tętniczego);
salicylany (stosowane przeciwbólowo lub w celu obniżenia gorączki); steroidy anaboliczne (takie jak testosteron);
sulfonamidy (stosowane w leczeniu zakażeń).
Stężenie cukru we krwi może zwiększyć się (hiperglikemia), jeśli stosowane :
doustne środki antykoncepcyjne (tabletki antykoncepcyjne); tiazydy (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub nadmiernego zatrzymania płynów w organizmie);
glikokortykosteroidy (takie jak „kortyzon” stosowany w leczeniu stanów zapalnych); hormony tarczycy (stosowane w leczeniu schorzeń tarczycy); leki sympatykomimetyczne (takie jak epinefryna [adrenalina] lub salbutamol, terbutalina stosowane w leczeniu astmy);
hormon wzrostu (lek stosowany w celu stymulacji szkieletowego i somatycznego wzrostu i w znaczącym stopniu wpływający na procesy metaboliczne organizmu); danazol (lek wpływający na owulację).
Oktreotyd i lanreotyd (stosowane w leczeniu akromegalii, rzadkiego zaburzenia hormonalnego
występującego głównie u dorosłych w średnim wieku i spowodowanego nadmiernym wydzielaniem
101
hormonu wzrostu przez przysadkę) mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie cukru we krwi.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego) mogą osłabiać lub całkowicie znosić pierwsze objawy zapowiadające małe stężenie cukru we krwi.
Pioglitazon (tabletki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2)
U niektórych pacjentów z długotrwałą cukrzycą typu 2 i chorobą serca lub wcześniejszym udaremleczonych pioglitazonem w skojarzeniu z insuliną, rozwijała się niewydolność serca. Należypoinformować lekarza tak szybko, jak to jest możliwe o wystąpieniu objawów niewydolności sercatakich jak: niezwyczajna duszność lub szybki przyrost masy ciała lub miejscowe obrzmienie (obrzęk).
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie, jeśli stosuje się którykolwiek z lekówwymienionych powyżej.
Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem
Jeśli spożywa się alkohol, zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie, gdyż stężenie cukru we krwi może zmniejszać się lub zwiększać. Zalecane jest dokładne monitorowanie.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. NovoRapid może być stosowany w ciąży. W ciąży i po porodzie może być konieczna zmiana dawki insuliny. Ścisła kontrola cukrzycy, szczególnie zapobieganie hipoglikemii jest ważne dla zdrowia dziecka.
Brak jest przeciwwskazań dotyczących stosowania leku NovoRapid podczas karmienia piersią.
W ciąży lub w okresie karmienia piersią, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza,pielęgniarki lub farmaceuty.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Należy skontaktować się z lekarzem w celu rozważenia możliwości prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń, jeśli:
występują częste stany hipoglikemii;
występują trudności w rozpoznaniu objawów hipoglikemii.
Małe lub duże stężenie cukru we krwi może wpływać na koncentrację i zdolność reagowania,a tym samym na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy pamiętać, że może to stwarzać zagrożenie dla pacjenta i innych osób.
NovoRapid wykazuje szybki początek działania, dlatego po wstrzyknięciu hipoglikemia możewystąpić wcześniej niż po zastosowaniu rozpuszczalnej insuliny ludzkiej.
Ważne informacje o niektórych składnikach leku NovoRapid
Lek NovoRapid zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na dawkę, to znaczy, że lek NovoRapiduznaje się za ”wolny od sodu”.
3. Jak stosować lek NovoRapid
Dawka i kiedy przyjmować insulinę
Insulinę należy zawsze przyjmować i dostosować dawkę zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
102
NovoRapid zwykle podawany jest bezpośrednio przed posiłkiem. Należy spożyć posiłek lubprzekąskę w ciągu 10 minut od wstrzyknięcia w celu uniknięcia małego stężenia cukru we krwi. Jeślijest to konieczne, NovoRapid może być podany wkrótce po posiłku. Patrz informacje poniżej Sposóbi miejsce wstrzyknięcia.
Nie należy zmieniać insuliny bez porozumienia z lekarzem. Zmiana typu lub rodzaju insuliny możespowodować konieczność dostosowania dawki, co powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
NovoRapid może być stosowany u młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej zamiast rozpuszczalnej insuliny ludzkiej, gdy szybki początek działania jest korzystny. Na przykład w przypadku podaniadawki w związku z przyjmowanym posiłkiem.
Szczególne grupy pacjentów
W przypadku zmniejszonej czynności nerek bądź wątroby lub w wieku powyżej 65 lat należy regularniej mierzyć stężenie cukru we krwi i omówić z lekarzem zmiany dawki insuliny.
Sposób i miejsce wstrzyknięcia
NovoRapid należy wstrzykiwać pod skórę (podskórnie). Nigdy nie należy samodzielnie wstrzykiwać insuliny bezpośrednio do żyły (dożylnie) lub w mięsień (domięśniowo). NovoRapid FlexTouchprzeznaczony jest wyłącznie do podawania we wstrzyknięciach podskórnych. Jeśli konieczne jestpodanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Dla każdego wstrzyknięcia należy zmieniać miejsce wstrzyknięcia w obrębie danego obszaru skóry. Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia zgrubień lub zapadania się skóry (patrz punkt 4, Możliwedziałania niepożądane). Najkorzystniej jest wstrzykiwać insulinę w okolicę brzucha, ramię lub przednią część uda. Insulina działa szybciej, gdy jest wstrzykiwana w przednią część brzucha. Należyzawsze regularnie mierzyć stężenie cukru we krwi.
Jak stosować wstrzykiwacz NovoRapid FlexTouch
NovoRapid FlexTouch to jednorazowy, oznaczony kolorem, fabrycznie napełniony wstrzykiwacz
zawierający insulinę aspart.
Przed użyciem wstrzykiwacza należy uważnie zapoznać się z treścią instrukcji obsługi NovoRapid FlexTouch, która jest zawarta w niniejszej ulotce. Należy używać wstrzykiwacza w sposób opisany w instrukcji obsługi NovoRapid FlexTouch.
Przed zastosowaniem należy upewnić się, że stosuje się właściwy rodzaj wstrzykiwacza.
Przyjęcie większej niż zalecana dawki insuliny
Jeśli wstrzyknięto więcej insuliny niż potrzeba, stężenie cukru we krwi jest za małe (hipoglikemia). Patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4.
Pominięcie przyjęcia insuliny
Jeśli zapomni się przyjąć insulinę, stężenie cukru we krwi może być zbyt duże (hiperglikemia). Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
Przerwanie stosowania insuliny
Nie wolno przerywać stosowania insuliny bez porozumienia z lekarzem, który wyjaśni, co należyzrobić. Może to doprowadzić do bardzo dużego stężenia cukru we krwi (ciężka hiperglikemia)
103
i kwasicy ketonowej. Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych
Małe stężenie cukru we krwi (hipoglikemia) jest bardzo częstym działaniem niepożądanym. Może dotyczyć więcej niż 1 na każde 10 osób.
Małe stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
wstrzyknięto większą dawkę insuliny niż potrzeba, posiłek był za mały lub pominięto go,
wykonano większy wysiłek fizyczny niż zwykle,
spożyto alkohol (patrz punkt 2, Stosowanie leku NovoRapid z alkoholem).
Objawy małego stężenia cukru we krwi: zimne poty, chłodna blada skóra, ból głowy, kołatanie serca,
złe samopoczucie (nudności), uczucie silnego głodu, przemijające zaburzenia widzenia, senność, nienaturalne uczucie zmęczenia lub osłabienia, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, stansplątania, zaburzenie koncentracji.
Małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu może prowadzić do utraty przytomności. Utrzymujące się małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu, jeśli nie jest leczone, możespowodować uszkodzenie mózgu (czasowe lub trwałe), a nawet śmierć. Pacjent może szybciejodzyskać przytomność po wstrzyknięciu glukagonu (hormon) przez osobę przeszkoloną. Po podaniu glukagonu, od razu po odzyskaniu przytomności, pacjent powinien spożyć cukier lub przekąskę zawierającą cukier. Jeśli pacjent nie odzyskuje przytomności po podaniu glukagonu, powinien być leczony w szpitalu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na małe stężenie cukru we krwi
Jeżeli stężenie cukru we krwi jest za małe, należy spożyć tabletki z glukozą lub jakąś przekąskę zawierającą cukier (np.: słodycze, ciastka, sok owocowy). Jeśli to możliwe, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi i odpocząć. Zawsze należy mieć przy sobie tabletki z glukozą, słodycze, ciastka lub sok owocowy, na wszelki wypadek.
Jeśli objawy małego stężenia cukru we krwi ustąpią lub, jeśli stężenie cukru we krwi ustabilizuje się, należy kontynuować leczenie insuliną.
W przypadku małego stężenia cukru we krwi z utratą przytomności, gdy zaistniała potrzeba podania glukagonu lub częstych stanów małego stężenia cukru we krwi należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna zmiana dawki i pory przyjmowania insuliny oraz diety i aktywności fizycznej.
Pacjent powinien powiedzieć odpowiednim osobom o cukrzycy i o wszystkich ewentualnychkonsekwencjach choroby, w tym ryzyku utraty przytomności z powodu małego stężenia cukruwe krwi. Należy poinformować odpowiednie osoby, że w przypadku utraty przytomności,nieprzytomnego trzeba ułożyć na boku i szybko wezwać pomoc medyczną. Nie wolno w takimprzypadku podawać pacjentowi nic do jedzenia ani do picia, ponieważ mogłoby to być przyczynązadławienia.
Ciężkie reakcje uczuleniowe na lek NovoRapid lub na którykolwiek z jego składników (tzw. uogólniona reakcja uczuleniowa) bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, lecz mogą stanowić zagrożenie życia. Może dotyczyć mniej niż 1 na 10 000 osób.
104
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:
jeśli objawy nadwrażliwości rozprzestrzeniają się na inne części ciała; jeśli nagle pojawi się złe samopoczucie, poty, nudności (wymioty), trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, zawroty głowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane wymienione powyżej, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
b) Inne działania niepożądane
Niezbyt częste działania niepożądaneMoże dotyczyć mniej niż 1 na 100 osób
Objawy reakcji uczuleniowej. Miejscowe reakcje uczuleniowe (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan
zapalny, zasinienie, obrzęk, swędzenie) mogą pojawić się w miejscu wstrzyknięcia. Ustępują one zwykle po kilku tygodniach przyjmowania insuliny. W przypadku utrzymywania się ich dłużej lub w przypadku rozprzestrzeniania się ich na inne części ciała, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Patrz także Ciężkie reakcje uczuleniowe powyżej.
Zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia mogą pojawić się na początku leczenia insuliną,
ale one zazwyczaj tymczasowe.
Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (lipodystrofia). W miejscu wstrzyknięcia tkanka tłuszczowa pod
skórą może zanikać (lipoatrofia) lub przerastać (lipohipertrofia). Zmiany miejsc wstrzyknięćdla każdego wstrzyknięcia zmniejszają ryzyko wystąpienia takich zmian skórnych. W przypadku zauważenia zapadania się skóry lub zgrubienia w miejscu wstrzyknięcia, należy powiadomić o tym lekarza lub pielęgniarkę. Reakcje te mo się nasilić lub prowadzić do zmiany wchłaniania insuliny z takiego miejsca.
Obrzęki w okolicy stawów. Po rozpoczęciu przyjmowania insuliny zatrzymanie wody w organizmie
może spowodować pojawienie się obrzęków wokół kostek i innych stawów. Objawy te wkrótceustępują. Jeśli nie ustąpią, należy skonsultować się z lekarzem.
Retinopatia cukrzycowa (choroba oka powiązana z cukrzycą i mogąca prowadzić do utraty wzroku).
Jeśli pacjent ma retinopatię cukrzycową i stężenie cukru we krwi nagle ulegnie poprawie, retinopatiamoże się nasilić. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Rzadkie działania niepożądane
Może dotyczyć mniej niż 1 na 1000 osób.
Bolesna neuropatia (ból związany z uszkodzeniem nerwu). Jeśli stężenie cukru we krwi nagle ulegnie
poprawie, może wystąpić nerwoból. Jest to tzw. ostra bolesna neuropatia, która jest zwykleodwracalna.
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
c) Działania niepożądane związane z cukrzycą
Duże stężenie cukru we krwi (hiperglikemia)
Duże stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
nie wstrzyknięto odpowiedniej ilości insuliny,
105
pominięto przyjęcie insuliny lub przerwano stosowanie insuliny, wielokrotnie przyjęto mniejsze dawki insuliny niż wynosi zapotrzebowanie, wystąpiło zakażenie i (lub) gorączka,
spożyto zbyt duży posiłek,
wykonano mniejszy niż zwykle wysiłek fizyczny.
Objawy dużego stężenia cukru we krwi
Objawy pojawiają się stopniowo. Zalicza się do nich: częstsze oddawanie moczu, zwiększonepragnienie, utratę apetytu, złe samopoczucie (nudności lub wymioty), uczucie senności i zmęczenia, zaczerwienienie i suchość skóry, suchość w ustach i owocowy zapach (acetonu) w wydychanym powietrzu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na duże stężenie cukru we krwi
Jeśli wystąpił któryś z powyższych objawów, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi oraz, jeżeli to możliwe, sprawdzić obecność ciał ketonowych w moczu i natychmiast poszukać pomocy medycznej.
Mogą to być objawy bardzo poważnego stanu - cukrzycowej kwasicy ketonowej (powstawanie kwasów we krwi, gdyż organizm rozkłada tłuszcze zamiast węglowodanów). Nieleczona cukrzycowa kwasica ketonowa może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci.
5. Jak przechowywać lek NovoRapid
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie FlexTouch i opakowaniu kartonowym, po „Termin ważności”. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanegomiesiąca.
W celu ochrony przed światłem zawsze należy nałożyć nasadkę na wstrzykiwacz FlexTouch,gdy nie jest on używany. NovoRapid należy chronić przed wysoką temperaturą i światłem.
Przed otwarciem: NovoRapid FlexTouch, który nie jest używany, przechowywać w lodówce
w temperaturze od 2°C do 8°C, z dala od elementu chłodzącego. Nie zamrażać.
Podczas stosowania lub doraźny zapas: lek NovoRapid FlexTouch można nosić przy sobie
i przechowywać w temperaturze poniżej 30°C lub w lodówce (od 2°C do 8°C) do 4 tygodni. Jeśli lekjest przechowywany w lodówce, należy go przechowywać z dala od elementu chłodzącego. Niezamrażać.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronićśrodowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek NovoRapid
Substancją czynną leku jest insulina aspart. Każdy ml zawiera 100 jednostek insuliny aspart. Każdy fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 300 jednostek insuliny aspart w 3 ml roztworu do wstrzykiwań.
Pozostałe składniki to: glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu i woda do wstrzykiwań.
Jak wygląda lek NovoRapid i co zawiera opakowanie
NovoRapid jest roztworem do wstrzykiwań.
106
Wielkości opakowań to 1 (z lub bez igieł), 5 (bez igieł) i opakowanie zbiorcze 2 x 5 (bez igieł)fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy po 3 ml. Nie wszystkie wielkości opakowań musząznajdować się w obrocie.
Roztwór jest przezroczysty i bezbarwny.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania.
Teraz należy zapoznać się z instrukcją obsługi wstrzykiwacza FlexTouch zamieszczoną na odwrocie strony.
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Inne źródła informacji
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu.
107
Instrukcja obsługi NovoRapid 100 jednostek/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznienapełnionym wstrzykiwaczu (FlexTouch)
Przed użyciem fabrycznie napełnionego wstrzykiwacza FlexTouch należy uważnie zapoznać sięz treścią poniższej instrukcji. Jeśli postępowanie nie będzie zgodne z instrukcją, może zostać podane za mało lub za dużo insuliny, co może spowodować zbyt duże lub za małe stężenie cukru we krwi.
Nie używać wstrzykiwacza bez wcześniejszego przeszkolenia przez lekarza lub pielęgniarkę. Należy rozpocząć od sprawdzenia, czy wstrzykiwacz zawiera lek NovoRapid 100 jednostek/ml,następnie przyjrzeć się ilustracjom po prawej, aby zapoznać się z różnymi częściami wstrzykiwaczai igły.
Osoby niewidome lub niedowidzące, które nie w stanie odczytać wartości licznika dawki nawstrzykiwaczu, nie powinny korzystać ze wstrzykiwacza bez pomocy. Należy uzyskać pomocosoby dobrze widzącej i przeszkolonej w zakresie używania fabrycznie napełnionego wstrzykiwaczaFlexTouch.
NovoRapid FlexTouch jest fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczem do podawania insuliny.NovoRapid FlexTouch zawiera 300 jednostek insuliny i umożliwia nastawianie dawki w zakresie od 1 do 80 jednostek, z dokładnością do 1 jednostki.
NovoRapid FlexTouch jest przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lubNovoTwist o długości do 8 mm.
NovoRapid FlexTouch
Nasadka wstrzykiwacza Skala ilości
insuliny
Etykieta
Okienko
wstrzykiwacza
insuliny
Licznik
dawki
Wskaźnik
dawki
Pokrętło
nastawiania
dawki
Przycisk
podania
dawki
NovoRapid® FlexTouch®
Igła (przykład)
Zewnętrzna
osłonka igły
Wewnętrzna
osłonka igły Igła
Papierowa
nalepka
Przygotowanie wstrzykiwacza NovoRapid FlexTouch
108
Należy sprawdzić nazwę i kolorową etykietę wstrzykiwacza NovoRapid FlexTouch, aby upewnić się, że zawiera właściwy rodzaj insuliny. Jest to szczególnie ważne w przypadku przyjmowania więcej niż jednego rodzaju insuliny. Zastosowanie niewłaściwego rodzaju insuliny może spowodować zbyt duże lub za małe stężenie cukru we krwi.
A Zdjąć nasadkę wstrzykiwacza.
B Sprawdzić przez okienko insuliny czy jest ona przezroczysta i bezbarwna. Nie używać
wstrzykiwacza jeśli insulina jest mętna.
B
C Wziąć nową jednorazową igłę i zdjąć papierową nalepkę.
C
D Mocno przykręcić igłę do wstrzykiwacza. Upewnić się, że jest starannie przykręcona.
D
E Zdjąć zewnętrzną osłonkę igły i zachować na później. Będzie ona potrzebna po wykonaniu wstrzyknięcia do prawidłowego usunięcia igły ze wstrzykiwacza.
Zdjąć wewnętrzną osłonkę igły i wyrzucić ją. Przy próbie jej ponownego założenia, możnaprzypadkowo ukłuć się igłą.
Kropla insuliny może pojawić się na końcu igły. Jest to normalne.
109
E
Zawsze do każdego wstrzyknięcia należy użyć nowej igły. Zmniejsza to ryzykozanieczyszczenia, zakażenia, wyciekania insuliny, blokowania się igieł i niedokładnegodawkowania.
Nigdy nie używać zgiętej lub uszkodzonej igły.
Sprawdzanie przepływu insuliny
Aby mieć pewność otrzymania całej dawki, należy zawsze sprawdzić przepływ insuliny przed
nastawieniem dawki i wykonaniem wstrzyknięcia.
F Przekręcić pokrętło nastawiania dawki tak, aby nastawić 2 jednostki.
F
Nastawiono 2 jednostki
G Trzymać wstrzykiwacz igłą skierowaną do góry.
Popukać w końcówkę wstrzykiwacza kilka razy, aby ewentualne pęcherzyki powietrza zebrałysię w górnej części.
G
H Wcisnąć kciukiem przycisk podania dawki, licznik dawki powróci do pozycji 0. Wartość 0 musi zrównać się ze wskaźnikiem dawki. Na końcu igły pojawi się kropla insuliny.
Jeśli kropla nie pojawia się, należy powtórzyć czynności od F do H do 6 razy. Jeżeli kropla nadal nie pojawia się, należy zmienić igłę i powtórzyć czynności od F do H ponownie.
Jeżeli kropla insuliny nadal się nie pojawia, nie wolno używać wstrzykiwacza.
110
H
Zawsze należy się upewnić, że kropla pojawiła się na końcu igły przed wykonaniemwstrzyknięcia. Zapewnia to przepływ insuliny. Jeśli kropla nie pojawi się, nie zostaniewstrzyknięta insulina, choć licznik dawki może się przesuwać. Może to wskazywać nazablokowanie lub uszkodzenie igły.
Należy zawsze sprawdzić przepływ przed wstrzyknięciem. Jeśli przepływ nie zostaniesprawdzony, może zostać podane za mało insuliny lub insulina w ogóle nie zostanie podana.Może to prowadzić do zbyt dużego stężenia cukru we krwi.
Nastawianie dawki
Aby nastawić dawkę należy użyć pokrętła nastawiania dawki wstrzykiwacza NovoRapid FlexTouch. Można nastawić do 80 jednostek na dawkę.
I Nastawić wymaganą dawkę. Można obracać pokrętłem nastawiania dawki do przodu lub do tyłu. Zatrzymać, kiedy właściwa liczba jednostek zrówna się ze wskaźnikiem dawki.
Pokrętło nastawiania dawki klika w różny sposób przekręcane do przodu, do tyłu lub gdywskazuje pozostałą liczbę jednostek.
Kiedy wstrzykiwacz zawiera mniej niż 80 jednostek, licznik dawki zatrzymuje się wskazując
pozostałą liczbę jednostek.
I
Nastawiono 5 jednostek
Nastawiono24 jednostki
Przed wstrzyknięciem insuliny należy zawsze sprawdzić liczbę wybranych jednostek,korzystając z licznika dawki i wskaźnika dawki.
Nie liczyć kliknięć wstrzykiwacza. Jeśli zostanie nastawiona i wstrzyknięta niewłaściwa dawka,stężenie cukru we krwi może być zbyt duże lub za małe.
Nie używać skali ilości insuliny, gdyż pokazuje ona tylko przybliżoną ilość insuliny we wstrzykiwaczu.
Ile insuliny pozostało?
Skala ilości insuliny pokazuje w przybliżeniu ile insuliny pozostało we wstrzykiwaczu.
111
Przybliżona
ilość pozostałej
insuliny
Aby dokładnie sprawdzić, ile insuliny pozostało, należy posłużyć się licznikiem dawki. Obrócić pokrętło nastawiania dawki licznik dawki zatrzyma się. Jeśli widoczna jest liczba 80, conajmniej 80 jednostek pozostało we wstrzykiwaczu. Jeśli widoczna liczba jest mniejsza od 80, liczba ta wskazuje ilość jednostek pozostałych we wstrzykiwaczu.
Obrócić pokrętło nastawiania dawki licznik dawki wskaże 0.
Jeśli potrzeba więcej jednostek insuliny niż pozostało we wstrzykiwaczu, można podzielić dawkę na dwa wstrzykiwacze.
Przykład
Licznik dawki zostałzatrzymany: pozostały 52 jednostki
Przy podzieleniu dawki obliczenia należy wykonywać bardzo uważnie.
W razie wątpliwości należy przyjąć całą dawkę za pomocą nowego wstrzykiwacza. Jeśli dawkazostanie podzielona niewłaściwie, może zostać wstrzyknięte za mało lub za dużo insuliny, comoże prowadzić do zbyt dużego lub za małego stężenia cukru we krwi.
Wykonanie wstrzyknięcia
Należy upewnić się, otrzymuje się całą dawkę stosując właściwą technikę wykonania
wstrzyknięcia.
J Należy wbić igłę w skórę zgodnie z zaleceniami lekarza lub pielęgniarki. Należy upewnić się, że licznik dawki jest widoczny. Nie dotykać palcami licznika dawki. Może to spowodować przerwanie wstrzykiwania.
Wcisnąć przycisk podania dawki, licznik dawki powróci do pozycji0. Wartość 0 musizrównać się ze wskaźnikiem dawki. Można wtedy usłyszeć lub wyczuć kliknięcie.
Kiedy licznik dawki powróci do pozycji 0, należy pozostawić igłę wbitą w skórę, naco najmniej 6 sekund, aby upewnić się, że cała dawka została podana.
112
J
6 sekund
K Wyjąć igłę ze skóry.
Kropla insuliny może pojawić się na końcu igły. Jest to normalne i nie ma wpływu na podaną
dawkę.
Po każdym wstrzyknięciu należy zawsze usunąć igłę. Zmniejsza to ryzyko zanieczyszczenia,zakażenia, wyciekania insuliny, zablokowania się igieł i niedokładnego dawkowania. Jeśli igłajest zablokowana, insulina nie zostanie wstrzyknięta.
K
L Umieścić koniec igły w zewnętrznej osłonce leżącej na płaskiej powierzchni. Nie należy
dotykać igły ani osłonki.
W momencie, gdy igła będzie całkowicie zasłonięta, ostrożnie wcisnąć do końca zewnętrznąosłonkę, a następnie odkręcić igłę. Ostrożnie wyrzucić igłę i po każdym użyciu ponownie nałożyć nasadkę.
Zużyty wstrzykiwacz należy wyrzucić bez przykręconej igły, zgodnie z zaleceniami lekarza,pielęgniarki lub lokalnych władz.
L
Należy zawsze obserwować licznik dawki, aby kontrolować liczbę podanych jednostek.Licznik dawki pokaże dokładną liczbę jednostek. Nie liczyć kliknięć wstrzykiwacza.Wcisnąć przycisk podania dawki do oporu, do momentu licznik dawki powróci do pozycji0 po wstrzyknięciu. Jeśli licznik dawki zatrzyma się przed powrotem do pozycji 0, cała dawkanie została wstrzyknięta, co może powodować zbyt duże stężenie cukru we krwi.
Nigdy nie należy próbować ponownie nakładać wewnętrznej osłonki igły. Można ukłuć się igłą.
113
Po każdym wstrzyknięciu należy zawsze usunąć igłę i przechowywać wstrzykiwacz bezzałożonej igły. Zmniejsza to ryzyko zanieczyszczenia, zakażenia, wyciekania insuliny, blokowania się igieł i niedokładnego dawkowania.
Postępowanie z wstrzykiwaczem
Ze wstrzykiwaczem należy postępować ostrożnie. Nieostrożne obchodzenie się lub niewłaściweużycie może spowodować niedokładne dawkowanie, co może prowadzić do zbyt dużego lub zamałego stężenia cukru we krwi.
Nie należy pozostawiać wstrzykiwacza w samochodzie lub w innym miejscu, w którym byłby
narażony na zbyt wysoką lub za niską temperaturę.
Nie narażać wstrzykiwacza na działanie kurzu, brudu lub cieczy.
Nie należy myć, moczyć ani smarować wstrzykiwacza. Jeśli to konieczne, czyścić ściereczką
nasączoną łagodnym detergentem.
Nie należy upuszczać wstrzykiwacza lub uderzać nim o twarde powierzchnie. Jeśli wstrzykiwacz został upuszczony lub podejrzewa się, że może działać nieprawidłowo, należy przykręcić nową igłę i sprawdzić przepływ insuliny przed wykonaniem wstrzyknięcia.
Nie należy ponownie napełniać wstrzykiwacza. Po opróżnieniu należy go wyrzucić.
Nie należy próbować naprawiać popsutego wstrzykiwacza ani nie rozkręcać go na części.
Ważne informacje
Wstrzykiwacz należy zawsze mieć przy sobie.
Zawsze należy nosić ze sobą zapasowy wstrzykiwacz i nowe igły na wypadek zgubienia lub uszkodzenia.
Wstrzykiwacz i igły przechowywać zawsze w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla innych, zwłaszcza dzieci.
Nigdy nie udostępniać swojego wstrzykiwacza lub igieł innym osobom. Może to prowadzić do
zakażenia krzyżowego.
Nigdy nie udostępniać swojego wstrzykiwacza innym osobom. Stosowanie leku
przeznaczonego dla danego pacjenta może być niebezpieczne dla zdrowia innych osób.
Osoby sprawujące opiekę muszą zachować najwyższą ostrożność podczas zdejmowania i usuwania zużytych igieł, aby wyeliminować ryzyko przypadkowego ukłucia się igłą i zakażenia krzyżowego.
114
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika
NovoRapid PumpCart 100 jednostek/ml, roztwór do wstrzykiwań we wkładzie
Insulina aspart
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera onainformacje ważne dla pacjenta.
Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości, należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.
Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek NovoRapid PumpCart i w jakim celu się go stosuje
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid PumpCart
3. Jak stosować lek NovoRapid PumpCart
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek NovoRapid PumpCart 6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek NovoRapid PumpCart i w jakim celu się go stosuje
NovoRapid jest szybkodziałającą nowoczesną insuliną (analogiem insuliny). Nowoczesne produktyinsulinowe udoskonalonymi wersjami insulin ludzkich.
NovoRapid jest stosowany w celu zmniejszenia dużego stężenia cukru we krwi u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej z diabetes mellitus (cukrzycą). Cukrzyca jest chorobą, w wyniku której organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny wystarczającej do kontrolowaniastężenia cukru we krwi. Leczenie lekiem NovoRapid pomaga zapobiegać powikłaniom cukrzycy.
NovoRapid PumpCart jest przeznaczony do stosowania za pomocą pompy insulinowej i pokrywa całkowite dobowe zapotrzebowanie pacjenta na insulinę: zarówno bazową (ang. basal) jaki doposiłkową (ang. bolus). Przed zastosowaniem leku NovoRapid PumpCart w pompie insulinowej pacjent powinien zostać odpowiednio przeszkolony przez lekarza lub pielęgniarkę.
Bazowe zapotrzebowanie na insulinę (ang. basal): w przypadku stosowania leku NovoRapid PumpCart za pomocą pompy, insulina będzie podawana w sposób ciągły w celu pokrycia zapotrzebowania bazowego. Jeśli dokonano zmiany ustawień pompy, zmiana nastąpi w ciągu 1020 minut. W przypadku zatrzymania pompy, działanie insuliny utrzymuje się od 3 do 5 godzin. Przed dokonaniem ustawień wlewu podstawowego lub ich zmianą należy uważnie przeczytać instrukcję użycia pompy (podręcznik użytkownika).
Doposiłkowe zapotrzebowanie na insulinę (ang. bolus): lek NovoRapid zmniejsza stężenie cukru we krwi w ciągu 10–20 minut po podaniu bolusa doposiłkowego (w celu uzyskania dalszych informacji na temat dostosowania dawki insuliny doposiłkowej patrz punkt 3, Jak stosować lek NovoRapid PumpCart). Maksymalne działanie występuje między 1. a 3. godziną po podaniu bolusapodawanego z posiłkiem i utrzymuje się przez 3 do 5 godzin.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku NovoRapid PumpCart
Kiedy nie stosować leku NovoRapid PumpCart:
115
jeśli pacjent ma uczulenie na insulinę aspart lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6, Zawartość opakowania i inne informacje); jeśli podejrzewa się początek hipoglikemii (małe stężenie cukru we krwi) (patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4); jeśli wkład lub urządzenie zawierające wkład zostało upuszczone, zniszczone lub zgniecione; jeśli nie był przechowywany prawidłowo lub został zamrożony (patrz punkt 5, Jak przechowywać lek NovoRapid PumpCart);
jeśli insulina nie jest przezroczysta i bezbarwna.
Nie stosować leku NovoRapid PumpCart w którymkolwiek z przypadków wymienionych powyżej.
Należy poradzić się lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
Przed zastosowaniem leku NovoRapid PumpCart należy:
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że stosowany jest odpowiedni rodzaj insuliny; zawsze sprawdzić wkład, w tym gumowy tłok na końcu wkładu. Nie używać wkładu, jeżeli widoczne jakiekolwiek uszkodzenia lub wyciek, lub jeśli gumowy tłok został odciągnięty powyżej białego paska na etykiecie na końcu wkładu. Może być to spowodowane wyciekiem insuliny. W przypadku podejrzenia uszkodzenia wkładu, należy zwrócić go do dostawcy; zestawów do wlewu (cewniki i igły) oraz wkładu NovoRapid PumpCart nie wolno przekazywać innym osobom;
NovoRapid PumpCart przeznaczony jest wyłącznie do podawania pod skórę (podskórnie) z użyciem pompy infuzyjnej. Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Niektóre stany i aktywności mogą mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę. Należy skonsultowaćsię z lekarzem:
w przypadku współistniejących chorób nerek, wątroby lub nadnerczy, przysadki mózgowej lub tarczycy;
jeśli wykonuje się większy wysiłek fizyczny niż zwykle lub zmienia się dotychczas stosowaną
dietę, ponieważ może mieć to wpływ na stężenie cukru we krwi;
w czasie choroby należy kontynuować przyjmowanie insuliny i skonsultować się z lekarzem; jeśli planuje się wyjazd za granicę, zmiana strefy czasowej może mieć wpływ na zapotrzebowanie na insulinę i zmianę godzin wstrzyknięć.
Dzieci i młodzież
Leku nie należy podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku życia ze względu na brak badańklinicznych przeprowadzonych u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia.
Lek NovoRapid PumpCart a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanychprzez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki mają wpływ na stężenie cukru we krwi co może oznaczać potrzebę zmiany dawki insuliny. Poniżej wymienione najczęściej stosowane leki mające wpływ na leczenie insuliną.
Stężenie cukru we krwi może zmniejszyć się (hipoglikemia), jeśli stosowane są:
inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy;
inhibitory monoaminooksydazy - IMAO (stosowane w leczeniu depresji); leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego); inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę - ACEI (stosowane w leczeniu pewnych chorób serca lub nadciśnienia tętniczego);
salicylany (stosowane przeciwbólowo lub w celu obniżenia gorączki);
116
steroidy anaboliczne (takie jak testosteron); sulfonamidy (stosowane w leczeniu zakażeń).
Stężenie cukru we krwi może zwiększyć się (hiperglikemia), jeśli stosowane są:
doustne środki antykoncepcyjne (tabletki antykoncepcyjne); tiazydy (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub nadmiernego zatrzymania płynów w organizmie);
glikokortykosteroidy (takie jak „kortyzon” stosowany w leczeniu stanów zapalnych); hormony tarczycy (stosowane w leczeniu schorzeń tarczycy); leki sympatykomimetyczne (takie jak epinefryna [adrenalina] lub salbutamol, terbutalina stosowane w leczeniu astmy);
hormon wzrostu (lek stosowany w celu stymulacji szkieletowego i somatycznego wzrostu i w znaczącym stopniu wpływający na procesy metaboliczne organizmu); danazol (lek wpływający na owulację).
Oktreotyd i lanreotyd (stosowane w leczeniu akromegalii, rzadkiego zaburzenia hormonalnegowystępującego głównie u dorosłych w średnim wieku i spowodowanego nadmiernym wydzielaniemhormonu wzrostu przez przysadkę) mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie cukru we krwi.
Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego) mogą
osłabiać lub całkowicie znosić pierwsze objawy zapowiadające małe stężenie cukru we krwi.
Pioglitazon (tabletki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2)
U niektórych pacjentów z długotrwałą cukrzycą typu 2 i chorobą serca lub wcześniejszym udaremleczonych pioglitazonem w skojarzeniu z insuliną, rozwijała się niewydolność serca. Należypoinformować lekarza tak szybko, jak to jest możliwe o wystąpieniu objawów niewydolności sercatakich jak: niezwyczajna duszność lub szybki przyrost masy ciała lub miejscowe obrzmienie (obrzęk).
Należy powiedzieć lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie, jeśli stosuje się którykolwiek z lekówwymienionych powyżej.
Stosowanie leku NovoRapid PumpCart z alkoholem
Jeśli spożywa się alkohol, zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie, gdyż stężenie cukru we krwi może zmniejszać się lub zwiększać. Zalecane jest dokładne monitorowanie.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. NovoRapid może być stosowany w ciąży. W ciąży i po porodzie może być konieczna zmiana dawki insuliny. Ścisła kontrola cukrzycy, szczególnie zapobieganie hipoglikemii jest ważne dla zdrowia dziecka.
Brak jest przeciwwskazań dotyczących stosowania leku NovoRapid podczas karmienia piersią.
W ciąży lub w okresie karmienia piersią, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza,pielęgniarki lub farmaceuty.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Należy skontaktować się z lekarzem w celu rozważenia możliwości prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń, jeśli:
występują częste stany hipoglikemii;
występują trudności w rozpoznaniu objawów hipoglikemii.
Małe lub duże stężenie cukru we krwi może wpływać na koncentrację i zdolność reagowania, a tymsamym na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy pamiętać, że możeto stwarzać zagrożenie dla pacjenta i innych osób.
117
Ważne informacje o niektórych składnikach leku NovoRapid
Lek NovoRapid zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na dawkę, to znaczy, że lek NovoRapiduznaje się za ”wolny od sodu”.
3. Jak stosować lek NovoRapid PumpCart
Dawka i kiedy przyjmować insulinę
Zawsze należy stosować insulinę i dostosowywać dawkę insuliny bazowej (ang. basal) oraz doposiłkowej (ang. bolus) zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. Dawkę insuliny doposiłkowej (bolus) należy dostosować na podstawie pomiaru stężenia cukru we krwi oraz do spożywanych posiłków. W celu uniknięcia małegostężenia cukru we krwi w ciągu 10 minut od podania dawki insuliny bolus należy spożyć posiłek lubprzekąskę. Jeśli jest to konieczne, dawka insuliny bolus może być podana bezpośrednio po posiłku.
Nie należy zmieniać insuliny bez porozumienia z lekarzem. Zmiana typu lub rodzaju insuliny możespowodować konieczność dostosowania dawki, co powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
NovoRapid może być stosowany u młodzieży i dzieci w wieku 1 rok i powyżej.
Szczególne grupy pacjentów
W przypadku zmniejszonej czynności nerek bądź wątroby lub w wieku powyżej 65 lat należy regularniej mierzyć stężenie cukru we krwi i omówić z lekarzem zmiany dawki insuliny.
Sposób i miejsce wstrzyknięcia
NovoRapid PumpCart przeznaczony jest wyłącznie do podawania pod skórę (podskórnie) z użyciempompy infuzyjnej. Nigdy nie należy wstrzykiwać insuliny bezpośrednio do żyły (dożylnie) lub w mięsień (domięśniowo). Jeśli konieczne jest podanie insuliny inną metodą, należy poradzić się lekarza.
Przed zastosowaniem NovoRapid PumpCart za pomocą pompy insulinowej, pacjent musi zostaćprzeszkolony z obsługi pompy i poinformowany o wszelkich czynnościach, jakie należy podjąć w przypadku choroby, zbyt dużego lub za małego stężenia cukru we krwi bądź awarii pompy. Należy postępować zgodnie z instrukcjami i zaleceniem lekarza dotyczącymi stosowania NovoRapid PumpCart za pomocą pompy.
Zwykle insulinę należy wstrzykiwać w okolicę brzucha. Alternatywnie, jeśli lekarz zaleci, można podać w przednią część uda lub ramię. W przypadku zmiany zestawu do wlewu (cewniki i igły), należy zmienić miejsce wprowadzenia igły (miejsce wstrzyknięcia), co może zmniejszyć ryzyko powstawania zgrubień lub zapadania się skóry (patrz punkt 4, Możliwe działania niepożądane). Zmiany zestawu do wlewu należy dokonać zgodnie z instrukcją dołączoną do zestawu do wlewu.
Jeśli stosowana jest pompa insulinowa
W celu uzyskania maksymalnych korzyści z podawania insuliny oraz pewności prawidłowego działania pompy, najkorzystniej jest regularnie mierzyć stężenie cukru we krwi. Należy zwrócić się dolekarza w razie wystąpienia jakichkolwiek problemów.
118
Wkład NovoRapid PumpCart należy stosować wyłącznie z przeznaczoną do podawania za pomocą tego rodzaju wkładu pompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insight oraz YpsoPump.
NovoRapid PumpCart jest fabrycznie napełnionym wkładem gotowym do stosowania bezpośrednio za pomocą pompy insulinowej. Należy postępować zgodnie z instrukcją użycia pompy (podręcznik użytkownika).
W celu zapewnienia prawidłowego dawkowania nie stosować wkładu NovoRapid PumpCart
we wstrzykiwaczach insulinowych.
Nie mieszać leku NovoRapid z innymi produktami leczniczymi, w tym produktami insulinowymi podawanymi za pomocą pompy.
Nie napełniać wkładu ponownie. Opróżniony wkład należy wyrzucić. Należy zawsze mieć przy sobie zapasowy wkład NovoRapid PumpCart.
Przed użyciem wkładu należy uważnie zapoznać się z treścią instrukcji obsługi NovoRapid PumpCart, która jest zawarta w niniejszej ulotce.
Co zrobić, jeśli wystąpi awaria pompy
Na wypadek awarii pompy zawsze należy mieć przy sobie zapasowy zestaw do podawania insuliny za pomocą wstrzyknięć podskórnych (np. wstrzykiwacz).
Przyjęcie większej niż zalecana dawki insuliny
Jeśli wstrzyknięto więcej insuliny niż potrzeba, stężenie cukru we krwi jest za małe (hipoglikemia).Patrz podpunkt a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych w punkcie 4.
Pominięcie przyjęcia insuliny
Jeśli zapomni się przyjąć insulinę stężenie cukru we krwi może być zbyt duże (hiperglikemia). Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
Przerwanie stosowania insuliny
Nie wolno przerywać stosowania insuliny bez porozumienia z lekarzem, który wyjaśni co należyzrobić. Może to doprowadzić do bardzo dużego stężenia cukru we krwi (ciężka hiperglikemia)i kwasicy ketonowej. Patrz podpunkt c) Działania niepożądane związane z cukrzycą w punkcie 4.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócićsię do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
a) Podsumowanie ciężkich i bardzo częstych działań niepożądanych
Małe stężenie cukru we krwi (hipoglikemia) jest bardzo częstym działaniem niepożądanym. Może dotyczyć więcej niż 1 na każde 10 osób.
Małe stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
wstrzyknięto większą dawkę insuliny niż potrzeba, posiłek był za mały lub pominięto go,
wykonano większy wysiłek fizyczny niż zwykle,
spożyto alkohol (patrz punkt 2, Stosowanie leku NovoRapid PumpCart z alkoholem).
119
Objawy małego stężenia cukru we krwi: zimne poty, chłodna blada skóra, ból głowy, kołatanie serca,
złe samopoczucie (nudności), uczucie silnego głodu, przemijające zaburzenia widzenia, senność, nienaturalne uczucie zmęczenia lub osłabienia, pobudzenie nerwowe lub drżenie, niepokój, stansplątania, zaburzenie koncentracji.
Małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu może prowadzić do utraty przytomności. Utrzymujące się małe stężenie cukru we krwi o ciężkim przebiegu, jeśli nie jest leczone, możespowodować uszkodzenie mózgu (czasowe lub trwałe), a nawet śmierć. Pacjent może szybciejodzyskać przytomność po wstrzyknięciu glukagonu (hormon) przez osobę przeszkoloną. Po podaniuglukagonu, od razu po odzyskaniu przytomności, pacjent powinien spożyć cukier lub przekąskęzawierającą cukier. Jeśli pacjent nie odzyskuje przytomności po podaniu glukagonu, powinienbyć leczony w szpitalu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na małe stężenie cukru we krwi
Jeżeli stężenie cukru we krwi jest za małe, należy spożyć tabletki z glukozą lub jakąś przekąskę zawierającą cukier (np.: słodycze, ciastka, sok owocowy) oraz dostosować ilość podawanej insuliny lub przerwać stosowanie pompy. Jeśli to możliwe, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi i odpocząć. Zawsze należy mieć przy sobie tabletki z glukozą, słodycze, ciastka lub sok owocowy, na wszelki wypadek.
Jeśli objawy małego stężenia cukru we krwi ustąpią lub, jeśli stężenie cukru we krwi ustabilizuje się, należy kontynuować leczenie insuliną.
W przypadku małego stężenia cukru we krwi z utratą przytomności, gdy zaistniała potrzeba podania glukagonu lub częstych stanów małego stężenia cukru we krwi należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna zmiana dawki i pory przyjmowania insuliny oraz diety i aktywności fizycznej.
Pacjent powinien powiedzieć odpowiednim osobom o cukrzycy i o wszystkich ewentualnychkonsekwencjach choroby, w tym ryzyku utraty przytomności z powodu małego stężenia cukruwe krwi. Należy poinformować odpowiednie osoby, że w przypadku utraty przytomności,nieprzytomnego trzeba ułożyć na boku i szybko wezwać pomoc medyczną. Nie wolno w takimprzypadku podawać pacjentowi nic do jedzenia ani do picia, ponieważ mogłoby to być przyczynązadławienia.
Ciężkie reakcje uczuleniowe na lek NovoRapid lub na którykolwiek z jego składników (tzw. uogólniona reakcja uczuleniowa) bardzo rzadkim działaniem niepożądanym, lecz mo stanowić zagrożenie życia. Może dotyczyć mniej niż 1 na 10 000 osób.
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:
jeśli objawy nadwrażliwości rozprzestrzeniają się na inne części ciała; jeśli nagle pojawi się złe samopoczucie, poty, nudności (wymioty), trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, zawroty głowy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane wymienione powyżej, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
b) Inne działania niepożądane
Niezbyt częste działania niepożądane Może dotyczyć mniej niż 1 na 100 osób
Objawy reakcji uczuleniowej. Miejscowe reakcje uczuleniowe (ból, zaczerwienienie, pokrzywka, stan
zapalny, zasinienie, obrzęk, swędzenie) mogą pojawić się w miejscu wstrzyknięcia. Ustępują onezwykle po kilku tygodniach przyjmowania insuliny. W przypadku utrzymywania się ich dłużejlub w przypadku rozprzestrzeniania się ich na inne części ciała, należy niezwłocznie skontaktować sięz lekarzem. Patrz także Ciężkie reakcje uczuleniowe powyżej.
Zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia mogą pojawić się na początku leczenia insuliną,
ale one zazwyczaj tymczasowe.
120
Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (lipodystrofia). W miejscu wstrzyknięcia tkanka tłuszczowa
pod skórą może zanikać (lipoatrofia) lub przerastać (lipohipertrofia). Zmiany miejsc wstrzyknięć dla każdego wstrzyknięcia zmniejszają ryzyko wystąpienia takich zmian skórnych. W przypadku zauważenia zapadania się skóry lub zgrubienia w miejscu wstrzyknięcia, należy powiadomić o tym lekarza lub pielęgniarkę. Reakcje te mogą się nasilić lub prowadzić do zmiany wchłaniania insuliny z takiego miejsca.
Obrzęki w okolicy stawów. Po rozpoczęciu przyjmowania insuliny zatrzymanie wody w organizmie
może spowodować pojawienie się obrzęków wokół kostek i innych stawów. Objawy te wkrótce ustępują. Jeśli nie ustąpią, należy skonsultować się z lekarzem.
Retinopatia cukrzycowa (choroba oka powiązana z cukrzycą i mogąca prowadzić do utraty wzroku).
Jeśli pacjent ma retinopatię cukrzycową i stężenie cukru we krwi nagle ulegnie poprawie, retinopatiamoże się nasilić. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Rzadkie działania niepożądane
Może dotyczyć mniej niż 1 na 1000 osób.
Bolesna neuropatia (ból związany z uszkodzeniem nerwu). Jeśli stężenie cukru we krwi nagle ulegnie
poprawie, może wystąpić nerwoból. Jest to tzw. ostra bolesna neuropatia, która jest zwykleodwracalna.
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, pielęgniarce lub farmaceucie. Działania niepożądanemożna zgłaszać bezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
c) Działania niepożądane związane z cukrzycą
Duże stężenie cukru we krwi (hiperglikemia)
Duże stężenie cukru we krwi może wystąpić, jeśli:
nie wstrzyknięto odpowiedniej ilości insuliny,
pominięto przyjęcie insuliny lub przerwano stosowanie insuliny, wielokrotnie przyjęto mniejsze dawki insuliny niż wynosi zapotrzebowanie, wystąpiło zakażenie i (lub) gorączka,
spożyto zbyt duży posiłek,
wykonano mniejszy niż zwykle wysiłek fizyczny.
Objawy dużego stężenia cukru we krwi
Objawy pojawiają się stopniowo. Zalicza się do nich: częstsze oddawanie moczu, zwiększonepragnienie, utratę apetytu, złe samopoczucie (nudności lub wymioty), uczucie senności i zmęczenia,zaczerwienienie i suchość skóry, suchość w ustach i owocowy zapach (acetonu) w wydychanympowietrzu.
Co należy zrobić, jeśli objawy wskazują na duże stężenie cukru we krwi
Jeśli wystąpił któryś z powyższych objawów, należy zmierzyć stężenie cukru we krwi oraz, jeżeli to możliwe, sprawdzić obecność ciał ketonowych w moczu i natychmiast poszukać pomocy medycznej.
Mogą to być objawy bardzo poważnego stanu - cukrzycowej kwasicy ketonowej (powstawanie kwasów we krwi, gdyż organizm rozkłada tłuszcze zamiast węglowodanów). Nieleczona cukrzycowa kwasica ketonowa może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci.
121
5. Jak przechowywać lek NovoRapid PumpCart
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie wkładui opakowaniu kartonowym, po „Termin ważności”. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanegomiesiąca.
W celu ochrony przed światłem wkład, który nie jest używany należy zawsze przechowywać w opakowaniu zewnętrznym. Podczas przechowywania i stosowania NovoRapid PumpCart należychronić przed wysoką temperaturą i światłem.
Przed otwarciem: NovoRapid PumpCart, który nie jest używany, przechowywać w lodówce
w temperaturze od 2°C do 8°C, z dala od elementu chłodzącego. Nie zamrażać.
Podczas stosowania lub doraźny zapas: wkładu NovoRapid PumpCart, który jest używany
nie przechowywać w lodówce. Zapasowy NovoRapid PumpCart może być przechowywany do 2 tygodni w temperaturze poniżej 30°C. Po tym terminie może być stosowany z przeznaczoną dopodawania tego rodzaju wkładu pompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insight oraz YpsoPumpdo 7 dni w temperaturze poniżej 37°C. NovoRapid PumpCart należy przechowywać w blistrachw celu ochrony przed uszkodzeniem. Podczas stosowania zawsze chronić wkład przed światłem.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytaćfarmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronićśrodowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek NovoRapid PumpCart
Substancją czynną leku jest insulina aspart. Każdy ml zawiera 100 jednostek insuliny aspart. Każdy wkład zawiera 160 jednostek insuliny aspart w 1,6 ml roztworu do wstrzykiwań. Pozostałe składniki to: glicerol, fenol, metakrezol, chlorek cynku, wodorofosforan sodu dwuwodny, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu i woda do wstrzykiwań.
Jak wygląda lek NovoRapid PumpCart i co zawiera opakowanie
NovoRapid PumpCart jest roztworem do wstrzykiwań.
Wielkości opakowań to: opakowanie 5 wkładów oraz opakowanie zbiorcze zawierające 25 wkładów (5 opakowań po 5) po 1,6 ml. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Roztwór jest przezroczysty i bezbarwny.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Novo Nordisk A/S, Novo Allé, DK-2880 Bagsværd, Dania
Należy zapoznać się z informacjami zamieszczonymi w “Instrukcji stosowania fabrycznienapełnionego wkładu NovoRapid PumpCart”.
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Inne źródła informacji
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu.
122
Instrukcja stosowania fabrycznie napełnionego wkładu NovoRapid PumpCart.
NovoRapid PumpCart należy stosować wyłącznie z przeznaczoną do podawania za pomocą tego rodzaju wkładu pompą insulinową, na przykład Accu-Chek Insight oraz YpsoPump. Leku niewolno stosować z innymi urządzeniami nieprzeznaczonymi do użycia z NovoRapid PumpCart,gdyż może to spowodować niedokładne dawkowanie insuliny, a w konsekwencji prowadzić dohiper- lub hipoglikemii.
Należy uważnie zapoznać się z instrukcją przed zastosowaniem NovoRapid PumpCart.
Należy również zapoznać się z instrukcją użycia pompy (podręcznikiem użytkownika) dołączoną
do pompy insulinowej.
Wkład NovoRapid PumpCart jest gotowy do stosowania bezpośrednio za pomocą pompy
insulinowej.
Wkład NovoRapid PumpCart zawiera 1,6 ml roztworu insuliny aspart, co odpowiada 160 jednostkom.
Leku nie wolno mieszać z innymi produktami leczniczymi.
Nie napełniać wkładu NovoRapid PumpCart ponownie. Opróżniony wkład należy wyrzucić.
Zawsze należy mieć przy sobie zapasowy wkład NovoRapid PumpCart.
W celu zapewnienia prawidłowego dawkowania nie stosować wkładu NovoRapid PumpCart
we wstrzykiwaczach insulinowych.
Podczas przechowywania i stosowania NovoRapid PumpCart należy chronić przed wysoką
temperaturą i światłem.
NovoRapid PumpCart przechowywać w miejscu niedostępnym dla innych, zwłaszcza dzieci.
A
Tłok
Biały pasek na etykiecie
1. Przed umieszczeniem wkładu NovoRapid PumpCart w pompie:
doprowadzić wkład NovoRapid PumpCart do temperatury pokojowej;
wyjąć wkład NovoRapid PumpCart z blistra;
sprawdzić etykietę, aby upewnić się, że jest to NovoRapid PumpCart;
sprawdzić termin ważności umieszczony na etykiecie i opakowaniu zewnętrznym;
zawsze sprawdzić czy wkład NovoRapid PumpCart ma odpowiedni wygląd (rysunek A). Nie używać wkładu, jeśli widoczne jakiekolwiek uszkodzenia lub wyciek, lub jeśli gumowy tłok został przesunięty, w ten sposób, że jest widoczny spód tłoka powyżej białego paska na
123
etykiecie. Może to być spowodowane wyciekiem insuliny. Na rysunku A przedstawiono odpowiedni wygląd wkładu. Spód tłoka jest niewidoczny, gdyż znajduje się za białym paskiem na etykiecie. W razie podejrzenia uszkodzenia wkładu NovoRapid PumpCart należy zwrócić go do dostawcy;
sprawdzić czy insulina we wkładzie NovoRapid PumpCart jest przezroczysta i bezbarwna. Nie używać wkładu NovoRapid PumpCart jeśli insulina jest mętna. We wkładzie może znajdować się niewielka ilość powietrza w postaci małych pęcherzyków.
2. Umieszczenie nowego wkładu NovoRapid PumpCart w pompie
W celu umieszczenia nowego wkładu NovoRapid PumpCart w pompie, należy postępować zgodnie z instrukcją użycia dołączoną do pompy.
Umieścić wkład NovoRapid PumpCart w komorze wkładu w pompie, wprowadzając go stroną
tłoka.
Połączyć zestaw do wlewu z wkładem NovoRapid PumpCart za pomocą adaptera pompy.
W celu dalszego użycia pompy należy postępować zgodnie z instrukcją użycia dołączoną
do pompy.
3. Usuwanie pustego wkładu NovoRapid PumpCart z pompy
W celu usunięcia pustego wkładu NovoRapid PumpCart z pompy, należy postępować zgodnie z instrukcją użycia dołączoną do pompy.
Usunąć adapter wraz z zestawem do wlewu z pustego wkładu NovoRapid PumpCart.
Wyrzucić pusty wkład NovoRapid PumpCart oraz zużyty zestaw do wlewu zgodnie z instrukcją przekazaną przez lekarza lub pielęgniarkę.
Postępować zgodnie z punktami 1 i 2 w celu przygotowania i umieszczenia nowego wkładu
NovoRapid PumpCart w pompie.
124