ANEKS I
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekane
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekane
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekane
Każda tabletka powlekana zawiera 5 mg iwabradyny (w postaci chlorowodorku).
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Każda tabletki powlekana zawiera 63,91 mg laktozy jednowodnej.
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekane
Każda tabletka powlekana zawiera 7,5 mg iwabradyny (w postaci chlorowodorku).
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Każda tabletka powlekana zawiera 61,215 mg laktozy jednowodnej.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Tabletka powlekana.
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekane
Tabletka powlekana barwy łososiowej, podłużna, z rowkiem ułatwiającym podział tabletki po obustronach, z wytłoczonym oznakowaniem „5” po jednej stronie i „S” po drugiej stronie. Tabletkę można podzielić na równe dawki.
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekane
Tabletka powlekana barwy łososiowej, trójkątna, z wytłoczonym oznakowaniem „7.5” po jednej stronie i „S” po drugiej stronie.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Leczenie objawowe przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej.
Iwabradyna jest wskazana w leczeniu objawowym przewlekłej stabilnej dławicy piersioweju dorosłych z chorobą niedokrwienną serca, z prawidłowym rytmem zatokowym oraz z częstościąakcji serca ≥ 70 uderzeń na minutę. Iwabradyna jest wskazana:
- u dorosłych z nietolerancją lub z przeciwwskazaniem do stosowania beta-adrenolityków- lub w skojarzeniu z beta-adrenolitykami u pacjentów niewystarczająco kontrolowanych zapomocą optymalnej dawki beta-adrenolityku.
Leczenie przewlekłej niewydolności serca.
2
Iwabradyna jest wskazana w przewlekłej niewydolności serca II do IV stopnia według klasyfikacji NYHA, z zaburzeniami czynności skurczowej, u dorosłych pacjentów z rytmem zatokowym, u których częstość akcji serca wynosi 75 uderzeń na minutę, w skojarzeniu z leczeniem standardowym, w tym z beta-adrenolitykiem lub gdy leczenie beta-adrenolitykiem jestprzeciwwskazane albo nie jest tolerowane (patrz punkt 5.1).
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Leczenie objawowe przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej
Zaleca się, aby decyzja o rozpoczęciu leczenia lub dostosowaniu dawkowania została podjęta podokonaniu serii pomiarów częstości akcji serca, badania EKG lub 24-godzinnego monitorowaniaw warunkach ambulatoryjnych.
Dawka początkowa iwabradyny nie powinna przekraczać 5 mg dwa razy na dobę u pacjentów w wieku poniżej 75 lat. Po trzech do czterech tygodniach leczenia, jeśli u pacjenta wciąż występują objawy, jeśli dawka początkowa jest dobrze tolerowana i gdy częstość akcji serca w spoczynkupozostaje powyżej 60 uderzeń na minutę, dawka może być zwiększona do kolejnej większej dawkiu pacjentów otrzymujących 2,5 mg dwa razy na dobę lub 5 mg dwa razy na dobę. Dawkapodtrzymująca nie powinna przekraczać 7,5 mg dwa razy na dobę.
Jeśli w ciągu 3 miesięcy po rozpoczęciu leczenia nie ma poprawy odnośnie objawów dławicypiersiowej, terapię iwabradyną należy przerwać.
Dodatkowo, należy rozważyć przerwanie leczenia, jeśli reakcja odnośnie objawów jest tylkoograniczona oraz kiedy nie ma klinicznie istotnego zmniejszenia częstości akcji serca w spoczynkuw ciągu trzech miesięcy.
Jeżeli w czasie leczenia zmniejsza się częstość akcji serca w spoczynku poniżej 50 uderzeń na minutęlub pacjent odczuwa objawy związane z bradykardią, takie jak: zawroty głowy, uczucie zmęczenia lubniedociśnienie, dawkowanie należy stopniowo zmniejszyć do najmniejszej dawki 2,5 mg dwa razy nadobę (dwa razy na dobę po pół tabletki 5 mg). Po zmniejszeniu dawki należy monitorować częstośćakcji serca (patrz punkt 4.4). Leczenie należy przerwać, jeżeli częstość akcji serca utrzymuje sięponiżej 50 uderzeń na minutę lub jeśli pomimo zmniejszenia dawki utrzymują się objawy bradykardii.
Leczenie przewlekłej niewydolności serca
Leczenie należy rozpoczynać tylko u pacjenta ze stabilną niewydolnością serca. Zaleca się, aby lekarz prowadzący terapię był doświadczony w leczeniu przewlekłej niewydolności serca.
Zazwyczaj zalecana dawka początkowa iwabradyny wynosi 5 mg dwa razy na dobę. Po dwóchtygodniach leczenia dawka może być zwiększona do 7,5 mg dwa razy na dobę, jeśli częstość akcjiserca w spoczynku wynosi stale powyżej 60 uderzeń na minutę lub zmniejszona do 2,5 mg dwa razyna dobę (pół tabletki o mocy 5 mg dwa razy na dobę), jeśli częstość akcji serca w spoczynku wynosistale poniżej 50 uderzeń na minutę, lub w przypadku wystąpienia objawów związanych z bradykardią,takich jak zawroty głowy, zmęczenie lub niedociśnienie. Jeśli częstość akcji serca wynosi od 50 do 60uderzeń na minutę, należy utrzymać dawkę 5 mg dwa razy na dobę. Jeśli podczas leczenia częstośćakcji serca w spoczynku zmniejszy się trwale do poniżej 50 uderzeń na minutę lub u pacjentawystępują objawy związane z bradykardią, u pacjentów otrzymujących 7,5 mg dwa razy na dobę lub5 mg dwa razy na dobę, dawkę należy zmniejszyć. Jeśli częstość akcji serca w spoczynku zwiększy siętrwale do powyżej 60 uderzeń na minutę, u pacjentów otrzymujących 2,5 mg dwa razy na dobę lub5 mg dwa razy na dobę, dawkę można zwiększyć.
Leczenie musi być przerwane, jeśli częstość akcji serca pozostaje poniżej 50 uderzeń na minutę lub utrzymują się objawy bradykardii (patrz punkt 4.4).
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w wieku podeszłym
U pacjentów w wieku 75 lat i powyżej należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowejleku (2,5 mg dwa razy na dobę, tzn. dwa razy po pół tabletki o mocy 5 mg dwa razy na dobę). Dawkę można zwiększać w razie potrzeby.
3
Zaburzenie czynności nerek
Nie jest wymagana zmiana dawkowania u pacjentów z niewydolnością nerek i klirensem kreatyninypowyżej 15 ml/min (patrz punkt 5.2).
Brak jest dostępnych danych dotyczących stosowania leku u pacjentów z klirensem kreatyniny poniżej 15 ml/min. W tej grupie pacjentów, iwabradynę należy stosować ze szczególną ostrożnością.
Zaburzenie czynności wątroby
Nie jest wymagana zmiana dawkowania u pacjentów z lekkim zaburzeniem czynności wątroby.Należy zachować ostrożność podczas stosowania iwabradyny u pacjentów z umiarkowanie nasilonymzaburzeniem czynności wątroby.
Iwabradyna jest przeciwwskazana do stosowania u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby, ponieważ nie przeprowadzono badań w tej populacji i należy spodziewać się znacznego zwiększenianarażenia układowego (patrz punkty 4.3 i 5.2).
Dzieci i młodzież
Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania iwabradyny u dzieci w wieku poniżej 18 lat. Obecnie dostępne dane dotyczące leczenia przewlekłej niewydolności serca opisano w punktach 5.1 i 5.2, ale nie można przedstawić zaleceń dotyczących dawkowania.
Brak dostępnych danych dotyczących objawowego leczenia przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej.
Sposób podawania
Tabletki należy przyjmować doustnie, dwa razy na dobę, tj. jedną tabletkę rano i wieczorem, podczasposiłków (patrz punkt 5.2).
4.3 Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną
w punkcie 6.1
Częstość pracy serca w spoczynku przed leczeniem poniżej 70 uderzeń na minutę Wstrząs kardiogenny
Świeży zawał mięśnia sercowego
Ciężkie niedociśnienie (< 90/50 mm Hg) Ciężka niewydolność wątroby
Zespół chorego węzła zatokowego Blok zatokowo-przedsionkowy
Niestabilna lub ostra niewydolność serca
Konieczność stosowania stymulatora serca (częstość akcji serca narzucona wyłącznie przez
stymulator serca)
Niestabilna dławica piersiowa
Blok przedsionkowo-komorowy trzeciego stopnia
Jednoczesne stosowanie z silnymi inhibitorami cytochromu P450 3A4, takimi jak: azolowe pochodne przeciwgrzybicze (ketokonazol, itrakonazol), antybiotyki makrolidowe (klarytromycyna, erytromycyna podawana doustnie, jozamycyna, telitromycyna), inhibitory proteazy HIV (nelfinawir, rytonawir) i nefazodon (patrz punkty 4.5 i 5.2)
Jednoczesne stosowanie z werapamilem lub diltiazemem, które umiarkowanymi inhibitorami CYP3A4 o właściwościach zmniejszania częstości akcji serca (patrz punkt 4.5) Ciąża, laktacja oraz leczenie u kobiet w wieku rozrodczym, które nie stosują odpowiednich metod zapobiegania ciąży (patrz punkt 4.6)
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Brak korzyści odnośnie klinicznych punktów końcowych u pacjentów z objawową przewlekłą stabilną
dławicą piersiową
4
Iwabradyna jest wskazana tylko w leczeniu objawowym przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej,ponieważ nie wpływa korzystnie na sercowo-naczyniowe punkty końcowe (np. zawał mięśnia sercowego lub zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych) (patrz punkt 5.1).
Mierzenie częstości akcji serca
Ponieważ częstość akcji serca może znacznie się zmieniać w czasie, przed rozpoczęciem leczenia iwabradyną oraz u pacjentów leczonych iwabradyną, u których rozważa się dostosowanie dawkowania, określając spoczynkową częstość akcji serca należy rozważyć dokonanie serii pomiarów częstości akcji serca, EKG lub 24-godzinnego monitorowania w warunkach ambulatoryjnych. Odnosisię to również do pacjentów z małą częstością akcji serca, szczególnie gdy częstość akcji sercazmniejsza się poniżej 50 uderzeń na minutę, lub po zmniejszeniu dawki (patrz punkt 4.2).
Zaburzenia rytmu serca
Iwabradyna nie jest skuteczna w leczeniu lub zapobieganiu zaburzeniom rytmu sercai prawdopodobnie traci ona skuteczność w razie wystąpienia tachyarytmii (np. częstoskurczukomorowego lub nadkomorowego). Dlatego nie zaleca się stosowania iwabradyny u pacjentówz migotaniem przedsionków lub innymi zaburzeniami rytmu serca zakłócającymi czynność węzłazatokowego.
U pacjentów leczonych iwabradyną zwiększa się ryzyko wystąpienia migotania przedsionków (patrzpunkt 4.8). Migotanie przedsionków było częstsze u pacjentów stosujących jednocześnie amiodaronlub silne leki przeciwarytmiczne klasy I. Zaleca się regularną kontrolę kliniczną pacjentów leczonychiwabradyną w celu obserwacji wystąpienia migotania przedsionków (utrwalonego lub napadowego),w tym, jeżeli wskazania kliniczne (np. zaostrzenie dławicy piersiowej, kołatanie serca, nieregularnetętno), wykonywanie badania EKG. Należy poinformować pacjentów o objawach przedmiotowychi podmiotowych migotania przedsionków oraz poradzić, aby skontaktowali się z lekarzem w przypadku ich wystąpienia.
Jeśli podczas terapii wystąpi migotanie przedsionków, należy ostrożnie ponownie rozważyć stosunekkorzyści do ryzyka kontynuowanego leczenia iwabradyną.
Dokładnej kontroli powinni podlegać pacjenci z przewlekłą niewydolnością serca z zaburzeniamiprzewodzenia śródkomorowego (blok lewej odnogi pęczka Hisa, blok prawej odnogi pęczka Hisa)oraz z zaburzeniami synchronizacji komór.
Stosowanie u pacjentów z blokiem przedsionkowo-komorowym drugiego stopnia
Iwabradyna nie jest zalecana u pacjentów z blokiem przedsionkowo-komorowym drugiego stopnia.
Stosowanie u pacjentów z małą częstością pracy serca
Nie należy rozpoczynać leczenia iwabradyną u pacjentów z częstością pracy serca w spoczynku wynoszącą przed leczeniem poniżej 70 uderzeń na minutę (patrz punkt 4.3).
Jeżeli podczas leczenia częstość pracy serca w spoczynku zmniejszy się długotrwale poniżej 50 uderzeń na minutę lub pacjent odczuwa objawy związane z bradykardią, takie jak zawroty głowy, uczucie zmęczenia lub niedociśnienie, dawkę należy stopniowo zmniejszać. Jeżeli częstość pracyserca utrzymuje się nadal poniżej 50 uderzeń na minutę lub utrzymują się objawy bradykardii, należyprzerwać stosowanie leku (patrz punkt 4.2).
Stosowanie w skojarzeniu z antagonistami wapnia
Jednoczesne stosowanie iwabradyny w skojarzeniu z lekami z grupy antagonistów wapnia,zmniejszającymi częstość pracy serca, takimi jak werapamil lub diltiazem, jest przeciwwskazane(patrz punkty 4.3 i 4.5).
Nie ma potrzeby stosowania szczególnych środków bezpieczeństwa podczas stosowania iwabradynyw skojarzeniu z azotanami, antagonistami wapnia pochodnymi dihydropirydyny, takimi jakamlodypina. Dodatkowa skuteczność iwabradyny w skojarzeniu z antagonistami wapnia pochodnymidihydropirydyny nie została ustalona (patrz punkt 5.1).
5
Przewlekła niewydolność serca
Niewydolność serca musi być ustabilizowana przed rozważeniem leczenia iwabradyną. Iwabradynęnależy stosować z ostrożnością u pacjentów z niewydolnością serca IV stopnia według klasyfikacjiNYHA ze względu na ograniczoną ilość danych dla tej populacji.
Udar mózgu
Nie zaleca się stosowania iwabradyny bezpośrednio po wystąpieniu udaru mózgu, ponieważ nie madanych dotyczących podawania leku w takich sytuacjach.
Widzenie
Iwabradyna wpływa na czynność siatkówki. Nie ma dowodów toksycznego wpływu długotrwałegoleczenia iwabradyną na siatkówkę (patrz punkt 5.1). Należy rozważyć odstawienie leczeniaw przypadku nieoczekiwanego pogorszenia wzroku. Należy zachować ostrożność u pacjentówz barwnikowym zwyrodnieniem siatkówki.
Pacjenci z niedociśnieniem
Dostępne ograniczone dane na temat stosowania leku u pacjentów z niedociśnieniem lekkim doumiarkowanego. W tej grupie pacjentów należy stosować iwabradynę z zachowaniem ostrożności.Iwabradyna jest przeciwwskazana do stosowania u pacjentów z ciężkim niedociśnieniem (ciśnienietętnicze krwi < 90/50 mm Hg) (patrz punkt 4.3).
Migotanie przedsionków – zaburzenia rytmu serca
Nie ma dowodów na to, że u pacjentów przyjmujących iwabradynę, u których przeprowadzonokardiowersję farmakologiczną istnieje ryzyko (narastającej) bradykardii po przywróceniu rytmuzatokowego. Niemniej jednak, ze względu na brak odpowiedniej ilości danych, wykonaniekardiowersji elektrycznej w trybie planowym należy rozważyć po 24 godzinach od przyjęcia ostatniej dawki iwabradyny.
Stosowanie u pacjentów z wrodzonym zespołem długiego odstępu QT albo przyjmujących leki
wydłużające odstęp QT
Należy unikać stosowania iwabradyny u pacjentów z wrodzonym zespołem długiego odstępu QT lubprzyjmujących leki wydłużające odstęp QT (patrz punkt 4.5). Jeżeli takie skojarzenie jest konieczne,należy ściśle monitorować czynność serca.
Zmniejszenie częstości akcji serca spowodowane przez iwabradynę może nasilić wydłużenie odstępu QT, co może powodować wystąpienie ciężkich arytmii, zwłaszcza torsade de pointes.
Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym wymagający modyfikacji leczenia nadciśnienia
Jeśli u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca, leczonych iwabradyną, dokonywanemodyfikacje terapii, należy regularnie monitorować ciśnienie tętnicze (patrz punkt 4.8).
Substancje pomocnicze
Ten produkt leczniczy zawiera laktozę. Pacjenci z rzadko występującą dziedziczną nietolerancjągalaktozy, brakiem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosowaćtego produktu leczniczego.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Interakcje farmakodynamiczne
6
Jednoczesne stosowanie niezalecane
Produkty lecznicze wydłużające odstęp QT
- Produkty lecznicze wydłużające odstęp QT stosowane w leczeniu chorób układu krążenia (np.
chinidyna, dyzopiramid, beprydyl, sotalol, ibutylid, amiodaron).
- Produkty lecznicze wydłużające odstęp QT stosowane w leczeniu chorób innych układów (np. pimozyd, zyprazydon, sertyndol, meflochina, halofantryna, pentamidyna, cyzapryd, erytromycyna podana dożylnie).
Powinno się unikać jednoczesnego stosowania produktów leczniczych wydłużających odstęp QT,stosowanych w leczeniu chorób układu krążenia lub innych układów z iwabradyną, ponieważzmniejszenie częstości pracy serca może nasilać wydłużenie odstępu QT. Jeżeli takie skojarzenie jestkonieczne, należy ściśle monitorować czynność serca (patrz punkt 4.4).
Jednoczesne stosowanie z ostrożnością
Leki moczopędne zwiększające wydalanie potasu (tiazydowe leki moczopędne i pętlowe leki
moczopędne)
Hipokaliemia może zwiększać ryzyko arytmii. Ponieważ iwabradyna może powodować bradykardię, jednoczesne wystąpienie hipokaliemii i bradykardii jest czynnikiem predysponującym do wystąpienia ciężkich arytmii, zwłaszcza u pacjentów z zespołem długiego odstępu QT, wrodzonym lubwywołanym przez substancje.
Interakcje farmakokinetyczne
Iwabradyna jest metabolizowana wyłącznie przez CYP3A4 i jest bardzo słabym inhibitorem tego izoenzymu. Wykazano, że iwabradyna nie ma wpływu na metabolizm innych substratów CYP3A4i ich stężenia w osoczu (w tym substancji o lekkim, umiarkowanie silnym lub silnym działaniuhamującym na ten izoenzym). Inhibitory CYP3A4 oraz substancje o działaniu pobudzającym tenizoenzym mogą wykazywać interakcje z iwabradyną oraz wpływać na jej metabolizmi farmakokinetykę w stopniu istotnym klinicznie. Badania interakcji wykazały, że inhibitory CYP3A4zwiększają stężenia iwabradyny w osoczu, natomiast substancje o działaniu pobudzającym tenizoenzym zmniejsza te stężenia. Zwiększone stężenia iwabradyny w osoczu mogą być związanez ryzykiem nasilonej bradykardii (patrz punkt 4.4).
Jednoczesne stosowanie przeciwwskazane
Silne inhibitory CYP3A4
Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie iwabradyny z silnymi inhibitorami CYP3A4, takimi jak azolowe pochodne przeciwgrzybicze (ketokonazol, itrakonazol), antybiotyki makrolidowe (klarytromycyna, erytromycyna podawana doustnie, jozamycyna, telitromycyna), inhibitory proteazy HIV (nelfinawir, rytonawir) i nefazodon (patrz punkt 4.3). Silne inhibitory CYP3A4, ketokonazol (w dawce 200 mg raz na dobę) oraz jozamycyna (1 g dwa razy na dobę) zwiększają średnie narażeniena iwabradynę w osoczu od 7 do 8 razy.
Inhibitory CYP3A4 o umiarkowanie silnym działaniu
Swoiste badania nad interakcjami pomiędzy lekami, przeprowadzone z udziałem zdrowychochotników oraz pacjentów, wykazały, że podawanie iwabradyny w skojarzeniu z lekamizmniejszającymi częstość pracy serca diltiazemem lub werapamilem powodowało zwiększenienarażenia na iwabradynę (zwiększenie AUC o 2 do 3 razy) oraz dodatkowe zmniejszenie częstościpracy serca o 5 uderzeń na minutę. Jednoczesne stosowanie iwabradyny w skojarzeniu z tymi lekamijest przeciwwskazane (patrz punkt 4.3).
Jednoczesne stosowanie niezalecane
Jednoczesne picie soku grejpfrutowego zwiększa dwukrotnie narażenie na iwabradynę. Z tego względu należy unikać picia soku grejpfrutowego.
7
Jednoczesne stosowanie ze szczególną ostrożnością
Inhibitory CYP3A4 o umiarkowanie silnym działaniu
Można rozważyć jednoczesne stosowanie iwabradyny z innymi inhibitorami CYP3A4o umiarkowanie silnym działaniu (np. flukonazolem), rozpoczynając od dawki iwabradyny 2,5 mgdwa razy na dobę oraz o ile częstość pracy serca w spoczynku wynosi powyżej 70 uderzeń na minutę,monitorując częstość pracy serca.
Leki pobudzające CYP3A4
Leki pobudzające CYP3A4 (w tym ryfampicyna, barbiturany, fenytoina, Hypericum perforatum [preparaty dziurawca zwyczajnego]) mogą zmniejszać narażenie na iwabradynę i jej działanie. Podczas jednoczesnego stosowania produktów leczniczych pobudzających CYP3A4 może być konieczne dostosowanie dawki iwabradyny. Stwierdzono zmniejszenie AUC iwabradyny o połowę podczas jednoczesnego przyjmowania tego leku w dawce 10 mg dwa razy na dobę i preparatu dziurawca zwyczajnego. Należy ograniczyć stosowanie preparatów dziurawca zwyczajnego podczas leczenia iwabradyną.
Inne leki stosowane jednocześnie
Swoiste badania interakcji nie wykazały klinicznie istotnych interakcji farmakokinetycznych anifarmakodynamicznych pomiędzy iwabradyną a wymienionymi poniżej produktami leczniczymi: inhibitory pompy protonowej (omeprazol, lanzoprazol), syldenafil, inhibitory reduktazy HMG-CoA(symwastatyna), antagoniści wapnia z grupy pochodnych dihydropirydyny (amlodypina, lacydypina),digoksyna i warfaryna. Ponadto, nie stwierdzono klinicznie znamiennego wpływu iwabradyny nawłaściwości farmakokinetyczne symwastatyny, amlodypiny, lacydypiny, właściwościfarmakokinetyczne oraz farmakodynamiczne digoksyny i warfaryny, oraz na właściwościfarmakodynamiczne kwasu acetylosalicylowego.
W kluczowych badaniach III fazy stosowano rutynowo następujące produkty lecznicze w skojarzeniu z iwabradyną, bez obaw dotyczących bezpieczeństwa: inhibitory konwertazy angiotensyny, antagoniści angiotensyny II, beta-adrenolityki, leki moczopędne, antagoniści aldosteronu, krótko-i długo działające azotany, inhibitory reduktazy HMG-CoA, fibraty, inhibitory pompy protonowej, doustne leki przeciwcukrzycowe, kwas acetylosalicylowy i inne przeciwpłytkowe produkty lecznicze.
Dzieci i młodzież
Badania dotyczące interakcji przeprowadzono wyłącznie u dorosłych.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Kobiety w wieku rozrodczym
Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować podczas leczenia odpowiednie metody zapobiegania ciąży (patrz punkt 4.3).
Ciąża
Brak danych lub istnieją ograniczone dane dotyczące stosowania iwabradyny u kobiet w ciąży.Badania na zwierzętach wykazały toksyczne działanie na rozmnażanie się. Badania te wykazałydziałanie embriotoksyczne i teratogenne (patrz punkt 5.3). Potencjalne ryzyko dla ludzi nie jest znane.Z tego powodu stosowanie iwabradyny jest przeciwwskazane w ciąży (patrz punkt 4.3).
Karmienie piersią
Badania na zwierzętach wykazują, że iwabradyna przenika do mleka. Dlatego stosowanie iwabradynyjest przeciwwskazane w okresie karmienia piersią (patrz punkt 4.3).Kobiety wymagające leczenia iwabradyną powinny przestać karmić piersią i wybrać inny sposóbkarmienia dziecka.
8
Płodność
Badania na szczurach nie wykazały wpływu na płodność u samców i samic (patrz punkt 5.3).
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Iwabradyna nie ma wpływu lub ma niewielki wpływ na zdolność obsługiwania maszyn.Specyficzne badanie oceniające możliwy wpływ iwabradyny na zdolność prowadzenia pojazdówprzeprowadzone u zdrowych ochotników, nie wykazało jakichkolwiek zmian w zdolnościprowadzenia pojazdów. Jednakże po wprowadzeniu produktu do obrotu donoszono o przypadkachzaburzonej zdolności prowadzenia pojazdów ze względu na objawy wzrokowe. Iwabradyna możepowodować przemijające zaburzenia widzenia, głównie w postaci wrażenia widzenia silnego światła(patrz punkt 4.8). Należy brać pod uwagę możliwość wystąpienia takich zaburzeń widzenia podczasprowadzenia pojazdów mechanicznych lub obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu,w sytuacjach, gdy może dojść do nagłych zmian natężenia światła, szczególnie podczas prowadzeniapojazdów mechanicznych w nocy.
4.8 Działania niepożądane
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Najczęściej występujące działania niepożądane iwabradyny to zaburzenia widzenia (14,5%) i bradykardia (3,3%). Zależą one od dawki leku i związane z działaniem farmakologicznym produktu leczniczego.
Wykaz działań niepożądanych przedstawiony w postaci tabeli
Następujące działania niepożądane zgłaszane podczas badań klinicznych wymienione zgodnie z następującą częstością: bardzo często (≥1/10); często (≥1/100 do <1/10); niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100); rzadko (≥1/10 000 do <1/1 000); bardzo rzadko (<1/10 000); nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).
Klasyfikacja układowo- Częstość Preferowane określenie narządowa
Zaburzenia krwi i układu Niezbyt często Eozynofilia chłonnego
Zaburzenia metabolizmu Niezbyt często Zwiększone stężenie kwasu moczowego we i odżywiania krwi
Zaburzenia układu nerwowego Często Ból głowy, zazwyczaj podczas pierwszego
miesiąca leczenia
Zawroty głowy, prawdopodobnie związane z bradykardią
Niezbyt często* Omdlenie, prawdopodobnie związane
z bradykardią
Zaburzenia oka Bardzo często Zaburzenia widzenia (wrażenie widzenia
silnego światła) Często Niewyraźne widzenieNiezbyt często* Podwójne widzenie Osłabione widzenie
Zaburzenia ucha i błędnika Niezbyt często Zawroty głowy pochodzenia błędnikowegoZaburzenia serca Często Bradykardia Blok przedsionkowo-komorowy pierwszego
stopnia (wydłużony odstęp PQ w zapisie EKG)
Dodatkowe skurcze komorowe
9
Migotanie przedsionków
Niezbyt często Kołatanie serca, dodatkowe skurcze nadkomorowe, wydłużenie odstępu QT w badaniu EKG
Bardzo rzadko Blok przedsionkowo-komorowy drugiego stopnia, blok przedsionkowo-komorowy trzeciego stopnia
Zespół chorego węzła zatokowego Zaburzenia naczyniowe Często Niekontrolowane ciśnienie tętnicze
Niezbyt często* Niedociśnienie, prawdopodobnie związane
z bradykardią Zaburzenia układu Niezbyt często Duszność oddechowego, klatki piersiowej
i śródpiersia
Zaburzenia żołądka i jelit Niezbyt często Nudności
Zaparcia Biegunka
Ból brzucha*Zaburzenia skóry i tkanki Niezbyt często* Obrzęk naczynioruchowypodskórnej Wysypka Rzadko* Rumień
Świąd Pokrzywka
Zaburzenia mięśniowo- Niezbyt często Kurcze mięśni szkieletowe i tkanki łącznej
Zaburzenia nerek i dróg Niezbyt często Zwiększone stężenie kreatyniny we krwi moczowych
Zaburzenia ogólne i stany Niezbyt często* Astenia, prawdopodobnie związanaw miejscu podania z bradykardią Zmęczenie, prawdopodobnie związane
z bradykardią
Rzadko* Złe samopoczucie, prawdopodobnie
związane z bradykardią
* Częstość oceniona na podstawie spontanicznych zgłoszeń zdarzeń niepożądanych w badaniach klinicznych.
Opis wybranych działań niepożądanych
Zaburzenia widzenia, opisywane jako przemijające wrażenia widzenia silnego światła w ograniczonej części pola widzenia, zgłaszało 14,5% pacjentów. Zaburzenia te zazwyczaj wywołane przez nagłe zmiany natężenia światła. Zaburzenia widzenia mogą być także opisywane jako aureola, dekompozycja obrazu (efekt stroboskopowy lub kalejdoskopowy), kolorowe jasne światła lub zwielokrotnione obrazy (przetrwałe wrażenie wzrokowe na siatkówce, ang. retinal persistency). Zaburzenia widzenia na ogół występują w ciągu pierwszych dwóch miesięcy leczenia. W późniejszym okresie mogą się one powtarzać. Na ogół opisywano zaburzenia widzenia jako lekkie lub o umiarkowanym nasileniu. Wszystkie zaburzenia widzenia w postaci wrażenia widzenia silnego światła ustępowały w czasie leczenia lub po jego zakończeniu, w większości przypadków w czasie leczenia (77,5%). Mniej niż 1% pacjentów zmieniło tryb zwykłych czynności życia codziennego albo przerwało leczenie w związku z opisanymi zaburzeniami widzenia.
Bradykardia była zgłaszana u 3,3% pacjentów, szczególnie w ciągu pierwszych 2 3 miesięcyleczenia. U 0,5% pacjentów występowała ciężka bradykardia, z częstością pracy serca wynoszącą 40uderzeń na minutę lub mniej.
10
W badaniu SIGNIFY migotanie przedsionków obserwowano u 5,3% pacjentów przyjmujących iwabradynę, w porównaniu do 3,8% pacjentów w grupie placebo. W sumarycznej analizie wszystkich kontrolowanych badań klinicznych fazy II/III z podwójnie ślepą próbą, z czasem trwania co najmniej 3 miesiące, obejmujących ponad 40 000 pacjentów, wskaźnik zapadalności na migotanie przedsionków wyniósł 4,86% u pacjentów leczonych iwabradyną w porównaniu do 4,08% w grupiekontrolnej, czemu odpowiada współczynnik ryzyka: 1,26, 95% CI [1,15-1,39].
W badaniu SHIFT epizody zwiększonego ciśnienia tętniczego występowały u większej liczbypacjentów leczonych iwabradyną (7,1%) w porównaniu do pacjentów, którym podawano placebo(6,1%). Epizody te występowały najczęściej wkrótce po modyfikacji leczenia nadciśnienia, byłyprzemijające i nie wpływały na efekt leczenia iwabradyną.
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działańniepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowaniaproduktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem krajowego systemu zgłaszania wymienionego w
załączniku V.
4.9 Przedawkowanie
Objawy
Przedawkowanie może prowadzić do ciężkiej i przedłużającej się bradykardii (patrz punkt 4.8).
Leczenie
Ciężką bradykardię należy leczyć objawowo, w specjalistycznym oddziale. W razie wystąpieniabradykardii ze słabą tolerancją hemodynamiczną, należy rozważyć zastosowanie leczeniaobjawowego, w tym dożylne podanie produktów leczniczych o działaniu pobudzającym receptorybeta, na przykład izoprenaliny. W razie konieczności należy zastosować okresowo sztucznąelektrostymulację serca.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki nasercowe, inne leki nasercowe, kod ATC: C01EB17.
Mechanizm działania
Iwabradyna jest lekiem o swoistym działaniu zmniejszającym częstość pracy serca poprzez wybiórcze i swoiste działanie na prąd If rozrusznika serca, który kontroluje samoistną depolaryzację węzłazatokowego w okresie rozkurczu i reguluje częstość pracy serca. Lek działa wyłącznie na węzełzatokowy i nie ma wpływu na czas przewodnictwa w przedsionkach, węźle przedsionkowo-komorowym lub komorach serca ani na kurczliwość mięśnia sercowego lub repolaryzację komory.
Iwabradyna może mieć wpływ na prąd Ih w siatkówce, który bardzo przypomina prąd If w sercu. Prądten uczestniczy w uzyskiwaniu rozdzielczości czasowej układu wzrokowego poprzez ograniczaniereakcji siatkówki na bodźce jasnego światła. W pewnych okolicznościach (np. przy nagłych zmianachnatężenia światła), częściowe zahamowanie prądu Ih przez iwabradynę stanowi przyczynę zaburzeń widzenia, które mogą być w rzadkich przypadkach odczuwane przez pacjentów. Zaburzenia widzenia opisywane jako przemijające uczucie przejaśnienia w ograniczonym obszarze pola widzenia (patrz punkt 4.8).
11
Działanie farmakodynamiczne
Główne działanie farmakodynamiczne iwabradyny u ludzi polega na swoistym, zależnym od dawkizmniejszeniu częstości pracy serca. Analiza zmniejszenia częstości pracy serca podczas podawaniaiwabradyny w dawce do 20 mg dwa razy na dobę wykazuje tendencję wystąpienia efektu plateau. Jestto zgodne ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia ciężkiej bradykardii z częstością pracy sercaponiżej 40 uderzeń na minutę (patrz punkt 4.8).
Podczas podawania leku w zazwyczaj zalecanych dawkach stwierdzono zmniejszenie częstości pracyserca o około 10 uderzeń na minutę w spoczynku i podczas wysiłku. Prowadzi to do zmniejszenia obciążenia serca oraz zużycia tlenu przez mięsień sercowy. Iwabradyna nie ma wpływu na przewodnictwo wewnątrzsercowe, kurczliwość (nie ma ujemnego działania inotropowego) lub repolaryzację komór:
w badaniach z zakresu elektrofizjologii klinicznej stwierdzono, że iwabradyna nie ma wpływu na czas przewodnictwa przedsionkowo-komorowego, wewnątrzkomorowego lub skorygowany odstęp QT;
u pacjentów z zaburzeniem czynności lewej komory (frakcja wyrzutowa lewej komory od 30% do 45%) iwabradyna nie miała niekorzystnego wpływu na ten parametr.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania
Działanie przeciwdławicowe i przeciwniedokrwienne iwabradyny wykazano w pięciurandomizowanych badaniach z zastosowaniem metody podwójnie ślepej próby (trzy badania z grupąkontrolną placebo, jedno badanie z grupą kontrolną przyjmującą atenolol i jedno badanie z grupąkontrolną przyjmującą amlodypinę). W badaniach wzięło udział ogółem 4 111 pacjentów z przewlekłąstabilną dławicą piersiową, spośród których 2 617 przyjmowało iwabradynę.
Wykazano, że iwabradyna w dawce 5 mg dwa razy na dobę była skuteczna pod względem wpływu nawszystkie parametry testu wysiłkowego, wykonywanego po 3 4 tygodniach leczenia. Potwierdzonotakże skuteczność leku w dawce 7,5 mg dwa razy na dobę. Dodatkową korzyść leku w dawce 5 mgdwa razy na dobę potwierdzono w szczególności w badaniu z grupą kontrolną przyjmującą atenolol.Po miesiącu podawania iwabradyny w dawce 5 mg dwa razy na dobę wydłużenie ogólnego czasutrwania testu wysiłkowego w okresie minimalnego stężenia leku we krwi wynosiło w przybliżeniu 1 minutę. Natomiast po trzech miesiącach obowiązkowego, stopniowego zwiększenia dawki iwabradyny do 7,5 mg dwa razy na dobę, stwierdzono dalsze wydłużenie czasu trwania testu wysiłkowego o prawie 25 sekund. W tym badaniu potwierdzono korzystne działanie
przeciwdławicowe i przeciwniedokrwienne iwabradyny u pacjentów w wieku 65 lat lub powyżej. Podczas podawania iwabradyny w dawkach 5 lub 7,5 mg dwa razy na dobę we wszystkich badaniach stwierdzono skuteczny wpływ leku na wszystkie parametry testu wysiłkowego (całkowity czas trwania wysiłku, czas do wystąpienia ograniczających wysiłek objawów dławicy piersiowej, czas do wystąpienia bólu dławicowego oraz czas do wystąpienia obniżenia odcinka ST o 1 mm). Stwierdzonozmniejszenie częstości występowania napadów dławicy piersiowej o około 70%. Podczas stosowaniaiwabradyny dwa razy na dobę uzyskiwano jednolitą skuteczność działania leku przez okres 24 godzin.
W randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu, przeprowadzonym z udziałem 889 pacjentówleczonych atenololem w dawce 50 mg raz na dobę, iwabradyna wykazała dodatkową skutecznośćw stosunku do wszystkich parametrów ETT (testu wysiłkowego na bieżni), kiedy aktywność leku byłanajmniejsza (12 godzin po doustnym przyjęciu leku).
W randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu, przeprowadzonym w grupie 725 pacjentówleczonych amlodypiną w dawce 10 mg raz na dobę, nie wykazano dodatkowej skutecznościiwabradyny w czasie, kiedy jej stężenia były minimalne (12 godzin po doustnym przyjęciu leku), natomiast taką dodatkową skuteczność potwierdzono w czasie, kiedy stężenia iwabradyny były maksymalne (3-4 godziny po doustnym przyjęciu leku).
W randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu przeprowadzonym u 1 277 pacjentów,u których zastosowano amlodypinę w dawce 5 mg raz na dobę lub nifedypinę GITS w dawce 30 mgraz na dobę, po 6 tygodniach leczenia, w okresie najmniejszej aktywności leku (12 godzin po
12
doustnym przyjęciu iwabradyny) iwabradyna wykazała statystycznie znaczącą dodatkową skutecznośćw zakresie odpowiedzi na leczenie (definiowanej jako zmniejszenie liczby napadów dławicypiersiowej o co najmniej 3 na tydzień i (lub) wydłużenie o co najmniej 60 s czasu do obniżeniaodcinka ST o 1 mm podczas testu wysiłkowego na bieżni) (iloraz szans OR= 1,3, 95% CI [1,0–1,7]; p=0,012). Iwabradyna nie wykazała dodatkowej skuteczności w zakresie drugorzędowych parametrów testu wysiłkowego w okresie najmniejszej aktywności leku, podczas gdy taka dodatkowa skuteczność została wykazana w okresie największej aktywności leku (3-4 godziny po doustnym przyjęciu iwabradyny).
Skuteczność iwabradyny utrzymywała się w pełni przez okresy stosowania leku, trwające 3 lub 4 miesiące w ramach prób klinicznych nad jej skutecznością. Nie stwierdzono cech tolerancji farmakologicznej (utraty skuteczności) rozwijającej się podczas leczenia, ani zjawiska „z odbicia” po nagłym przerwaniu leczenia. Działanie przeciwdławicowe i przeciwniedokrwienne iwabradyny było związane z zależnym od dawki zmniejszeniem częstości pracy serca oraz znamiennym zmniejszeniem iloczynu częstości pracy serca i skurczowego ciśnienia tętniczego krwi w spoczynku oraz podczaswysiłku. Wpływ na ciśnienie tętnicze krwi i obwodowe opory naczyniowe był nieznaczny i klinicznienieistotny.
Utrzymujące się zmniejszenie częstości pracy serca wykazano u pacjentów leczonych iwabradynąprzez okres przynajmniej jednego roku (n=713). Nie obserwowano wpływu na stężenia glukozy czymetabolizm lipidów.
Działanie przeciwdławicowe i przeciwniedokrwienne iwabradyny występowało także u pacjentów z cukrzycą (n=457), a profil bezpieczeństwa w porównaniu z ogólną populacją był podobny.
U 10 917 pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i zaburzeniami czynności lewej komory(LVEF<40%), u których stosowano optymalną dodatkową terapię, spośród których 86,9% pacjentówotrzymywało beta-adrenolityki, zostało przeprowadzone duże badanie z punktami końcowymiBEAUTIFUL. Główne kryterium skuteczności stanowiło połączenie zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, hospitalizacji z powodu świeżego zawału serca lub hospitalizacji z powoduwystąpienia albo nasilenia niewydolności serca. Badanie nie wykazało różnicy w częstościwystępowania pierwotnego złożonego punktu końcowego w grupie otrzymującej iwabradynęw porównaniu do grupy otrzymującej placebo (ryzyko względne iwabradyna: placebo wynosiło 1,00,p=0,945).
W randomizowanej (n=1 507) podgrupie post-hoc pacjentów z objawową dławicą piersiową nie rozpoznano oznak dotyczących bezpieczeństwa odnośnie zgonu sercowo-naczyniowego, hospitalizacjiz powodu świeżego zawału serca lub niewydolności serca (iwabradyna 12,0% versus placebo 15,5%,p=0,05).
Duże badane kliniczne SIGNIFY przeprowadzono u 19 102 pacjentów z chorobą wieńcową bez klinicznej niewydolności serca (LVEF> 40%), u których stosowano optymalną dodatkową terapię. Stosowane dawkowanie było większe niż dawkowanie zatwierdzone [początkowa dawka 7,5 mg dwa razy na dobę (5 mg dwa razy na dobę dla wieku 75 lat) i zwiększanie do 10 mg dwa razy na dobę]. Głównym kryterium skuteczności był złożony punkt końcowy obejmujący zgon sercowo-naczyniowy lub zawał serca niezakończony zgonem. W badaniu nie wykazano różnicy w częstości wystąpieniapierwszorzędowego złożonego punktu końcowego w grupie iwabradyny w porównaniu do grupyplacebo (względne ryzyko iwabradyna/placebo: 1,08, p=0,197). Bradykardię odnotowano u 17,9%pacjentów w grupie iwabradyny (2,1% w grupie placebo). Werapamil, diltiazem lub silne inhibitory CYP3A4 otrzymywało 7,1% pacjentów w trakcie badania.
Obserwowano niewielkie statystycznie istotne zwiększenie pierwszorzędowego złożonego punktukońcowego we wstępnie wyszczególnionej podgrupie pacjentów z dławicą piersiową klasy II lubwyższej wg CCS (n=12 049) (roczne częstości występowania 3,4% wobec 2,9%, względne ryzykoiwabradyna /placebo 1,18, p=0,018), ale nie w podgrupie całkowitej populacji z dławicą piersiowąklasy I wg CCS (n=14 286) (względne ryzyko iwabradyna /placebo 1,11, p=0,110). Stosowane w badaniu dawkowanie większe niż zatwierdzone nie wyjaśnia w pełni tych ustaleń.
13
Badanie SHIFT było dużym, wieloośrodkowym, międzynarodowym, randomizowanym badaniemz zastosowaniem metody podwójnie ślepej próby, kontrolowanym placebo, przeprowadzonymz udziałem 6 505 dorosłych pacjentów ze stabilną przewlekłą niewydolnością serca (przez 4 tygodnie) od II do IV stopnia według klasyfikacji NYHA, ze zmniejszoną frakcją wyrzutową lewej komory (LVEF 35%) oraz częstością akcji serca w spoczynku 70 uderzeń na minutę. U pacjentów stosowano standardowe leczenie, w tym beta-adrenolityki (89%), inhibitory ACE i (lub) antagonistów angiotensyny II (91%), leki moczopędne (83%) i antagonistów aldosteronu (60%). W grupie otrzymującej iwabradynę 67% pacjentów było leczonych dawką 7,5 mg dwa razy na dobę. Średni czas obserwacji wynosił 22,9 miesiąca. Leczenie iwabradyną było związane ze średnim zmniejszeniem częstości akcji serca o 15 uderzeń na minutę, w przypadku wartości początkowej 80 uderzeń na minutę. Różnica w częstości akcji serca między grupą otrzymującą iwabradynę i grupą otrzymującą placebo wynosiła 10,8 uderzeń na minutę podczas 28 dni, 9,1 uderzeń na minutę podczas 12 miesięcy i 8,3 uderzeń na minutę podczas 24 miesięcy.
Badanie wykazało klinicznie i statystycznie znaczące względne zmniejszenie ryzyka o 18% odnośniepierwotnego złożonego punktu końcowego, na który składa się zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych i hospitalizacja z powodu nasilenia niewydolności serca (współczynnik ryzyka: 0,82,95% CI [0,75; 0,90] p<0,0001), mające miejsce w ciągu 3 miesięcy od rozpoczęcia leczenia.Bezwzględne zmniejszenie ryzyka wynosiło 4,2%. Na pierwotny punkt końcowy mają wpływ główniepunkty końcowe związane z niewydolnością serca, hospitalizacja z powodu nasilenia niewydolnościserca (bezwzględne zmniejszenie ryzyka o 4,7%) oraz zgony z powodu niewydolności serca(bezwzględne zmniejszenie ryzyka o 1,1%).
Wpływ leczenia na pierwotny złożony punkt końcowy, jego komponenty oraz wtórne punkty końcowe
Pierwotny złożony punkt
końcowy
Komponenty:
- Zgon z przyczyn sercowo-
naczyniowych
- Hospitalizacja z powodu
nasilenia niewydolności serca
Inne wtórne punkty końcowe:
- Zgon z wszystkich przyczyn
- Zgon z powodu niewydolności
serca
- Hospitalizacja z jakiejkolwiek
przyczyny
- Hospitalizacja z przyczyn
sercowo-naczyniowych
Iwabradyna Placebo Współczynnik Wartość p
(N=3 241) (N=3 264) ryzyka [95% CI]
n (%) n (%)
793 (24,47) 937 (28,71) 0,82 [0,75; 0,90] <0,0001
449 (13,85) 491 (15,04) 0,91 [0,80; 1,03] 0,128
514 (15,86) 672 (20,59) 0,74 [0,66; 0,83] <0,0001
503 (15,52)
113 (3,49)
552 (16,91)
151 (4,63)
0,90 [0,80; 1,02]
0,74 [0,58; 0,94]
0,092
0,014
1 231 (37,98) 1 356 (41,54) 0,89 [0,82; 0,96] 0,003
977 (30,15) 1 122 (34,38) 0,85 [0,78; 0,92] 0,0002
Redukcję odnośnie pierwotnego punktu końcowego obserwowano konsekwentnie niezależnie od płci, stopnia niewydolności według NYHA, etiologii niedokrwiennej lub nie-niedokrwiennejniewydolności serca oraz występowania cukrzycy albo nadciśnienia w wywiadzie.
W podgrupie pacjentów z częstością akcji serca 75 uderzeń na minutę (n=4 150) obserwowano większą redukcję w pierwotnym złożonym punkcie końcowym o 24% (współczynnik ryzyka: 0,76, 95% CI [0,68; 0,85] p<0,0001) oraz dla innych wtórnych punktów końcowych, w tym zgonu z wszystkich przyczyn (współczynnik ryzyka: 0,83, 95% CI [0,72; 0,96] p=0,0109) i zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych (współczynnik ryzyka: 0,83, 95% CI [0,71; 0,97] p=0,0166).Profil bezpieczeństwa iwabradyny w tej podgrupie pacjentów jest zgodny z profilem dla populacjiogólnej.
14
Znaczący wpływ na pierwotny złożony punkt końcowy obserwowano w całej grupie pacjentów otrzymujących beta-adrenolityk (współczynnik ryzyka: 0,85, 95% CI [0,76; 0,94]). W podgrupie pacjentów z częstością akcji serca 75 uderzeń na minutę i otrzymujących zaleconą docelową dawkębeta-adrenolityku, obserwowano statystycznie nieistotną korzyść odnośnie pierwotnego złożonegopunktu końcowego (współczynnik ryzyka: 0,97, 95% CI [0,74; 1,28]) i innych wtórnych punktówkońcowych, w tym hospitalizacji z powodu nasilenia niewydolności serca (współczynnik ryzyka: 0,79,95% CI [0,56; 1,10]) lub zgonu z powodu niewydolności serca (współczynnik ryzyka: 0,69, 95% CI[0,31; 1,53]).
Obserwowano znaczącą poprawę stopnia niewydolności według NYHA, odnośnie ostatnio określonejwartości, u 887 (28%) pacjentów otrzymujących iwabradynę stopień poprawił się w porównaniu do776 (24%) pacjentów otrzymujących placebo (p=0,001).
W kontrolowanym placebo, randomizowanym badaniu z udziałem 97 pacjentów, dane zebrane podczas szczegółowych badań oftalmologicznych mających na celu dokumentowanie czynnościsystemu czopków i pręcików oraz wstępującej drogi wzrokowej (elektroretinogram, statycznai kinetyczna ocena pola widzenia, widzenie barwne, ostrość widzenia) u pacjentów leczonychiwabradyną przez 3 lata z powodu przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej, nie wykazałyjakiejkolwiek retinotoksyczności.
Dzieci i młodzież
Przeprowadzono randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie u 116 pacjentów w wieku dziecięcym (17 pacjentów w wieku 6-12 miesięcy, 36 - w wieku 1-3 lata i 63 - w wieku 3-18 lat) z przewlekłą niewydolnością serca oraz kardiomiopatią rozstrzeniową, u których stosowano optymalną dodatkową terapię; 74 pacjentów otrzymało iwabradynę (stosunek 2:1). Dawka początkowa wynosiła 0,02 mg/kg mc. dwa razy na dobę w podgrupie w wieku 6-12 miesięcy, 0,05 mg/kg mc. dwa razy na dobę w podgrupie w wieku 1-3 lata i w wieku 3-18 lat z masą ciała < 40 kg oraz 2,5 mg dwa razy na dobę w podgrupie w wieku 3-18 lat z masą ciała 40 kg. Dawki były dostosowane do odpowiedzi terapeutycznej, dawki maksymalne wynosiły odpowiednio 0,2 mg/kg mc. dwa razy na dobę, 0,3 mg/kg mc. dwa razy na dobę i 15 mg dwa razy na dobę. W badaniu tym iwabradynę podawano w postaci roztworu doustnego lub tabletki dwa razy na dobę. Brak różnic farmakokinetycznych między tymi postaciami wykazano w otwartym, randomizowanym badaniu w schemacie krzyżowym z dwoma okresami oceny u 24 zdrowych ochotników. Zmniejszenie częstości akcji serca o 20%, bez bradykardii, osiągnięto u 69,9% pacjentów w grupieiwabradyny wobec 12,2% w grupie placebo w okresie dostosowywania dawki, trwającym od 2 do 8 tygodni (iloraz szans: E = 17,24, 95% CI [5,91 ; 50,30]).
Średnie dawki iwabradyny pozwalające na zmniejszenie częstości akcji serca o 20% wyniosły 0,13 ± 0,04 mg/kg mc. dwa razy na dobę, 0,10 ± 0,04 mg/kg mc. dwa razy na dobę i 4,1 ± 2,2 mg dwarazy na dobę, odpowiednio w podgrupach w wieku 1-3 lata, 3-18 lat z masą ciała < 40 kg i 3-18 lat z masą ciała 40 kg.
Średnia frakcja wyrzutowa lewej komory (LVEF) po 12 miesiącach zwiększyła się z 31,8% do 45,3% w grupie iwabradyny wobec zwiększenia z 35,4% do 42,3% w grupie placebo. Poprawa w zakresieklasy NYHA wystąpiła u 37,7% pacjentów w grupie iwabradyny wobec 25% w grupie placebo.Poprawy te nie były znamienne statystycznie.
Profil bezpieczeństwa w okresie roku był podobny do opisanego u dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca.
Nie badano długotrwałego wpływu iwabradyny na wzrost, okres dojrzewania i rozwój ogólny anidługookresowej skuteczności terapii iwabradyną w okresie dzieciństwa odnośnie zmniejszenia chorobowości i śmiertelności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego.
Europejska Agencja Leków uchyliła obowiązek przedstawienia wyników badań iwabradyny we wszystkich podgrupach populacji pediatrycznej w leczeniu dławicy piersiowej.
Europejska Agencja Leków uchyliła obowiązek przedstawienia wyników badań iwabradyny u dzieciw wieku poniżej 6 miesięcy w leczeniu przewlekłej niewydolności serca.
15
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
W warunkach fizjologicznych iwabradyna jest szybko uwalniana z tabletek i jest dobrze rozpuszczalnaw wodzie (>10 mg/ml). Iwabradyna jest enancjomerem S. W badaniach in vivo nie stwierdzonobiokonwersji. Pochodna N-demetylowa iwabradyny została zidentyfikowana jako główny metabolit u ludzi.
Wchłanianie i dostępność biologiczna
Iwabradyna jest szybko i prawie całkowicie wchłaniana po podaniu doustnym. Maksymalne stężeniew osoczu występuje w przybliżeniu po 1 godzinie od przyjęcia leku na czczo. Bezwzględnadostępność biologiczna tabletek powlekanych wynosi około 40% ze względu na efekt pierwszegoprzejścia w jelitach i wątrobie.
Pokarm opóźniał wchłanianie o około 1 godzinę oraz zwiększał ekspozycję na lek w osoczu o około20% do 30%. Zaleca się przyjmowanie tabletki podczas posiłków, w celu zmniejszeniamiędzyosobniczych różnic narażenia na lek (patrz punkt 4.2).
Dystrybucja
Iwabradyna jest w około 70% związana z białkami osocza a objętość dystrybucji w stanie równowagi wynosi u pacjentów około 100 litrów. Maksymalne stężenie leku w osoczu po długotrwałym podawaniu w zalecanej dawce 5 mg dwa razy na dobę wynosi 22 ng/ml (współczynnik zmienności CV= 29%). Średnie stężenie leku w osoczu w stanie równowagi stacjonarnej wynosi 10 ng/ml(współczynnik zmienności CV= 38%).
Biotransformacja
Iwabradyna jest w znacznym stopniu metabolizowana w wątrobie i w jelitach w procesie oksydacji wyłącznie poprzez cytochrom P450 3A4 (CYP3A4). Głównym czynnym metabolitem jest pochodna N-demetylowa (S 18982). Ekspozycja na substancję odpowiada około 40% ekspozycji nasubstancję macierzystą. Metabolizm tego czynnego metabolitu również zachodzi z udziałem CYP3A4.Iwabradyna charakteryzuje się małym powinowactwem do CYP3A4, nie wykazuje ona klinicznieistotnego działania pobudzającego lub hamującego na CYP3A4, dlatego też jest mało prawdopodobne,aby iwabradyna miała wpływ na metabolizm substratów CYP3A4 lub stężenia tych substancjiw osoczu. Odwrotnie, substancje o silnym działaniu hamującym lub pobudzającym CYP3A4 mogąmieć znaczny wpływ na stężenia iwabradyny w osoczu (patrz punkt 4.5).
Wydalanie
Iwabradyna jest wydalana z głównym okresem półtrwania w fazie eliminacji w osoczu wynoszącym2 godziny (70% 75% AUC). Efektywny okres półtrwania wynosi 11 godzin. Całkowity klirenswynosi około 400 ml/min a klirens nerkowy około 70 ml/min. Metabolity wydalane w podobnym stopniu z kałem i w moczu. Około 4% dawki doustnej jest wydalane w moczu w postaci niezmienionej.
Farmakokinetyka liniowa lub nieliniowa
Farmakokinetyka iwabradyny jest liniowa w przypadku podawania doustnego w dawkach od 0,5 do24 mg.
Szczególne populacje
Osoby w wieku podeszłym
Nie stwierdzono różnic farmakokinetycznych (AUC i Cmax) w populacjach pacjentów w wieku podeszłym (≥65 lat) lub bardzo podeszłym (≥75 lat), w porównaniu do populacji ogólnej (patrz punkt
4.2).
16
Zaburzenie czynności nerek
Wpływ niewydolności nerek (klirens kreatyniny od 15 do 60 ml/min) na farmakokinetykę iwabradyny jest minimalny w związku z małym udziałem klirensu nerkowego (około 20%) w całkowitymwydalaniu zarówno iwabradyny, jak i jej głównego metabolitu S 18982 (patrz punkt 4.2).
Zaburzenie czynności wątroby
U pacjentów z umiarkowanym zaburzeniem czynności wątroby (Child Pugh do 7) niezwiązane AUCiwabradyny i jej głównego, czynnego metabolitu były o około 20% większe niż u pacjentówz prawidłową czynnością wątroby. Dostępne ograniczone dane, aby wyciągać wnioski dotyczącewpływu iwabradyny u pacjentów z umiarkowanym zaburzeniem czynności wątroby. Brak jest danych dotyczących stosowania leku u pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności wątroby (patrz punkty 4.2 i 4.3).
Dzieci i młodzież
Profil farmakokinetyczny iwabradyny u dzieci w wieku od 6 miesięcy do poniżej 18 lat, z przewlekłą niewydolnością serca, jest podobny do właściwości farmakokinetycznych opisanych u dorosłych, gdystosowano schemat ustalania dawki w oparciu o wiek i masę ciała.
Związek między właściwościami farmakokinetycznymi a właściwościami farmakodynamicznymi
Analiza związku między właściwościami farmakokinetycznymi a właściwościami
farmakodynamicznymi wykazała, że częstość rytmu serca zmniejsza się prawie liniowo wraz zezwiększaniem się stężeń iwabradyny oraz S 18982 w osoczu, dla dawek do 15 – 20 mg dwa razy na dobę. Po większych dawkach, zmniejszenie częstości pracy serca nie jest dłużej proporcjonalne do stężeń iwabradyny w osoczu, obserwuje się tendencję do wystąpienia plateau. Większe narażenie na iwabradynę podczas jej podawania w skojarzeniu z silnymi inhibitorami CYP3A4 może prowadzić do nadmiernego spowolnienia częstości pracy serca, chociaż ryzyko to jest mniejsze po jednoczesnym podawaniu iwabradyny i inhibitorów CYP3A4 o umiarkowanie silnym działaniu (patrz punkty 4.3, 4.4, 4.5). Związek między właściwościami farmakokinetycznymi a właściwościami farmakodynamicznymi iwabradyny u dzieci w wieku od 6 miesięcy do poniżej 18 lat, z przewlekłąniewydolnością serca, jest podobny do związku między właściwościami farmakokinetycznymia właściwościami farmakodynamicznymi opisanymi u dorosłych.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane niekliniczne wynikające z konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczącychbezpieczeństwa, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności, potencjalnegodziałania rakotwórczego nie ujawniają żadnego szczególnego zagrożenia dla ludzi. Badania nad toksycznym wpływem na rozrodczość nie wykazały wpływu iwabradyny na płodność u szczurów płcimęskiej lub żeńskiej. Podając iwabradynę ciężarnym samicom różnych gatunków zwierząt w okresieorganogenezy, u których narażenie było podobne jak po podaniu dawek terapeutycznych, wykazanozwiększenie częstości występowania wad serca u płodów szczurów oraz małą liczbę płodówz wrodzonym brakiem jednego lub więcej palców u królików.
U psów, którym podawano iwabradynę (w dawkach 2, 7 lub 24 mg/kg masy ciała na dobę) przez okres jednego roku, stwierdzono przemijające zmiany w siatkówce, ale nie były one związane z wystąpieniem uszkodzenia struktur oka. Dane te zgodne z działaniem farmakodynamicznym iwabradyny, związanym z jej wpływem na prądy Ih aktywowane hiperpolaryzacją w siatkówce, którez kolei wykazują duże podobieństwo do prądu If pełniącego rolę stymulatora serca. Inne badania nad działaniem leku po długotrwałym podawaniu albo nad działaniem rakotwórczym nie wykazały klinicznie istotnych zmian.
Ocena ryzyka dla środowiska
Ocena ryzyka dla środowiska dotyczącego iwabradyny została przeprowadzona zgodnie z europejskimi wytycznymi.
Wyniki tej oceny wskazują na brak ryzyka dla środowiska ze strony iwabradyny oraz na brak zagrożenia dla środowiska.
17
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Rdzeń tabletki
laktoza jednowodna
magnezu stearynian (E 470 B)skrobia kukurydziana maltodekstryna
krzemionka koloidalna bezwodna (E 551)
Otoczka tabletki
hypromeloza (E 464) tytanu dwutlenek (E 171)makrogol (6000) glicerol (E 422) magnezu stearynian (E 470 B) żelaza tlenek żółty (E 172) żelaza tlenek czerwony (E 172)
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
3 lata.
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Brak szczególnych środków ostrożności dotyczących przechowywania produktu leczniczego.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Blistry z aluminium i polichlorku winylu, pakowane w pudełka tekturowe.
Wielkości opakowań
Opakowania kalendarzowe po 14, 28, 56, 84, 98, 100 lub 112 tabletek powlekanych.
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania
Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTU
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A. ul. Annopol 6B
18
03–236 WarszawaPolska
8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekane
EU/1/15/1041/001-007
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekane
EU/1/15/1041/008-014
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 8 września 2015 r. Data ostatniego przedłużenia pozwolenia:
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
Szczegółowe informacje o tym produkcie leczniczym dostępne na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków
http://www.ema.europa.eu
19
ANEKS II
A. WYTWÓRCY ODPOWIEDZIALNI ZA ZWOLNIENIE SERII
B. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE ZAOPATRZENIA
I STOSOWANIA
C. INNE WARUNKI I WYMAGANIA DOTYCZĄCE DOPUSZCZENIA DO
OBROTU
D. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO
I SKUTECZNEGO STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO
20
A. WYTWÓRCY ODPOWIEDZIALNI ZA ZWOLNIENIE SERII
Nazwa i adres wytwórców odpowiedzialnych za zwolnienie serii
Les Laboratoires Servier Industrie, 905, route de Saran 45520 Gidy, Francja Servier (Ireland) Industries Ltd, Gorey Road – Arklow Co. Wicklow, Irlandia ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A., ul. Annopol 6B, 03-236 Warszawa, PolskaLaboratorios Servier, S.L., Avda. de los Madroños, 33 -28043 Madryt, Hiszpania
Wydrukowana ulotka dla pacjenta musi zawierać nazwę i adres wytwórcy odpowiedzialnego za zwolnienie danej serii produktu leczniczego.
B. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE ZAOPATRZENIA I STOSOWANIA
Produkt leczniczy wydawany na receptę.
C. INNE WARUNKI I WYMAGANIA DOTYCZĄCE DOPUSZCZENIA DO OBROTU
Okresowe raporty o bezpieczeństwie stosowania (ang. Periodic safety update reports,
PSURs)
Wymagania do przedłożenia okresowych raportów o bezpieczeństwie stosowania tego produktuleczniczego określone w wykazie unijnych dat referencyjnych (wykaz EURD), o którym mowa w art. 107c ust. 7 dyrektywy 2001/83/WE i jego kolejnych aktualizacjach ogłaszanych na europejskiej stronie internetowej dotyczącej leków.
D. WARUNKI I OGRANICZENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO
Plan zarządzania ryzykiem (ang. Risk Management Plan, RMP)
Podmiot odpowiedzialny podejmie wymagane działania i interwencje z zakresu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii wyszczególnione w RMP, przedstawionym w module 1.8.2 dokumentacji do pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, i wszelkich jego kolejnych aktualizacjach.
Uaktualniony RMP należy przedstawiać:
na żądanie Europejskiej Agencji Leków;
w razie zmiany systemu zarządzania ryzykiem, zwłaszcza w wyniku uzyskania nowych informacji, które mogą istotnie wpłynąć na stosunek ryzyka do korzyści, lub w wyniku uzyskania istotnych informacji, dotyczących bezpieczeństwa stosowania produktu leczniczego lub odnoszących się do minimalizacji ryzyka.
21
ANEKS III
OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ I ULOTKA DLA PACJENTA
22
A. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ
23
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
PUDEŁKO TEKTUROWE
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekaneiwabradyna
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
Każda tabletka powlekana zawiera 5 mg iwabradyny (w postaci chlorowodorku).
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
Zawiera laktozę jednowodną.
Dodatkowe informacje - patrz ulotka dołączona do opakowania.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
14 tabletek powlekanych28 tabletek powlekanych56 tabletek powlekanych84 tabletki powlekane
98 tabletek powlekanych100 tabletek powlekanych112 tabletek powlekanych
5. SPOSÓB I DROGA PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie doustne.
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności (EXP):
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
24
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A.
ul. Annopol 6B03–236 WarszawaPolska
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/15/1041/001EU/1/15/1041/002EU/1/15/1041/003EU/1/15/1041/004EU/1/15/1041/005EU/1/15/1041/006EU/1/15/1041/007
13. NUMER SERII
Nr serii (Lot):
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
Ivabradine Anpharm 5 mg
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR – KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR – DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
25
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA BLISTRACH LUB OPAKOWANIACHFOLIOWYCH
BLISTER
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekaneiwabradyna
2. NAZWA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A.
3. TERMIN WAŻNOŚCI
EXP
4. NUMER SERII
Lot
5. INNE
Pn. Wt. Śr.
Czw.Pt. Sob.Nd.
26
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH
PUDEŁKO TEKTUROWE
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekaneiwabradyna
2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ
Każda tabletka powlekana zawiera 7,5 mg iwabradyny (w postaci chlorowodorku).
3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH
Zawiera laktozę jednowodną.
Dodatkowe informacje - patrz ulotka dołączona do opakowania.
4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA
14 tabletek powlekanych28 tabletek powlekanych56 tabletek powlekanych84 tabletki powlekane
98 tabletek powlekanych100 tabletek powlekanych112 tabletek powlekanych
5. SPOSÓB I DROGA PODANIA
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
Podanie doustne.
6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO
W MIEJSCU NIEWIDOCZNYM I NIEDOSTĘPNYM DLA DZIECI
Lek przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Termin ważności (EXP):
27
9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA
10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE
11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A.
ul. Annopol 6B03–236 WarszawaPolska
12. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
EU/1/15/1041/008EU/1/15/1041/009EU/1/15/1041/010EU/1/15/1041/011EU/1/15/1041/012EU/1/15/1041/013EU/1/15/1041/014
13. NUMER SERII
Nr serii (Lot):
14. OGÓLNA KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI
15. INSTRUKCJA UŻYCIA
16. INFORMACJA PODANA SYSTEMEM BRAILLE’A
Ivabradine Anpharm 7,5 mg
17. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR – KOD 2D
Obejmuje kod 2D będący nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora.
18. NIEPOWTARZALNY IDENTYFIKATOR – DANE CZYTELNE DLA CZŁOWIEKA
PC:SN:NN:
28
MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA BLISTRACH LUB OPAKOWANIACHFOLIOWYCH
BLISTER
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekaneiwabradyna
2. NAZWA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A.
3. TERMIN WAŻNOŚCI
EXP
4. NUMER SERII
Lot
5. INNE
Pn. Wt. Śr.
Czw.Pt. Sob.Nd.
29
B. ULOTKA DLA PACJENTA
30
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekaneIvabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekane iwabradyna
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera onainformacje ważne dla pacjenta.
- Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ponownie przeczytać. - W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.- Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby takie same.- Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki:
1. Co to jest lek Ivabradine Anpharm i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Ivabradine Anpharm
3. Jak stosować lek Ivabradine Anpharm
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek Ivabradine Anpharm
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek Ivabradine Anpharm i w jakim celu się go stosuje
Ivabradine Anpharm (iwabradyna) jest lekiem nasercowym stosowanym w leczeniu:- objawowej stabilnej dławicy piersiowej (która powoduje ból w klatce piersiowej) u dorosłych pacjentów, u których częstość akcji serca wynosi 70 lub więcej uderzeń na minutę. Jest stosowany u dorosłych, którzy nie tolerują lub nie mogą przyjmować leków stosowanych w chorobach serca zwanych beta-adrenolitykami. Jest także stosowany w skojarzeniu z beta- adrenolitykami u dorosłych, których stan nie jest w pełni kontrolowany za pomocą beta- adrenolityku.
- przewlekłej niewydolności serca u dorosłych pacjentów, u których częstość akcji serca wynosi 75 lub więcej uderzeń na minutę. Jest stosowany w skojarzeniu ze standardowym leczeniem, w tym z beta-adrenolitykiem lub gdy beta-adrenolityki przeciwwskazane albo nie tolerowane.
O stabilnej dławicy piersiowej (zazwyczaj określana jako „dławica”)
Stabilna dławica piersiowa jest to choroba serca, która występuje wówczas, gdy mięsień sercowy nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Najczęstszym objawem dławicy piersiowej jest ból lub dyskomfort w klatce piersiowej.
O przewlekłej niewydolności serca
Przewlekła niewydolność serca jest chorobą serca, która pojawia się, kiedy serce nie możeprzepompować wystarczającej ilości krwi do reszty organizmu. Najczęstsze objawy niewydolnościserca to duszność, znużenie, zmęczenie i obrzęk kostek.
Jak działa lek Ivabradine Anpharm
Specyficzne działanie iwabradyny zmniejszające częstość akcji serca pomaga: - kontrolować i zmniejszać liczbę napadów dławicy piersiowej przez zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen;
- poprawić czynność serca i rokowania u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca.
31
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Ivabradine Anpharm
Kiedy nie stosować leku Ivabradine Anpharm
jeśli pacjent ma uczulenie na iwabradynę lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
(wymienionych w punkcie 6);
u pacjentów, u których częstość akcji serca w spoczynku jest za mała (poniżej 70 uderzeń na
minutę);
u pacjentów ze wstrząsem kardiogennym (stan serca leczony w szpitalu); u pacjentów z zaburzeniami rytmu serca (zespół chorego węzła zatokowego, blok zatokowo- przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy trzeciego stopnia);
u pacjentów ze świeżym zawałem mięśnia sercowego;
u pacjentów z bardzo dużym obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi; u pacjentów z niestabilną dławicą piersiową (ciężka postać z bardzo często pojawiającymi się bólami klatki piersiowej związanymi lub nie związanymi z wysiłkiem); u pacjentów z niewydolnością serca, która ostatnio się nasiliła; jeśli czynność serca jest powodowana wyłącznie przez rozrusznik serca; u pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby;
u pacjentów aktualnie przyjmujących leki stosowane w leczeniu zakażeń grzybiczych (takie jak ketokonazol, itrakonazol), antybiotyki z grupy makrolidów (np. jozamycyna, klarytromycyna, telitromycyna lub erytromycyna podawana doustnie), leki stosowane w leczeniu zakażenia HIV (takie jak nelfinawir, rytonawir) lub nefazodon (lek stosowany w leczeniu depresji), lub diltiazem, werapamil (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub dławicy piersiowej); jeśli pacjentka jest w wieku rozrodczym i nie stosuje odpowiednich metod zapobiegania ciąży; u kobiet w ciąży lub próbujących zajść w ciążę;
u kobiet karmiących piersią.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Przed rozpoczęciem przyjmowania leku Ivabradine Anpharm należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty:
jeśli pacjent ma zaburzenia rytmu serca (takie jak nieregularne bicie serca, kołatanie serca, nasilenie bólu w klatce piersiowej) lub utrwalone migotanie przedsionków (rodzaj nieregularnego bicia serca), lub ma pewną nieprawidłowość w elektrokardiogramie (EKG), zwaną zespołem długiego odstępu QT;
jeśli pacjent ma takie objawy jak: uczucie zmęczenia, zawroty głowy lub duszność (co może
oznaczać za małą częstość pracy serca);
jeśli u pacjenta występują objawy migotania przedsionków (niezwykle wysokie tętno w spoczynku (powyżej 110 uderzeń na minutę) lub tętno nieregularne, bez widocznej przyczyny, trudne do zmierzenia);
jeśli u pacjenta wystąpił ostatnio udar (atak mózgowy);
jeśli pacjent ma lekkie lub umiarkowanie nasilone obniżenie ciśnienia tętniczego krwi; jeśli pacjent ma niekontrolowane ciśnienie tętnicze, zwłaszcza po zmianie leczenia przeciwnadciśnieniowego;
jeśli pacjent ma ciężką niewydolność serca lub niewydolność serca z pewną nieprawidłowością
w EKG, zwaną blokiem odnogi pęczka Hisa;
jeśli u pacjenta występuje przewlekła choroba siatkówki oka; jeśli u pacjenta występują umiarkowanie ciężkie choroby wątroby; jeśli u pacjenta występują ciężkie choroby nerek.
W przypadku wystąpienia którejkolwiek z wymienionych powyżej sytuacji, należy natychmiast poinformować lekarza przed zastosowaniem lub podczas stosowania leku Ivabradine Anpharm.
Dzieci
Nie należy podawać tego leku dzieciom i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Dostępne dane dotyczące
tej grupy wiekowej niewystarczające.
Ivabradine Anpharm a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjentaobecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje stosować.
32
Należy poinformować lekarza o przyjmowaniu któregokolwiek z wymienionych poniżej leków, ponieważ może być konieczne skorygowanie dawki leku Ivabradine Anpharm albo ścisły nadzór nadjego stosowaniem:
flukonazol (lek przeciwgrzybiczy); ryfampicyna (antybiotyk);
barbiturany (stosowane w przypadku trudności z zasypianiem lub w padaczce);
fenytoina (stosowana w padaczce);
preparaty dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum) (leki ziołowe, stosowane w leczeniu
depresji);
leki wydłużające odstęp QT stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca lub innych stanów,
takie jak:
chinidyna, dyzopiramid, ibutylid, sotalol, amiodaron (leki stosowane w leczeniu zaburzeń
rytmu serca);
beprydyl (lek stosowany w leczeniu dławicy piersiowej); niektóre rodzaje leków stosowanych w leczeniu lęku, schizofrenii lub innych psychoz (takie jak pimozyd, zyprazydon, sertyndol);
leki przeciwmalaryczne (takie jak meflochina lub halofantryna);
erytromycyna stosowana dożylnie (antybiotyk); pentamidyna (lek przeciw pasożytom);
cyzapryd (lek przeciw refluksowi żołądkowo-przełykowemu);- niektóre rodzaje leków moczopędnych, które mogą zmniejszać stężenie potasu we krwi, takie jak furosemid, hydrochlorotiazyd, indapamid (stosowane w leczeniu obrzęku, wysokiego ciśnienia krwi).
Stosowanie leku Ivabradine Anpharm z jedzeniem i piciem
Należy unikać picia soku grejpfrutowego podczas leczenia lekiem Ivabradine Anpharm.
Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje miećdziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.Nie należy przyjmować leku Ivabradine Anpharm w okresie ciąży lub gdy pacjentka planuje miećdziecko (patrz „Kiedy nie stosować leku Ivabradine Anpharm”).
Należy zgłosić się do lekarza w razie zajścia w ciążę w okresie przyjmowania leku Ivabradine Anpharm.
Pacjentka w wieku rozrodczym nie powinna przyjmować leku Ivabradine Anpharm, chyba że stosujeodpowiednie metody zapobiegania ciąży (patrz „Kiedy nie stosować leku Ivabradine Anpharm”).Nie należy przyjmować leku Ivabradine Anpharm w okresie karmienia piersią (patrz „Kiedy niestosować leku Ivabradine Anpharm”). Pacjentka powinna zwrócić się do lekarza, jeśli karmi lub zamierza karmić piersią, ponieważ karmienie piersią należy przerwać, jeśli pacjentka przyjmuje Ivabradine Anpharm.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Lek Ivabradine Anpharm może powodować przemijające zaburzenia widzenia (chwilowe wrażenia widzenia silnego światła w polu widzenia, patrz „Możliwe działania niepożądane”). W razie ich wystąpienia, należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn, zwłaszcza w sytuacjach, gdy może dojść do nagłych zmian natężenia oświetlenia, szczególnie podczas prowadzenia pojazdów nocą.
Lek Ivabradine Anpharm zawiera laktozę
Jeżeli stwierdzono wcześniej u pacjenta nietolerancję niektórych cukrów, pacjent powinienskontaktować się z lekarzem przed przyjęciem tego leku.
3. Jak stosować lek Ivabradine Anpharm
33
Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
Lek Ivabradine Anpharm należy przyjmować podczas posiłków.
Tabletkę 5 mg leku Ivabradine Anpharm można podzielić na równe dawki. Jeśli leczony jest pacjent ze stabilną dławicą piersiową
Dawka początkowa nie powinna być większa niż jedna tabletka 5 mg leku Ivabradine Anpharmdwa razy na dobę. Jeśli pacjent wciąż ma objawy dławicy piersiowej i dobrze toleruje dawkę 5 mgdwa razy na dobę, dawka może być zwiększona. Dawka podtrzymująca nie powinna przekraczać7,5 mg dwa razy na dobę. Lekarz przepisze odpowiednią dawkę dla pacjenta. Zwykła dawka to jednatabletka rano i jedna tabletka wieczorem. W niektórych przypadkach (np. jeśli pacjent ma 75 lubwięcej lat) lekarz może przepisać połowę dawki, tj. połowę tabletki 5 mg leku Ivabradine Anpharm 5 mg (co odpowiada 2,5 mg iwabradyny) rano i połowę tabletki 5 mg wieczorem.
Jeśli leczony jest pacjent z przewlekłą niewydolnością serca
Zazwyczaj stosowana dawka początkowa to jedna tabletka 5 mg leku Ivabradine Anpharm dwa razy na dobę, w razie konieczności dawkę zwiększa się do jednej tabletki leku Ivabradine Anpharm 7,5 mgdwa razy na dobę.
Lekarz ustali odpowiednią dawkę dla danego pacjenta. Zwykła dawka to jedna tabletka rano i jedna tabletka wieczorem. W niektórych przypadkach (np. jeśli pacjent ma 75 lub więcej lat) lekarz możezalecić połowę dawki, tj. połowę tabletki 5 mg leku Ivabradine Anpharm 5 mg (co odpowiada 2,5 mg iwabradyny) rano i połowę tabletki 5 mg wieczorem.
Przyjęcie większej niż zalecana dawki leku Ivabradine Anpharm Po przyjęciu dużej dawki leku Ivabradine Anpharm może wystąpić duszność lub uczucie zmęczenia, ponieważ dochodzi do nadmiernego zwolnienia czynności serca. W takim przypadku należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
Pominięcie przyjęcia leku Ivabradine Anpharm
W razie pominięcia dawki leku Ivabradine Anpharm, następną dawkę należy przyjąć o zwykłej porze. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Kalendarz nadrukowany na blistrze zawierającym tabletki pomoże w pamiętaniu o tym, kiedy ostatnio przyjęto tabletkę leku Ivabradine Anpharm.
Przerwanie stosowania leku Ivabradine Anpharm
Ponieważ leczenie dławicy piersiowej lub przewlekłej niewydolności serca jest zazwyczajdługotrwałe, przed przerwaniem stosowania tego leku należy zwrócić się do lekarza.
W przypadku wrażenia, że działanie leku Ivabradine Anpharm jest za mocne lub za słabe, należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku, należy zwrócićsię do lekarza lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Najczęstsze działania niepożądane tego leku zależą od dawki i związane ze sposobem działania leku:
bardzo często (mogą dotyczyć więcej niż 1 na 10 pacjentów):
zaburzenia widzenia (chwilowe wrażenia widzenia silnego światła, najczęściej spowodowane przeznagłe zmiany natężenia światła). Zaburzenia te także opisywane jako aureola, kolorowe błyski,rozdzielony obraz lub zwielokrotnione obrazy. Zwykle pojawiają się w ciągu pierwszych dwóchmiesięcy leczenia, po których mogą wystąpić powtórnie i ustąpić podczas terapii lub po leczeniu.
34
często (mogą dotyczyć 1 na 10 pacjentów):
zmiana czynności serca (objawy zwolnienia częstości pracy serca). Objawy występują szczególnie w ciągu pierwszych 2 do 3 miesięcy od rozpoczęcia leczenia.
Zgłaszano także inne działania niepożądane:
często (mogą dotyczyć 1 na 10 pacjentów):
nieregularne, szybkie skurcze serca (migotanie przedsionków), niezwykłe odczuwanie bicia serca (rzadkoskurcz, dodatkowe skurcze komorowe, blok przedsionkowo-komorowy pierwszego stopnia (wydłużony odstęp PQ w badaniu EKG)), niekontrolowane ciśnienie tętnicze, bóle głowy, zawrotygłowy i niewyraźne widzenie (zamazane widzenie).
niezbyt często (mogą dotyczyć 1 na 100 pacjentów):
kołatanie serca i dodatkowe uderzenia serca, nudności, zaparcia, biegunka, ból brzucha, uczucie wirowania (zawroty głowy pochodzenia błędnikowego), trudności w oddychaniu (duszność), kurcze mięśni, duże stężenie kwasu moczowego we krwi, zwiększenie liczby eozynofili we krwi (rodzaj krwinek białych) i zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi (produkt rozkładu mięśni), wysypka, obrzęk naczynioruchowy (jak opuchnięta twarz, opuchnięty język lub gardło, trudności w oddychaniu lub przełykaniu), niskie ciśnienie krwi, omdlenie, uczucie zmęczenia, uczucie osłabienia, nieprawidłowy zapis czynności serca w badaniu EKG, podwójne widzenie, osłabione widzenie.
rzadko (mogą dotyczyć 1 na 1 000 pacjentów):
pokrzywka, swędzenie, zaczerwienienie skóry, złe samopoczucie.
bardzo rzadko (mogą dotyczyć 1 na 10 000 pacjentów):
nieregularne bicie serca (blok przedsionkowo-komorowy drugiego stopnia, blok przedsionkowo-
komorowy trzeciego stopnia, zespół chorego węzła zatokowego).
Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Działania niepożądane można zgłaszaćbezpośrednio do „krajowego systemu zgłaszania” wymienionego w
załączniku V.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na tematbezpieczeństwa stosowania leku.
5. Jak przechowywać lek Ivabradine Anpharm
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na pudełku i blistrze po skrócieEXP. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
Brak szczególnych środków ostrożności dotyczących przechowywania produktu leczniczego.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytaćfarmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronićśrodowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek Ivabradine Anpharm
- Substancją czynną leku jest iwabradyna (w postaci chlorowodorku).
Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki powlekane:
35
każda tabletka powlekana zawiera 5 mg iwabradyny (w postaci chlorowodorku).
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki powlekane:
każda tabletka powlekana zawiera 7,5 mg iwabradyny (w postaci chlorowodorku).
- Pozostałe składniki to:
rdzeń tabletki: laktoza jednowodna, magnezu stearynian (E 470 B), skrobia kukurydziana, maltodekstryna, krzemionka koloidalna bezwodna (E 551),
otoczka tabletki: hypromeloza (E 464), tytanu dwutlenek (E 171), makrogol (6000), glicerol(E 422), magnezu stearynian (E 470 B), żelaza tlenek żółty (E 172), żelaza tlenek czerwony (E 172).
Jak wygląda lek Ivabradine Anpharm i co zawiera opakowanie Ivabradine Anpharm 5 mg tabletki łososiowej barwy, podłużne, powlekane, z rowkiem ułatwiającym podział tabletki po obu stronach, z wytłoczonym oznakowaniem „5” po jednej stronie i „S” po drugiej stronie.
Ivabradine Anpharm 7,5 mg tabletki łososiowej barwy, trójkątne, powlekane, z wytłoczonym
oznakowaniem „7.5” po jednej stronie i „S” po drugiej stronie.
Tabletki dostępne w opakowaniach kalendarzowych (blistry Aluminium /PVC) po 14, 28, 56, 84, 98, 100 lub 112 tabletek.
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Podmiot odpowiedzialny
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A. ul. Annopol 6B
03–236 Warszawa - Polska
Wytwórca
Les Laboratoires Servier Industrie905 route de Saran 45520 Gidy Francja
Servier (Ireland) Industries LtdGorey Road
Arklow – Co. Wicklow – Irlandia
ANPHARM Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A. ul. Annopol 6B, 03-236, Warszawa Polska
Laboratorios Servier, S.L.Avda. de los Madroños, 3328043 Madryt Hiszpania
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zwrócić się do miejscowego przedstawiciela podmiotu odpowiedzialnego:
België/Belgique/Belgien
S.A. Servier Benelux N.V.
Tél/Tel: +32 (0)2 529 43 11
Lietuva
UAB ”SERVIER PHARMA”
Tel: +370 (5) 2 63 86 28
България Luxembourg/Luxemburg
36
Сервие Медикал ЕООД
Тел.: +359 2 921 57 00
S.A. Servier Benelux N.V.
Tél/Tel: +32 (0)2 529 43 11
Česká republika
Servier s.r.o.
Tel: +420 222 118 111
Magyarország
Servier Hungaria Kft.
Tel.: + 36 1 238 77 99
Danmark
Servier Danmark A/S
Tlf: +45 36 44 22 60
Malta
V.J. Salomone Pharma Ltd
Tel: + 356 21 22 01 74
Deutschland
Servier Deutschland GmbH
Tel: +49 (0)89 57095 01
Nederland
Servier Nederland Farma B.V.
Tel: +31 (0)71 5246700
Eesti
Servier Laboratories
Tel:+ 372 664 5040
Norge
Servier Danmark A/S
Tlf: +45 36 44 22 60
Ελλάδα
ΣΕΡΒΙΕ ΕΛΛΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΕΠΕ
Τηλ: +30 210 939 1000
Österreich
Servier Austria GmbH
Tel: +43 (1) 524 39 99
España
Laboratorios Servier S.L.
Tel: +34 91 748 96 30
Polska
Servier Polska SP. Z O.O.
Tel.: + 48 (0) 22 594 90 00
France
Les Laboratoires Servier
Tél: +33 (0)1 55 72 60 00
Portugal
Servier Portugal, Lda
Tel: +351 21 312 20 00
Hrvatska
Servier Pharma, d. o. o.
Tel.: +385 (0)1 3016 222
România
Servier Pharma SRL
Tel: +4 021 528 52 80
Ireland
Servier Laboratories (Ireland) Ltd.
Tel: +353 (0)1 663 8110
Slovenija
Servier Pharma d.o.o.
Tel: + 386 (0)1 563 48 11
Ísland
Servier Laboratories
C/o Icepharma hf
Sími: +354 540 8000
Slovenská republika
Servier Slovensko spol. s r.o.
Tel: +421 (0) 2 5920 41 11
Italia
Servier Italia S.p.A.
Tel: +39 06 669081
Suomi/Finland
Servier Finland Oy
P. /Tel: +358 (0)9 279 80 80
Κύπρος
C.A. Papaellinas Ltd.
Τηλ: +357 22741741
Sverige
Servier Sverige AB
Tel: +46(8)5 225 08 00
Latvija
SIA Servier Latvia
Tel: + 371 6750 2039
United Kingdom
Servier Laboratories Ltd
Tel: +44 (0)1753 666409
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
37
Szczegółowe informacje o tym leku znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków:
http://www.ema.europa.eu
38