CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Questax XR, 600 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Każda tabletka o przedłużonym uwalnianiu Questax XR, 600 mg zawiera 600 mg kwetiapiny (w postaci kwetiapiny fumaranu)
Substancja pomocnicza o znanym działaniu: 170,52 mg laktozy na tabletkę
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Tabletka o przedłużonym uwalnianiu
600 mg: biała lub w kolorze złamanej bieli, owalna, obustronnie wypukła tabletka,z wytłoczonym napisem „600” na jednej stronie.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Produkt leczniczy jest wskazany w: leczeniu schizofrenii,
leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej:
- Leczenie epizodów maniakalnych o umiarkowanym lub dużym nasileniu
w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej
- Leczenie epizodów ciężkiej depresji w przebiegu choroby afektywnej
dwubiegunowej,
- Zapobieganie nawrotom epizodów manii lub depresji u pacjentów z chorobą
afektywną dwubiegunową, którzy wcześniej reagowali na leczenie kwetiapiną.
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Do każdego wskazania schemat dawkowania jest inny. Należy dopilnować, aby pacjentotrzymał dokładne informacje dotyczące dawkowania odpowiedniego do jego choroby.
Zakres dawek wynosi od 400 mg do 800 mg na dobę. Nie jest możliwe stosowanie tego produktu we wszystkich zalecanych dawkach wymienionych w ChPL.
Dorośli
Leczenie schizofrenii i umiarkowanych do ciężkich epizodów maniakalnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej
Produkt leczniczy Questax XR powinien być podawany co najmniej jedną godzinę przedposiłkiem. Na początku leczenia dawka dobowa wynosi 300 mg w dniu 1. i 600 mg w dniu 2.Zalecana dawka wynosi 600 mg na dobę, jednakże w klinicznie uzasadnionych przypadkachdawkę można zwiększyć do 800 mg na dobę. Dawkę należy dostosować w zakresie
efektywnych dawek od 400 mg do 800 mg na dobę, w zależności od odpowiedzi kliniczneji tolerancji pacjenta. W leczeniu podtrzymującym w schizofrenii nie ma koniecznościdostosowania dawki.
Leczenie epizodów ciężkiej depresji w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowejProdukt leczniczy powinien być podawany przed snem. Przez pierwsze cztery dni leczeniacałkowite dawki dobowe wynoszą odpowiednio: 50 mg (dzień 1.), 100 mg (dzień 2.), 200 mg(dzień 3.) i 300 mg (dzień 4.). Zalecana dawka dobowa wynosi 300 mg. W badaniachklinicznych nie obserwowano żadnych dodatkowych korzyści w grupie przyjmującej dawkę600 mg w porównaniu z grupą przyjmującą dawkę 300 mg (patrz punkt 5.1). Wpojedynczych przypadkach korzystne może być stosowanie dawki 600 mg. Dawki większeniż 300 mg powinny być wprowadzane przez lekarzy mających doświadczenie w leczeniuchoroby afektywnej dwubiegunowej. U niektórych pacjentów, w razie obaw dotyczącychtolerancji, w badaniach klinicznych wykazano możliwość rozważenia zmniejszenia dawki dominimum 200 mg.
Zapobieganie nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej
Pacjenci, u których wystąpiła reakcja na leczenie produktem leczniczym Questax XR wostrym okresie choroby afektywnej dwubiegunowej, powinni kontynuować przyjmowanietego produktu leczniczego w tej samej dawce przed snem, aby zapobiegać nawrotomepizodów maniakalnych, maniakalno-depresyjnych i depresyjnych w przebiegu chorobyafektywnej dwubiegunowej. Dawkę produktu leczniczego można dostosować w zależności ododpowiedzi klinicznej i tolerancji pacjenta, w zakresie dawek od 300 mg do 800 mg na dobę.Ważne, aby w terapii podtrzymującej stosować najmniejsze skuteczne dawki.
Zmiana terapii z kwetiapiny w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiuW celu ułatwienia dawkowania pacjentom stosującym obecnie kwetiapinę w postaci tableteko natychmiastowym uwalnianiu, w dawkach podzielonych, możliwa jest zmiana terapii natabletki o przedłużonym uwalnianiu w równoważnej całkowitej dawce dobowejprzyjmowanej raz na dobę.
Konieczne może być indywidualne dostosowanie dawki.
Pacjenci w podeszłym wieku
Podobnie jak inne leki przeciwpsychotyczne i przeciwdepresyjne, kwetiapinę należystosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów w podeszłym wieku, szczególnie wpoczątkowym okresie terapii. Konieczne może być wolniejsze zwiększanie dawki kwetiapinyi stosowanie mniejszej dawki dobowej niż u młodszych pacjentów. Średni klirens osoczowykwetiapiny u pacjentów w podeszłym wieku był zmniejszony o 30% do 50% w porównaniu zwartościami występującymi u młodszych pacjentów. U osób w podeszłym wieku leczenienależy rozpoczynać od dawki wynoszącej 50 mg na dobę. Dawkę można zwiększać o 50 mgna dobę do dawki skutecznej, zależnie od indywidualnej odpowiedzi klinicznej i tolerancjipacjenta na leczenie.
U pacjentów w podeszłym wieku z ciężkimi epizodami depresji w przebiegu dużej depresjidawkowanie należy rozpoczynać od 50 mg na dobę w dniach od 1. do 3., zwiększając do 100mg na dobę dnia 4. i do 150 mg na dobę dnia 8. Należy stosować najmniejszą skutecznądawkę, zaczynając od 50 mg na dobę. Jeśli w oparciu o indywidualną ocenę stanu pacjentatrzeba zwiększyć dawkę do 300 mg na dobę, nie należy wprowadzać tego dawkowania przed
22. dniem leczenia.
Nie oceniano skuteczności ani bezpieczeństwa stosowania omawianego leku u pacjentóww wieku powyżej 65 lat z epizodami depresyjnymi w przebiegu choroby afektywnejdwubiegunowej.
Dzieci i młodzież
Kwetiapiny nie należy stosować u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat, ze względu nabrak danych uzasadniających stosowanie w tej grupie wiekowej. Dostępne dane z badańklinicznych z grupą kontrolną placebo przedstawione w punktach 4.4, 4.8, 5.1 i 5.2.
Zaburzenia czynności nerek
Nie ma konieczności modyfikacji dawki u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek.
Zaburzenia czynności wątroby
Kwetiapina jest w znacznym stopniu metabolizowana w wątrobie. W związku z tymkwetiapinę należy stosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów z udokumentowanymzaburzeniem czynności wątroby, szczególnie w początkowym okresie stosowania.U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby leczenie należy rozpocząć od dawkiwynoszącej 50 mg na dobę. Dawkę można zwiększać o 50 mg na dobę do dawki skutecznej,zależnie od indywidualnej odpowiedzi klinicznej i tolerancji pacjenta na leczenie.
Sposób podawania
Questax XR powinien być podawany raz na dobę, bez pokarmu. Tabletki należy połykaćw całości, nie należy ich dzielić, żuć ani kruszyć.
4.3 Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1.
Jednoczesne stosowanie inhibitorów cytochromu P450 3A4, takich jak: inhibitory proteazyHIV, leki przeciwgrzybicze z grupy azoli, erytromycyna, klarytromycyna i nefazodon, jestprzeciwwskazane (patrz punkt 4.5).
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Questax XR jest wskazany w kilku wskazaniach, dlatego profil bezpieczeństwa powinien być określony w oparciu o indywidualne rozpoznanie i dawkę stosowaną u pacjenta.
Nie ustalono długoterminowej skuteczności ani bezpieczeństwa stosowania w leczeniuwspomagającym u pacjentów z dużą depresją, określono natomiast długoterminowąskuteczność i bezpieczeństwo u dorosłych pacjentów, u których zastosowano monoterapię(patrz punkt 5.1).
Dzieci i młodzież
Kwetiapina nie jest zalecana do stosowania u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat, zewzględu na brak danych uzasadniających stosowanie w tej grupie wiekowej. Badaniakliniczne dotyczące stosowania kwetiapiny wykazały, że w porównaniu do znanego profilubezpieczeństwa określonego dla pacjentów dorosłych (patrz punkt 4.8), poszczególnedziałania niepożądane występowały ze zwiększoną częstością u dzieci i młodzieży wporównaniu z dorosłymi (zwiększony apetyt, zwiększenie stężenia prolaktyny w surowicy,wymioty, zapalenie błony śluzowej nosa i omdlenia) lub mogą mieć inne następstwa u dziecii młodzieży (objawy pozapiramidowe i drażliwość); zidentyfikowano też jedno działanienieobserwowane wcześniej w badaniach u pacjentów dorosłych (zwiększone ciśnienie krwi).U dzieci i młodzieży obserwowano odchylenia w parametrach czynnościowych tarczycy.
Ponadto, długotrwałe bezpieczeństwo oddziaływania terapii z zastosowaniem kwetiapiny nawzrost i dojrzewanie badano nie dłużej niż przez 26 tygodni. Nie znane długotrwałeimplikacje dla rozwoju poznawczego i behawioralnego.
W badaniach klinicznych z udziałem dzieci i młodzieży z grupą kontrolną otrzymującąplacebo, podawaniu kwetiapiny towarzyszyła zwiększona częstość objawówpozapiramidowych w porównaniu z placebo u pacjentów ze schizofrenią oraz epizodamimaniakalnymi lub depresyjnymi w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej (patrzpunkt 4.8).
Samobójstwo/myśli samobójcze lub pogorszenie stanu klinicznego
Depresja jest związana ze zwiększonym ryzykiem występowania myśli samobójczych,samookaleczeń i samobójstw (zdarzenia związane z próbami samobójczymi). Ryzyko toutrzymuje się do czasu wystąpienia klinicznie istotnej remisji. Ponieważ w pierwszych kilkutygodniach leczenia, a nawet dłużej, może nie dojść do poprawy, pacjenci powinnipozostawać pod ścisłą kontrolą lekarską do czasu wystąpienia poprawy. Ogólnedoświadczenie kliniczne wskazuje, ryzyko samobójstwa może być zwiększone wewczesnej fazie poprawy stanu klinicznego.
Ponadto, lekarz powinien rozważyć ryzyko wystąpienia zdarzeń związanych z próbamisamobójczymi po nagłym przerwaniu stosowania kwetiapiny z powodu znanych czynnikówryzyka związanych z leczoną chorobą.
Inne zaburzenia psychiczne, w których zalecana jest kwetiapina, mogą być również związaneze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zachowań samobójczych. Ponadto zaburzenia te mogąwspółistnieć z ciężkimi epizodami depresyjnymi.
W związku z tym u pacjentów leczonych z powodu innych zaburzeń psychicznych należypodjąć takie same środki ostrożności, jak u pacjentów z ciężkimi epizodami depresyjnymi.
Pacjenci z zachowaniami samobójczymi w wywiadzie lub pacjenci przejawiający przedrozpoczęciem leczenia znacznego stopnia skłonności samobójcze, należą do grupyzwiększonego ryzyka wystąpienia myśli samobójczych lub prób samobójczych i należy ichpoddać ścisłej obserwacji w trakcie leczenia. W przeprowadzonej metaanalizie badańkontrolowanych placebo oceniających stosowanie leków przeciwdepresyjnych u dorosłychpacjentów z zaburzeniami psychicznymi wykazano zwiększone ryzyko zachowańsamobójczych w przypadku stosowania leków przeciwdepresyjnych w porównaniu z placebou pacjentów w wieku poniżej 25 lat.
W trakcie leczenia, zwłaszcza na początku terapii i po zmianie dawki, należy ściśleobserwować pacjentów, szczególnie z grupy podwyższonego ryzyka. Pacjentów (oraz ichopiekunów) należy uprzedzić o konieczności zwrócenia uwagi na każdy objaw klinicznegonasilenia choroby, zachowania lub myśli samobójcze oraz nietypowe zmiany w zachowaniu,a w razie ich wystąpienia, o konieczności niezwłocznego zwrócenia się do lekarza.
W krótkotrwałych badaniach klinicznych z grupą kontrolną otrzymującą placebo, z udziałempacjentów z ciężkimi epizodami depresyjnymi w przebiegu choroby afektywnejdwubiegunowej, stwierdzono zwiększone ryzyko zachowań samobójczych u młodychpacjentów (młodszych niż 25 lat), leczonych kwetiapiną w porównaniu z leczonymi placebo(odpowiednio 3,0% vs. 0%). U młodych pacjentów (poniżej 25. roku życia) z dużą depresjąbiorących udział w badaniach klinicznych ryzyko wystąpienia zachowań samobójczychwynosiło 2,1% (3/144) w grupie stosującej kwetiapinę i 1,3% (1/75) w grupie stosującejplacebo. Populacyjne retrospektywne badanie kwetiapiny w leczeniu pacjentów z dużymizaburzeniami depresyjnymi wykazało zwiększone ryzyko samookaleczenia i samobójstwa upacjentów w wieku od 24 do 64 lat bez wcześniejszego samookaleczenia podczas stosowaniakwetiapiny z innymi lekami przeciwdepresyjnymi.
Ryzyko metaboliczne
Biorąc pod uwagę ryzyko pogorszenia profilu metabolicznego, w tym zmian masy ciała, stężenia glukozy (hiperglikemia) i stężeń lipidów we krwi, które obserwowano w badaniach
klinicznych, w momencie rozpoczęcia terapii należy ocenić parametry metaboliczne pacjenta;zmiany tych parametrów należy regularnie kontrolować podczas terapii. Pogorszenie się tychparametrów należy leczyć zgodnie z zasadami postępowania klinicznego (patrz punkt 4.8).
Objawy pozapiramidowe
W badaniach klinicznych z grupą kontrolną otrzymującą placebo u dorosłych pacjentów,stosowanie kwetiapiny było związane ze zwiększoną częstością występowania objawówpozapiramidowych w porównaniu do grupy otrzymującej placebo u pacjentów leczonychz powodu ciężkich epizodów depresji w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunoweji dużej depresji (patrz punkty 4.8 i 5.1).
Stosowaniu kwetiapiny towarzyszy rozwój akatyzji, charakteryzującej się subiektywnienieprzyjemnym lub przykrym niepokojem i potrzebą ruchu, co często związane jestz niemożliwością siedzenia lub stania w miejscu. Objawy te najczęściej występująw pierwszych kilku tygodniach leczenia. U pacjentów, u których pojawiają się te objawy,zwiększenie dawki może być szkodliwe.
Dyskinezy późne
Jeśli wystąpią objawy podmiotowe i przedmiotowe późnych dyskinez, należy rozważyćzmniejszenie dawki lub odstawienie kwetiapiny. Objawy późnych dyskinez mogą siępogłębić lub rozwinąć po przerwaniu terapii (patrz punkt 4.8).
Senność i zawroty głowy
Leczenie kwetiapiną wiązało się z występowaniem senności i zbliżonych objawów, takich jakuspokojenie (patrz punkt 4.8). W badaniach klinicznych dotyczących leczenia pacjentówz epizodami depresji w chorobie afektywnej dwubiegunowej i dużej depresji, objawy tewystępowały zazwyczaj podczas pierwszych trzech dni leczenia i miały na ogół nasileniełagodne do umiarkowanego. Pacjenci, u których występuje senność o ciężkim nasileniu,mogą wymagać częstszych wizyt lekarskich podczas pierwszych 2 tygodni od wystąpieniasenności, lub do czasu poprawy. Niekiedy należy rozważyć przerwanie leczenia.
Niedociśnienie ortostatyczne
Leczeniu kwetiapiną towarzyszyło niedociśnienie ortostatyczne i związane z tym zawrotygłowy (patrz punkt 4.8), które podobnie jak senność występują zwykle w początkowej faziezwiększania dawki. Może to zwiększyć częstość przypadkowych urazów (upadków),szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku. Dlatego należy poradzić pacjentom zachowanieostrożności do czasu, zapoznają się z potencjalnym wpływem produktu leczniczego.
Kwetiapinę należy stosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów z rozpoznaną chorobąukładu sercowo-naczyniowego, zaburzeniami krążenia mózgowego lub innymi stanamipredysponującymi do niskiego ciśnienia tętniczego W razie wystąpienia hipotoniiortostatycznej należy rozważyć zmniejszenie albo bardziej stopniowe dostosowywanie dawki,co dotyczy szczególnie pacjentów z rozpoznaną chorobą układu krążenia.
Zespół bezdechu sennego
U pacjentów stosujących kwetiapinę opisywano zespół bezdechu sennego. Kwetiapinę należystosować ostrożnie u pacjentów przyjmujących jednocześnie produkty o działaniudepresyjnym na ośrodkowy układ nerwowy oraz u pacjentów z epizodami bezdechu sennegow wywiadzie lub którzy narażeni na bezdech senny, takich jak osoby z nadwagą/otyłościąlub płci męskiej.
Napady drgawek
W badaniach klinicznych z grupą kontrolną nie wykazano różnicy w częstości występowanianapadów drgawek u pacjentów leczonych kwetiapiną lub otrzymujących placebo. Brakdanych na temat częstości występowania drgawek u pacjentów z padaczką w wywiadzie. Jak
w przypadku wszystkich leków przeciwpsychotycznych, zaleca się zachowanie ostrożności upacjentów z napadami padaczkowymi w wywiadzie (patrz punkt 4.8).
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Stosowanie leków przeciwpsychotycznych, w tym kwetiapiny, może się wiązaćz występowaniem złośliwego zespołu neuroleptycznego (patrz punkt 4.8). Objawy kliniczneobejmują hipertermię, zaburzenia stanu psychicznego, sztywność mięśni, zaburzeniaczynności układu autonomicznego i zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej.W razie ich wystąpienia, kwetiapinę należy odstawić i zastosować odpowiednie leczenie.
Ciężka neutropenia i agranulocytoza
W badaniach klinicznych niezbyt często raportowano o występowaniu ciężkiej neutropenii(liczba neutrofilów <0,5 x 109/l). Większość przypadków ciężkiej neutropenii wystąpiław ciągu kilku miesięcy po rozpoczęciu terapii kwetiapiną. Nie wykazano wyraźnej zależnościod dawki. Po wprowadzeniu leku do obrotu odnotowano również przypadki zgonów.Prawdopodobnymi czynnikami ryzyka neutropenii mała liczba białych krwinek przedrozpoczęciem leczenia oraz neutropenia wywołana przez leki w wywiadzie.
Niektóre przypadki wystąpiły jednak u pacjentów bez istniejących czynników ryzyka. Należyprzerwać stosowanie kwetiapiny, jeśli liczba neutrofilów wynosi <1,0 × 109/l. Pacjentównależy obserwować pod kątem objawów podmiotowych i przedmiotowych infekcji, a takżekontrolować liczbę neutrofili (do chwili przekroczenia wartości 1,5 × 109/l) (patrz punkt 5.1).
U pacjentów z infekcją lub gorączką, szczególnie gdy brak ewidentnych czynnikówpredysponujących, należy wziąć pod uwagę wystąpienie neutropenii i zastosowaćodpowiednie leczenie.
Pacjenci powinni być poinformowani o konieczności natychmiastowego zgłoszenia objawówpodmiotowych i przedmiotowych wskazujących na agranulocytozę lub infekcję (np.gorączka, osłabienie, letarg, ból gardła) w dowolnym czasie w trakcie leczenia kwetiapiną. Utych pacjentów należy bezzwłocznie określić liczbę leukocytów i bezwzględną liczbęneutrofilów, szczególnie gdy brak czynników predysponujących.
Działanie przeciwcholinergiczne (przeciwmuskarynowe)
Norkwetiapina, czynny metabolit kwetiapiny, ma umiarkowane do silnego powinowactwo doróżnych podtypów receptorów muskarynowych. Przyczynia się to do działań niepożądanychodzwierciedlających przeciwcholinergiczne skutki, jeżeli kwetiapina jest stosowana wzalecanych dawkach, jest stosowana w skojarzeniu z innymi lekami wywierającymi działanieprzeciwcholinergiczne oraz w razie przedawkowania. Kwetiapinę należy stosować ostrożnieu pacjentów przyjmujących leki o działaniu przeciwcholinergicznym (przeciwmuskarynowym). Należy zachować ostrożność podczas podawania kwetiapinypacjentom, u których rozpoznano zatrzymanie moczu w przeszłości lub obecnie, chorym zklinicznie istotnym przerostem gruczołu krokowego, niedrożnością jelit lub podobnymizaburzeniami, zwiększonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym lub jaskrą z wąskim kątemprzesączania (patrz punkty 4.5, 4.8, 4.9 i 5.1).
Interakcje
Patrz także punkt 4.5.
Jednoczesne stosowanie kwetiapiny z silnym induktorem enzymów wątrobowych, takim jakkarbamazepina lub fenytoina, znacząco zmniejsza stężenie kwetiapiny w osoczu, co możewpływać na skuteczność terapii kwetiapiną. U pacjentów otrzymujących leki indukująceenzymy wątrobowe stosowanie kwetiapiny można rozpoczynać wyłącznie wówczas, gdylekarz uzna, że korzyści wynikające ze stosowania tego leku przewyższają ryzyko związanez odstawieniem leku indukującego enzymy wątrobowe. Ważne, aby wszelkie zmianyw stosowaniu leków indukujących enzymy wątrobowe były stopniowe, a w razie potrzeby
leki te należy zastąpić produktem leczniczym nieindukującym enzymów wątrobowych (np. walproinianem sodu).
Masa ciała
U pacjentów przyjmujących kwetiapinę stwierdzano zwiększenie masy ciała. Należymonitorować zmianę i odpowiednio postępować zgodnie z wytycznymi dotyczącymistosowania leków przeciwpsychotycznych (patrz punkty 4.8 i 5.1).
Hiperglikemia
Obserwowano hiperglikemię i (lub) rozwój albo nasilenie objawów cukrzycy z występującąsporadycznie kwasicą ketonową lub, rzadko, śpiączką, w tym kilka przypadków śmiertelnych(patrz punkt 4.8). W niektórych przypadkach odnotowano uprzednie zwiększenie masy ciała,co mogło być czynnikiem predysponującym. Wskazane jest odpowiednie monitorowaniekliniczne zgodnie z przyjętymi wytycznymi leczenia przeciwpsychotycznego. Pacjentówleczonych jakimikolwiek przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi, w tymkwetiapiną, należy obserwować w kierunku rozwoju objawów podmiotowychi przedmiotowych hiperglikemii (takich jak nadmierne pragnienie, wielomocz, nadmiernyapetyt i osłabienie); należy okresowo kontrolować pacjentów z cukrzycą lub czynnikamiryzyka pod kątem pogorszenia kontroli glikemii. Powinno się regularnie sprawdzać masęciała.
Lipidy
W badaniach klinicznych dotyczących kwetiapiny obserwowano zwiększenie stężeniatriglicerydów, cholesterolu LDL oraz cholesterolu całkowitego, jak również zmniejszeniestężenia cholesterolu HDL (patrz punkt 4.8). Zaburzenia gospodarki lipidowej należykorygować zgodnie ze wskazaniami klinicznymi.
Wydłużenie odstępu QT
W badaniach klinicznych oraz podczas stosowania zgodnie z charakterystyką produktuleczniczego nie obserwowano związku kwetiapiny z utrzymującym się wydłużeniemabsolutnego odstępu QT. Jednakże, po wprowadzeniu leku do obrotu, obserwowanowydłużenie odstępu QT po dawkach terapeutycznych (patrz punkt 4.8) oraz w przypadkuprzedawkowania (patrz punkt 4.9). Tak jak w przypadku innych przeciwpsychotycznychproduktów leczniczych, należy zachować szczególną ostrożność podczas przepisywaniakwetiapiny pacjentom z chorobą układu krążenia lub z wydłużeniem odstępu QT wwywiadzie rodzinnym. Należy również zachować ostrożność podczas przepisywaniakwetiapiny łącznie z produktami leczniczymi, o których wiadomo, że prowadzą dowydłużenia odstępu QT, oraz równoczesnego stosowania z neuroleptykami, w szczególnościu pacjentów w podeszłym wieku, u pacjentów z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępuQT, zastoinową niewydolnością serca, przerostem serca, hipokaliemią lub hipomagnezemią(patrz punkt 4.5).
Kardiomiopatia i zapalenie mięśnia sercowego
W trakcie badań klinicznych oraz po wprowadzeniu do obrotu zgłaszano kardiomiopatięi zapalenie mięśnia sercowego, jednak związek przyczynowy z kwetiapiną nie zostałustalony. U pacjentów z podejrzeniem kardiomiopatii lub zapaleniem mięśnia sercowegonależy ponownie ocenić leczenie kwetiapiną.
Odstawienie leku
Po nagłym przerwaniu terapii kwetiapiną opisywano ostre objawy odstawienia, takie jakbezsenność, nudności, bóle głowy, biegunka, wymioty, zawroty głowy oraz nadmiernapobudliwość. Zalecane jest stopniowe odstawianie produktu leczniczego w czasieprzynajmniej jednego do dwóch tygodni (patrz punkt 4.8).
Pacjenci w podeszłym wieku z zaburzeniami psychotycznymi w przebiegu zmian
otępiennych
Kwetiapina nie jest lekiem zatwierdzonym do leczenia objawów psychotycznych w przebiegu chorób otępiennych.
W badaniach klinicznych z randomizacją, z grupą kontrolną otrzymującą placebo,obserwowano około trzykrotny wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń krążenia mózgowegow grupie pacjentów z otępieniem, w której stosowano niektóre atypowe przeciwpsychotyczneprodukty lecznicze. Mechanizm odpowiedzialny za takie zwiększenie ryzyka nie zostałpoznany. Zwiększenia ryzyka nie daje się wykluczyć w przypadku stosowania innychprzeciwpsychotycznych produktów leczniczych oraz w innych populacjach pacjentów.Kwetiapinę należy stosować z ostrożnością u pacjentów obciążonych czynnikami ryzykaudaru mózgu.
Metaanaliza danych dotyczących atypowych leków przeciwpsychotycznych wykazała, że upacjentów w podeszłym wieku z objawami psychotycznymi w przebiegu choroby otępiennejwystępuje większe ryzyko zgonu w porównaniu do grupy otrzymującej placebo. W dwóch10-tygodniowych badaniach z grupą kontrolną otrzymującą placebo, dotyczących tej samejpopulacji pacjentów (n=710; średni wiek: 83 lata; zakres: 56–99 lat), wskaźnik śmiertelnościw grupie pacjentów leczonych kwetiapiną wynosił 5,5% w porównaniu do 3,2% w grupieotrzymującej placebo. Przyczyny zgonu pacjentów objętych tymi badaniami były różne ispójne ze spodziewanymi dla tej populacji.
Pacjenci w podeszłym wieku z chorobą Parkinsona / parkinsonizmem
Populacyjne retrospektywne badanie kwetiapiny w leczeniu pacjentów z dużą depresjąwykazało zwiększone ryzyko zgonu podczas stosowania kwetiapiny u pacjentów w wieku>65 lat. Zależność ta nie była obserwowana po wykluczeniu z analizy pacjentów z chorobąParkinsona. Należy zachować ostrożność, jeśli kwetiapina jest przepisywana pacjentomw podeszłym wieku z chorobą Parkinsona.
Dysfagia
Podczas stosowania kwetiapiny opisywano przypadki dysfagii (patrz punkt 4.8). Kwetiapinapowinna być stosowana z zachowaniem ostrożności u pacjentów z czynnikami ryzykawystąpienia zachłystowego zapalenia płuc.
Zaparcie i niedrożność jelit
Zaparcie stanowi czynnik ryzyka niedrożności jelit. Podczas stosowania kwetiapinyodnotowano zaparcia i niedrożność jelit (patrz punkt 4.8), w tym również zgony pacjentów,którzy byli w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia niedrożności jelit, którzyotrzymywali jednocześnie wiele leków zmniejszających ruchliwość jelit i (lub) nie zgłaszaliobjawów zaparcia. Pacjenci z niedrożnością jelit powinni być leczeni pod ścisłą kontrolą iwymagają pilnej opieki.
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ)
Podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych odnotowano przypadki żylnej chorobyzakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ). Ponieważ u pacjentów leczonych lekamiprzeciwpsychotycznymi często współwystępują czynniki ryzyka ŻChZZ, przed i podczasleczenia kwetiapiną należy zidentyfikować wszystkie możliwe czynniki ryzyka ŻChZZi zastosować odpowiednie środki zapobiegawcze.
Zapalenie trzustki
Zapalenie trzustki było obserwowane w badaniach klinicznych oraz w badaniach powprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu. W doniesieniach po wprowadzeniu produktudo obrotu stwierdzano u wielu pacjentów obecność czynników ryzyka mających związekz zapaleniem trzustki, takich jak zwiększony poziom triglicerydów (patrz punkt 4.4),
kamienie żółciowe oraz spożywanie alkoholu, chociaż nie we wszystkich przypadkachwystępowały czynniki ryzyka.
Dodatkowe informacje
Dane dotyczące stosowanych jednocześnie kwetiapiny i diwalorpeksu lub litu w ostrychepizodach manii o umiarkowanym i ciężkim nasileniu ograniczone, jednakże skojarzonaterapia była dobrze tolerowana (patrz punkty 4.8 i 5.1). Dane wykazały działanie addycyjnew 3. tygodniu.
Niewłaściwe stosowanie i nadużywanie
Zgłoszono przypadki niewłaściwego stosowania i nadużywania kwetiapiny. Przyprzepisywaniu kwetiapiny pacjentom z nadużywaniem alkoholu lub narkotyków wwywiadzie konieczne może być zachowanie ostrożności.
Laktoza
Produkt Questax XR tabletki o przedłużonym uwalnianiu zawiera laktozę. Leku nie powinniprzyjmować pacjenci z rzadko występującymi dziedzicznymi zaburzeniami, takimi jak:nietolerancja galaktozy, brak laktazy lub zespół złego wchłaniania glukozy i galaktozy.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Biorąc pod uwagę wpływ kwetiapiny głównie na ośrodkowy układ nerwowy, należyzachować ostrożność podczas podawania kwetiapiny jednocześnie z innymi produktamileczniczymi o działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, jak również z alkoholem.
Należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów przyjmujących inne leki o działaniu przeciwcholinergicznym (przeciwmuskarynowym) (patrz punkt 4.4).
Cytochrom P450 (CYP) 3A4 jest głównym izoenzymem układu enzymatycznego cytochromuP450 odpowiedzialnym za metabolizm kwetiapiny. W badaniu dotyczącym interakcji, wgrupie zdrowych ochotników, równoczesne podawanie kwetiapiny (w dawce 25 mg) zketokonazolem, będącym inhibitorem enzymu CYP3A4, prowadziło do pięcio- doośmiokrotnego wzrostu wartości pola pod krzywą zależności stężenia od czasu (ang. areaunder the curve, AUC) kwetiapiny. Na tej podstawie wykazano, że przeciwwskazane jestrównoczesne stosowanie kwetiapiny z inhibitorami CYP3A4. Nie zaleca się takżespożywania soku z grejpfruta podczas terapii kwetiapiną.
W badaniu dotyczącym stosowania dawek wielokrotnych u pacjentów, w celu ocenywłaściwości farmakokinetycznych kwetiapiny podawanej przed i w trakcie leczeniakarbamazepiną (znany czynnik indukujący enzymy wątrobowe), równoczesne stosowaniekarbamazepiny w sposób znaczący zwiększało klirens kwetiapiny. Ten wzrost klirensuprowadził do zmniejszenia ekspozycji na kwetiapinę (mierzonej na podstawie wartości AUC),średnio do około 13% ekspozycji w przypadku stosowania kwetiapiny w monoterapii;pomimo tego, w pewnej grupie pacjentów zauważono bardziej wyraźne efekty działania.W wyniku tych interakcji stężenie leku w osoczu może być mniejsze, co może niekorzystniewpływać na skuteczność terapii kwetiapiną. Jednoczesne podawanie kwetiapiny z fenytoiną(kolejnym czynnik indukujący enzymy mikrosomalne) prowadziło do znacznego zwiększeniaklirensu kwetiapiny, o około 450%. U pacjentów otrzymujących leki indukujące enzymywątrobowe stosowanie kwetiapiny można rozpoczynać wyłącznie wówczas, gdy lekarz uzna,że korzyści wynikające ze stosowania tego leku przewyższają ryzyko związane zodstawieniem leku indukującego enzymy wątrobowe. Ważne, aby jakakolwiek zmianasubstancji indukującej była prowadzona stopniowo, a jeżeli to konieczne, należy zamienićna substancję bez właściwości indukujących (np. walproinian sodu) (patrz punkt 4.4).
Właściwości farmakokinetyczne kwetiapiny nie ulegały znaczącym zmianom w wynikurównoczesnego stosowania leków przeciwdepresyjnych imipraminy (inhibitor CYP 2D6)lub fluoksetyny (inhibitor CYP 3A4 i CYP 2D6).
Właściwości farmakokinetyczne kwetiapiny nie ulegały znaczącym zmianom w wynikurównoczesnego stosowania przeciwpsychotycznych produktów leczniczych rysperydonui haloperydolu. Jednoczesne stosowanie kwetiapiny i tiorydazyny prowadziło do zwiększeniaklirensu kwetiapiny o około 70%.
Farmakokinetyka kwetiapiny nie ulegała zmianom w wyniku jednoczesnego podawaniaz cymetydyną.
Farmakokinetyka soli litu nie ulegała zmianom w wyniku jednoczesnego podawania z kwetiapiną.
W 6-tygodniowym, randomizowanym badaniu z zastosowaniem litu i kwetiapinyo przedłużonym uwalnianiu w porównaniu z placebo i kwetiapiną o przedłużonymuwalnianiu u dorosłych pacjentów z ostrą manią, obserwowano większą częstość objawówpowiązanych z działaniami pozapiramidowymi (w szczególności drżenia), senności orazprzyrostu masy ciała w grupie stosującej jako dodatkowe leczenie lit, niż w grupieotrzymującej placebo (patrz punkt 5.1).
Właściwości farmakokinetyczne walproinianu sodu i kwetiapiny podczas jednoczesnegostosowania nie zmieniają się w stopniu istotnym klinicznie. W badaniu retrospektywnymobejmującym dzieci i młodzież, które otrzymywały walproinian, kwetiapinę lub oba te leki,stwierdzono większą częstość występowania leukopenii i neutropenii w grupie leczonychw sposób skojarzony niż w grupach poddawanych monoterapii.
Nie przeprowadzono badań interakcji z powszechnie stosowanymi produktami leczniczymidziałającymi na układ sercowo-naczyniowy.
Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu kwetiapiny z produktamileczniczymi, co do których wiadomo, wywołują zaburzenia gospodarki elektrolitowej lubwydłużają odstęp QT.
U pacjentów przyjmujących kwetiapinę opisywano przypadki fałszywie dodatnich wynikówwykonywanych metodami immunoenzymatycznymi oznaczeń w kierunku metadonui trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. W razie wątpliwości co do wynikówoznaczeń przesiewowych wykonywanych metodą immunoenzymatyczną zaleca się ichpotwierdzenie odpowiednią metodą chromatograficzną.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża
Pierwszy trymestr
Umiarkowana liczba publikowanych danych ze stosowania w czasie ciąży (tj. od 300 do 1000
ciąż), w tym indywidualne raporty i pewne badania obserwacyjne nie wskazują na
zwiększone ryzyko wystąpienia wad rozwojowych z powodu stosowania kwetiapiny.Jednakże, na podstawie wszystkich dostępnych danych, nie można sformułować ostatecznegowniosku. Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na reprodukcję (patrz punkt
5.3). Dlatego kwetiapina powinna być stosowana w ciąży tylko wtedy, gdy korzyściuzasadniają ryzyko.
Trzeci trymestr
U noworodków, których matki w trzecim trymestrze ciąży stosowały lekiprzeciwpsychotyczne (w tym kwetiapinę), mogą wystąpić działania niepożądane, w tymobjawy pozapiramidowe i (lub) objawy odstawienia o różnym nasileniu i czasie trwania.Zgłaszano występowanie pobudzenia, hipertonii, hipotonii, drżenia, senności, niewydolnościoddechowej lub zaburzeń pobierania pokarmu. W związku z tym noworodki należy ściślemonitorować.
Karmienie piersią
W oparciu o bardzo ograniczone dane z opublikowanych sprawozdań dotyczących wydalaniakwetiapiny do mleka kobiecego, wydaje się, że przenikanie kwetiapiny stosowanej wdawkach terapeutycznych jest zmienne. Ze względu na brak szczegółowych danych, należypodjąć decyzję, czy przerwać karmienie piersią, czy przerwać terapię kwetiapiną, napodstawie oceny korzyści z karmienia piersią dla dziecka oraz korzyści z leczenia tymproduktem leczniczym dla kobiety.
Płodność
Wpływ kwetiapiny na płodność u ludzi nie był oceniany. U szczurów obserwowano efektyzwiązane z podwyższonym stężeniem prolaktyny, jednak wyniki nie bezpośrednio istotnedla ludzi (patrz punkt 5.3).
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Ze względu na działanie na ośrodkowy układ nerwowy kwetiapina może niekorzystniewpływać na czynności wymagające zdolności koncentracji u pacjentów. W związku z tymnależy pouczyć pacjentów, aby nie prowadzili pojazdów ani nie obsługiwali maszyn, doczasu ustalenia indywidualnych reakcji.
4.8 Działania niepożądane
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Do najczęściej opisywanych działań niepożądanych (≥10%) związanych ze stosowaniemkwetiapiny należą: senność, ból głowy, zawroty głowy, suchość błony śluzowej jamy ustnej,objawy odstawienia, wzrost stężenia triglicerydów w osoczu, wzrost stężenia cholesterolucałkowitego (głównie frakcji LDL), spadek stężenia cholesterolu HDL, zwiększenie masyciała, zmniejszenie stężenia hemoglobiny i objawy pozapiramidowe.
W związku z leczeniem kwetiapiną notowano ciężkie skórne działania niepożądane (SCAR,ang. severe cutaneous adverse reactions), w tym zespół Stevensa-Johnsona (SJS), toksycznemartwicze oddzielanie się naskórka (TEN), wysypka z eozynofilią i objawami układowymi(DRESS).
Tabelaryczne zestawienie działań niepożądanych
Dane na temat częstości występowania działań niepożądanych obserwowanych podczasstosowania kwetiapiny podano w poniższej tabeli (Tabela 1) zgodnie z formatem zalecanymprzez Radę Międzynarodowych Organizacji ds. Nauk Medycznych (Council for InternationalOrganizations of Medical Sciences) (CIOMS III Working Group; 1995).
Tabela 1 Działania niepożądane związane z leczeniem kwetiapiną
Częstość występowania zdarzeń niepożądanych została podana zgodnie z następującymschematem: bardzo często (≥1/10), często (od ≥1/100 do <1/10), niezbyt często (od ≥1/1000do <1/100), rzadko (od ≥1/10 000 do <1/1000), bardzo rzadko (<1/10 000) i częstośćnieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych).
Klasyfikacj
a układów
i narządów
Zaburzenia
krwi i układu
chłonnego
Zaburzenia
układu
immunologicz
nego
Zaburzenia
endokrynolog
iczne
Zaburzenia
metabolizmu
i odżywiania
Bardzo
często
zmniejszenie
stężenia
hemoglobiny2
2
zwiększenie
stężenia
triglicerydów
10,30,
zwiększenie
stężenia
cholesterolu
całkowitego
(głównie
frakcji LDL)
11,30,
zmniejszenie
stężenia
cholesterolu
frakcji HDL
17,30,
zwiększenie
masy ciała 8,30
Często Niezbyt
często
leukopenia 1,
28,
zmniejszenie
liczby
neutrofili,
zwiększenie
liczby
eozynofili27
hiperprolakty
nemia15,
zmniejszenie
stężenia
całkowitego
T424,
zmniejszenie
stężenia
wolnej frakcji
T424,
zmniejszenie
stężenia
całkowitego
T324,
zwiększenie
stężenia
TSH24
wzmożone
łaknienie,
zwiększenie
stężenia
glukozy we
krwi do
poziomu
odpowiadając
ego
hiperglikemii
6,30
neutropenia 1,
małopłytkowo
ść,
niedokrwistoś
ć,
zmniejszenie
liczby płytek
krwi13
nadwrażliwość
(w tym
alergiczne
reakcje
skórne)
zmniejszenie
stężenia
wolnej frakcji
T324,
niedoczynność
tarczycy21
hiponatremia
19, cukrzyca
1,5, zaostrzenie
istniejącej
cukrzycy
Rzadko Bardzo
rzadko
agranulocyto
za26
reakcja
anafilaktyczn
a5
nieadekwatne
wydzielanie
hormonu
antydiuretycz
nego
zespół
metaboliczny2
9
Nieznana
Zaburzenia
psychiczne
nietypowe
sny i
koszmary
senne, myśli i
zachowania
samobójcze20
somnambuli
zm i
związane z
nim reakcje,
takie jak
mówienie
przez senoraz zaburzeniaodżywianiazwiązane zesnem
Zaburzenia zawroty głowy dyzartria napady
układu 4, 16, senność 2, drgawek 1,
nerwowego 16, ból głowy, zespół
objawy niespokojnych
pozapiramidow nóg, dyskineza
e1, 21 późna 1, 5,
omdlenie 4, 16
Zaburzenia tachykardia 4, wydłużenie
serca kołatania odstępu QT
serca 23 1,12,18,
bradykardia32
Zaburzenia oka zaburzenie
ostrości
wzroku
Zaburzenia niedociśnieni
naczyniowe e
ortostatyczne
4, 16
żylna
choroba
zakrzepowo-
zatorowa1
udar 33
Zaburzenia
układu
oddechowego
klatki
piersiowej i
śródpiersia
Zaburzenia
żołądka i jelit
Zaburzenia
wątroby i
dróg
żółciowych
suchość w
jamie ustnej
duszność 23 nieżyt nosa
zaparcie,
dyspepsja,
wymioty25
zwiększenie
aktywności
aminotransfer
azy
alaninowej w
surowicy
(AlAT) , 3
zwiększenie
aktywności
gamma-
glutamylotran
speptydazy
(GGTP) 3
dysfagia7 zapalenie
trzustki1,
niedrożność
jelit
zwiększenie żółtaczka5,
aktywności zapalenie
aminotransfera wątroby
zy
asparaginiano
wej w
surowicy
(AlAT)3
Zaburzenia
skóry i tkanki
podskórnej
obrzęk
naczynioruch
owy5, zespół
Stevensa-
Johnsona5
toksyczna
nekroliza
naskórka,
rumień
wielopostacio
wy, wysypka
z eozynofilią
i objawami
układowymi (DRESS)
Zaburzenia
mięśniowo-
szkieletowe i
tkanki łącznej
Zaburzenia
nerek i dróg
moczowych
Ciąża, połóg
i okres
okołoporodo
wy
Zaburzenia
układu
rozrodczego i
piersi
Zaburzenia
ogólne i stany
w miejscu
podania
objawy
odstawienia1,
9
łagodne
osłabienie,
obrzęki
obwodowe,
drażliwość,
gorączka
zatrzymanie
moczu
dysfunkcje
seksualne
priapizm,
mlekotok,
obrzęk
piersi,
zaburzenia
miesiączkow
ania
złośliwy
zespół
neuroleptycz
ny1,
hipotermia
rabdomioliza
noworodkow
y polekowy
zespół
odstawienia31
Badania
diagnostyczn
e
podwyższon
a aktywność
kinazy
fosfokreatyn
owej we
krwi14
(1) Patrz punkt 4.4.
(2) W ciągu pierwszych dwóch tygodni może dojść do wystąpienia senności, która najczęściejustępuje w ciągu dalszego leczenia kwetiapiną
(3) W pewnej grupie pacjentów, której podawano kwetiapinę, obserwowano bezobjawowe(aż do 3-krotności normy) zwiększenie aktywności aminotransferaz (AlAT, AspAT) lubgamma-glutamylotranspeptydazy w surowicy. Te podwyższone aktywności enzymówzazwyczaj ustępowały w trakcie kontynuowania leczenia kwetiapiną
(4) Tak jak w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych o działaniu blokującymreceptory alfa1-adrenergiczne, kwetiapina może często wywoływać objawy niedociśnieniaortostatycznego, przebiegającego z uczuciem zawrotów głowy, tachykardią, a u niektórychpacjentów z omdleniem, zwłaszcza w początkowym okresie zwiększania dawki (patrz punkt
4.4).
(5) Obliczenia dotyczące częstości tych działań niepożądanych oparto wyłącznie na danychpo wprowadzeniu produktu w postaci o natychmiastowym uwalnianiu.(6) Stężenie glukozy we krwi na czczo wynoszące ≥126 mg/dl (≥7,0 mmol/l) lub przygodnestężenie glukozy we krwi wynoszące ≥200 mg/dl (≥11,1 mmol/l) stwierdzane przynajmniejraz.
(7) Zwiększoną częstość występowania dysfagii u pacjentów leczonych kwetiapinąw porównaniu z pacjentami otrzymującymi placebo stwierdzano wyłącznie w badaniachklinicznych dotyczących depresji w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej.(8) W oparciu o zwiększenie masy ciała o >7% wartości wyjściowej. Występuje główniew pierwszych tygodniach leczenia u dorosłych.
(9) W badaniach klinicznych kontrolowanych placebo z zastosowaniem kwetiapiny wmonoterapii, w których oceniano objawy występujące po odstawieniu tego leku, najczęściejstwierdzanymi objawami odstawienia były: bezsenność, nudności, bóle głowy, biegunka,wymioty, zawroty głowy i rozdrażnienie. Częstość ich występowania znacząco malała potygodniu od odstawienia leku.
(10) Stężenie triglicerydów ≥200 mg/dl (≥2,258 mmol/l) (u pacjentów w wieku ≥18 lat) lub≥150 mg/dl (≥1,694 mmol/l) (u pacjentów w wieku <18 lat) stwierdzone przynajmniejjednorazowo.
(11) Stężenie cholesterolu ≥240 mg/dl (≥6,2064 mmol/l) (u pacjentów w wieku ≥18 lat) lub≥200 mg/dl (≥5,172 mmol/l) (u pacjentów w wieku <18 lat) stwierdzone przynajmniejjednorazowo. Bardzo często stwierdzano zwiększenie stężenia cholesterolu frakcji LDL o≥30 mg/dl (≥0,769 mmol/l). Średnia zmiana wartości tego parametru u pacjentów, u którychodnotowano wspomniane zwiększenie stężenia, wyniosła 41,7 mg/dl (1,07 mmol/l).(12) Patrz tekst poniżej.
(13) Liczba płytek krwi ≤100 × 109/l stwierdzona przynajmniej jednorazowo.(14) Na podstawie danych z raportów z badań klinicznych dotyczących występowaniazdarzeń niepożądanych, odnoszących się do zwiększenia aktywności fosfokinazy kreatynowejwe krwi niezwiązanego z występowaniem złośliwego zespołu neuroleptycznego.(15) Stężenia prolaktyny (pacjenci >18. roku życia): >20 μg/l (>869,56 pmol/l) u mężczyzn;>30 μg/l (>1304,34 pmol/l) u kobiet w każdym wieku.
(16) Może prowadzić do upadków.
(17) Stężenie cholesterolu frakcji HDL: <40 mg/dl (<1,025 mmol/l) u mężczyzn i <50 mg/dl (<1,282 mmol/l) u kobiet w dowolnym momencie.
(18) Częstość występowania przesunięcia wartości QTc z <450 ms do ≥450 ms zwydłużeniem o ≥30 ms. W kontrolowanych placebo badaniach dotyczących stosowaniakwetiapiny średnia zmiana i częstość występowania przesunięcia wartości QTc do klinicznieistotnej wielkości w grupie otrzymującej kwetiapinę i w grupie otrzymującej placebo byłypodobne.
(19) W co najmniej jednym przypadku zmiana z >132 mmol/l do ≤132 mmol/l.(20) Podczas stosowania kwetiapiny lub bezpośrednio po jej odstawieniu obserwowanoprzypadki myśli i zachowań samobójczych (patrz punkty 4.4 i 5.1).
(21) Patrz punkt 5.1
(22) Zmniejszenie stężenia hemoglobiny do wartości ≤13 g/dl (≤8,07 mmol/l) u mężczyzn i≤12 g/dl (≤7,45 mmol/l) u kobiet stwierdzane co najmniej jednorazowo miał miejsce u 11%pacjentów otrzymujących kwetiapinę we wszystkich przeprowadzonych badaniach, w tym wotwartych badaniach kontynuacyjnych. U tych pacjentów średnie maksymalne zmniejszeniestężenia hemoglobiny w dowolnym punkcie czasowym wyniosło -1,50 g/dl.
(23) Objawy te często występowały z towarzyszącą tachykardią, zawrotami głowy,niedociśnieniem ortostatycznym i (lub) z chorobami serca/układu oddechowego.(24) Na podstawie zmiany wartości z poziomu wyjściowego, który był prawidłowy, dopoziomu potencjalnie istotnego z klinicznego punktu widzenia w dowolnym momencie wewszystkich późniejszych badaniach. Zmianę wartości stężenia całkowitego T4, stężeniawolnej frakcji T4, stężenia całkowitego T3 i stężenia wolnej frakcji T3 definiowano jako<0,8-krotności dolnej granicy normy (pmol/l), a zmianę wartości stężenia TSH definiowanojako zwiększenie >5 mIU/l w dowolnym momencie.
(25) Na podstawie zwiększenia częstości występowania wymiotów u pacjentów w podeszłym wieku (≥65 lat).
(26) Na podstawie zmiany liczby neutrofilów z 1,5 x 109/l na początku do <0,5 x 109/l wdowolnym momencie podczas terapii oraz w oparciu o pacjentów z ciężką neutropenią (<0,5x 109/l) i zakażeniem podczas wszystkich badań klinicznych nad kwetiapiną (patrz punkt 4.4).(27) Na podstawie zmiany liczby od prawidłowej wartości początkowej do wartościpotencjalnie klinicznie istotnej w dowolnym momencie po analizie początkowej, wewszystkich badaniach. Zmiany liczby eozynofilów definiuje się jako ≥1 × 109 komórek/l wdowolnym momencie.
(28) Na podstawie zmiany od prawidłowej wartości początkowej do wartości potencjalnieklinicznie istotnej w dowolnym momencie po analizie początkowej, we wszystkichbadaniach. Zmiany liczby białych krwinek definiuje się jako ≤3 × 109 komórek/l wdowolnym momencie.
(29) Na podstawie zgłoszonych działań niepożądanych w postaci obserwowanego zespołumetabolicznego we wszystkich badaniach klinicznych z kwetiapiną.(30) U niektórych pacjentów biorących udział w badaniach klinicznych stwierdzanopogorszenie w zakresie więcej niż jednego czynnika metabolicznego obejmującego masęciała, stężenie glukozy we krwi i stężenie lipidów w surowicy (patrz punkt 4.4).(31) Patrz punkt 4.6.
(32) Może występować na początku leczenia i jest połączone z niedociśnieniem i (lub)omdleniami. Częstości na podstawie raportów o zdarzeniach niepożądanych dotyczącychbradykardii podczas wszystkich badań klinicznych z kwetiapiną.(33) Na podstawie jednego retrospektywnego nierandomizowanego badaniaepidemiologicznego.
Podczas stosowania leków neuroleptycznych opisuje się przypadki wydłużenia odstępu QT,komorowych zaburzeń rytmu serca, nagłych i niewyjaśnionych zgonów, zatrzymania akcjiserca i wielokształtnego częstoskurczu komorowego typu torsade de pointes, przy czympowikłania te uważa się za typowe dla wszystkich leków z tej grupy.
Dzieci i młodzież
Takie same działania niepożądane, jak wyżej opisane dotyczące dorosłych, mogą występowaćtakże u dzieci i młodzieży. Poniżej w tabeli przedstawiono działania niepożądane, któreczęściej występowały u dzieci i młodzieży (w przedziale wiekowym od 10 do 17 lat) niż udorosłych lub działania niepożądane, które w ogóle nie występowały u dorosłych.
Tabela 2 Działania niepożądane u dzieci i młodzieży związane z leczeniem kwetiapiną,które występują w częściej niż u dorosłych, albo nie były zidentyfikowane w populacjidorosłych
Częstość występowania zdarzeń niepożądanych została podana zgodnie z następującymschematem: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1 000 do<1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1 000), bardzo rzadko (<1/10 000).
Klasyfikacja układów i Bardzo często Częstonarządów
Zaburzenia zwiększenie stężeniaendokrynologiczne prolaktyny1Zaburzenia metabolizmu i zwiększenie łaknieniaodżywiania
Zaburzenia układu objawy pozapiramidowe 3, 4 omdlenie nerwowego
Zaburzenia naczyniowe wzrost ciśnienia tętniczego
krwi2
Zaburzenia układu zapalenie błony śluzowejoddechowego, klatki nosapiersiowej i śródpiersia
Zaburzenia żołądka i jelit wymiotyZaburzenia ogólne i stany w drażliwość3miejscu podania
1. Stężenie prolaktyny (pacjenci w wieku <18 lat): >20 µg/l (>869,56 pmol/l) u mężczyzn;>26 μg/l (>1130,428 pmol/l) u kobiet w każdym wieku. U mniej niż 1% pacjentówstwierdzano zwiększenie stężenia prolaktyny do wartości >100 µg/l.
2. Na podstawie zwiększenia powyżej klinicznie istotnych wartości progowych(zmodyfikowanych na podstawie kryteriów amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia)lub zwiększenie o >20 mm Hg w przypadku ciśnienia skurczowego lub >10 mm Hgw przypadku ciśnienia rozkurczowego w dowolnym momencie w dwóch krótkoterminowych(3-6 tygodni) badaniach kontrolowanych placebo z udziałem dzieci i młodzieży.
3. Uwaga: Częstość występowania tego objawu jest co prawda podobna do częstościu dorosłych, jednak u dzieci i młodzieży implikacje kliniczne mogą być inne niż u dorosłych.
4. Patrz punkt 5.1
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanychdziałań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści doryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelumedycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane zapośrednictwem
Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych UrzęduRejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych:Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa, tel.: + 48 22 49-21-301, faks: +48 22 49-21-309,Strona internetowa:
https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
4.9 Przedawkowanie
Objawy
Na ogół, zgłaszane objawy przedmiotowe i podmiotowe wynikały z nasilenia znanych działańfarmakologicznych substancji czynnej, czyli była to senność i sedacja, tachykardia,niedociśnienie i działania przeciwcholinergiczne.
Przedawkowanie może prowadzić do wydłużenia odstępu QT, napadów drgawek, stanupadaczkowego, rabdomiolizy, depresji oddechowej, zatrzymania moczu, splątania,majaczenia i (lub) pobudzenia, śpiączki i zgonu.
Pacjenci z istniejącą wcześniej ciężką chorobą układu krążenia mogą być bardziej narażeni nawystąpienie skutków przedawkowania. (patrz punkt 4.4: Niedociśnienie ortostatyczne).
Leczenie przedawkowania
Brak specyficznego antidotum dla kwetiapiny. W przypadku nasilonych objawówprzedmiotowych należy rozważyć możliwość zatrucia wielolekowego; zaleca się wdrożenieintensywnej terapii, w tym udrożnienie i utrzymanie drożności dróg oddechowych,zapewnienie odpowiedniego natlenowania i wentylacji oraz monitorowanie i podtrzymywanieczynności układu sercowo-naczyniowego.
W oparciu o doniesienia z piśmiennictwa, pacjenci z majaczeniem i pobudzeniem orazwyraźnym zespołem antycholinergicznym mogą być leczeni fizostygminą, 1–2 mg (pod stałąkontrolą EKG). Nie jest to zalecane jako standardowe leczenie, z powodu potencjalnegonegatywnego wpływu fizostygminy na przewodnictwo serca. Fizostygmina może byćstosowana, jeżeli nie ma zaburzeń w EKG. Nie należy stosować fizostygminy w razie arytmii,dowolnego stopnia bloku serca lub poszerzenia odstępu QRS.
Wprawdzie nie badano zapobiegania wchłanianiu substancji po przedawkowaniu, jednaknależy rozważyć przeprowadzenie płukania żołądka w ciężkim zatruciu, jeśli to możliwe wciągu godziny od spożycia. Należy rozważyć podanie węgla aktywnego.
W przypadkach przedawkowania kwetiapiny niedociśnienie tętnicze oporne na leczenienależy leczyć odpowiednimi środkami, takimi jak podawanie dożylne płynów i (lub) środkówsympatykomimetycznych. Należy unikać stosowania adrenaliny i dopaminy, gdyż aktywacjareceptorów beta-adrenergicznych może nasilić niedociśnienie w związku z wywoływanąprzez kwetiapinę blokadą receptorów alfa-adrenergicznych.
Po przedawkowaniu kwetiapiny o przedłużonym uwalnianiu notowano tworzenie siębezoarów w żołądku; w dalszym postępowaniu z pacjentem zaleca się odpowiedniądiagnostykę obrazową.
W niektórych przypadkach z powodzeniem dokonywano endoskopowego usunięcia bezoarów powstałych po przedawkowaniu leku.
Dokładny nadzór lekarski i monitorowanie pacjenta należy kontynuować do czasu normalizacji stanu pacjenta.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki przeciwpsychotyczne; pochodne diazepiny, oksazepiny, tiazepiny i oksepiny Kod ATC: N05A H04
Mechanizm działania
Kwetiapina należy do atypowych leków przeciwpsychotycznych. Kwetiapina i jej aktywnymetabolit występujący w osoczu u ludzi - norkwetiapina, oddziałują na wiele receptorówneuroprzekaźników. Kwetiapina i norkwetiapina wykazują powinowactwo do występującychw mózgu receptorów serotoninergicznych (5HT2) i dopaminergicznych D1 i D2. Uważa się,że to właśnie połączenie antagonizmu receptorowego z większą wybiórczością w stosunku doreceptorów 5HT2 niż receptorów D2 przyczynia się do klinicznych właściwościprzeciwpsychotycznych i mniejszego ryzyka występowania objawów pozapiramidowych przystosowaniu kwetiapiny niż typowych leków przeciwpsychotycznych. Kwetiapina inorkwetiapina wykazują brak istotnego powinowactwa do receptorów benzodiazepinowych,ale cechują się dużym powinowactwem do receptorów histaminergicznych oraz alfa1-adrenergicznych, umiarkowanym powinowactwem do receptorów alfa2-adrenergicznych.Kwetiapina ma również niewielkie lub nie wykazuje powinowactwa do receptorówmuskarynowych, podczas gdy norkwetiapina wykazuje umiarkowane do dużegopowinowactwo do szeregu receptorów muskarynowych, co może tłumaczyć efektprzeciwcholinergiczny (muskarynowy). Hamowanie działania transportera noradrenaliny(ang. norepinephrine transporter, NET) i częściowa aktywność agonistyczna w miejscach5HT1A przez norkwetiapinę może przyczyniać się do skuteczności terapeutycznej kwetiapinyjako leku przeciwdepresyjnego.
Działania farmakodynamiczne
Kwetiapina wykazuje aktywność w testach aktywności przeciwpsychotycznej, takich jak testwarunkowanego unikania. Blokuje również działanie agonistów dopaminy, co mierzonometodami behawioralnymi lub elektrofizjologicznymi, oraz zwiększa stężenia metabolitudopaminy, co jest neurochemicznym wskaźnikiem blokady receptorów D2. W badaniach przedklinicznych, oceniających czynniki predykcyjne objawów pozapiramidowych, kwetiapina nie przypomina standardowych przeciwpsychotycznychproduktów leczniczych i charakteryzuje się atypowym profilem działania. Kwetiapina niewywołuje nadwrażliwości receptorów dopaminergicznych D2 w przypadku długotrwałegopodawania. Kwetiapina w dawkach skutecznie blokujących receptor dopaminowy D2
wywołuje jedynie słaby efekt kataleptyczny. Po długotrwałym podawaniu, kwetiapinawykazuje wybiórcze działanie na układ limbiczny poprzez wywoływanie depolaryzacyjnejblokady neuronów mezolimbicznych, lecz nie neuronów układu nigrostriatalnego,zawierających dopaminę. Kwetiapina przy krótkotrwałym i przewlekłym podawaniuw minimalnym stopniu wywołuje objawy dystonii u małp kapucynek uwrażliwionych nahaloperydol i nieotrzymujących wcześniej żadnych leków neuroleptycznych. (patrz punkt 4.8)
Skuteczność kliniczna
Schizofrenia
Skuteczność kwetiapiny w leczeniu schizofrenii została potwierdzona w 6-tygodniowymbadaniu klinicznym z grupą kontrolną otrzymującą placebo u pacjentów ze schizofreniąspełniających kryteria DSM-IV (ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders)oraz jednym badaniu klinicznym z grupą kontrolną przyjmującą substancję czynnąu pacjentów ze stabilną klinicznie schizofrenią, w którym kwetiapinę w postaci tabletkio natychmiastowym uwalnianiu zamieniono na kwetiapinę w postaci tabletki o przedłużonymuwalnianiu.
W badaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo, pierwszorzędowym punktem końcowymbadania była zmiana oceny w skali PANSS (ang. Positive and Negative Syndrome Scale)w momencie ukończenia badania w porównaniu do oceny w chwili włączenia do badania.Stosowanie kwetiapiny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu w dawkach 400 mg nadobę, 600 mg na dobę i 800 mg na dobę skutkowało istotną statystycznie poprawą objawówpsychotycznych w porównaniu z placebo. Działanie to było większe w przypadku stosowaniadawek 600 mg i 800 mg niż dawki 400 mg.
W 6-tygodniowym badaniu klinicznym z grupą kontrolną przyjmującą substancję czynną,oceniającym zmianę leczenia z terapii kwetiapiną o natychmiastowym uwalnianiu na postać oprzedłużonym uwalnianiu, pierwszorzędowym punktem końcowym badania był odsetekpacjentów, których obserwowano brak skuteczności, np. którzy przerwali udział w badaniu zpowodu braku skuteczności lub dla których łączna punktacja w skali PANSS zwiększyła się o20% lub więcej od wizyty randomizacyjnej do którejkolwiek z wizyt w badaniu.. Upacjentów, których stan ustabilizowano, stosując kwetiapinę w postaci tabletek onatychmiastowym uwalnianiu w dawkach od 400 mg do 800 mg, skuteczność leczenia byłautrzymana po zmianie na równorzędną dawkę dobową kwetiapiny w postaci tabletek oprzedłużonym uwalnianiu, stosowaną raz na dobę.
W długoterminowym badaniu klinicznym pacjentów z ustabilizowaną schizofrenią, którzyprzez 16 tygodni przyjmowali terapię podtrzymującą kwetiapiną w postaci tableteko przedłużonym uwalnianiu, kwetiapina w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiuwykazała większą skuteczność w zapobieganiu nawrotom niż placebo. Szacowane ryzykonawrotu po 6 miesiącach leczenia wynosiło 14,3% w grupie leczonej kwetiapiną w postacitabletek o przedłużonym uwalnianiu w porównaniu do 68,2% w grupie otrzymującej placebo.Średnia dawka wynosiła 669 mg. Podczas leczenia kwetiapiną w postaci tableteko przedłużonym uwalnianiu przez okres do 9 miesięcy (mediana 7 miesięcy) niezaobserwowano żadnych działań niepożądanych. Szczególnie podczas długotrwałegostosowania kwetiapiny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu nie wzrosła liczbazgłaszanych pozapiramidowych działań niepożądanych ani przypadków zwiększenia masyciała.
Choroba afektywna dwubiegunowa
W dwóch badaniach, w których kwetiapinę stosowano w monoterapii w leczeniuumiarkowanych lub ciężkich epizodów maniakalnych, kwetiapina okazała się skuteczniejszaod placebo w łagodzeniu objawów maniakalnych w 3. i 12. tygodniu stosowania. Znamienniewiększą skuteczność kwetiapiny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu wporównaniu z placebo wykazano w kolejnym trzytygodniowym badaniu. Kwetiapina wpostaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu podawana była w dawkach w zakresie od 400 do
800 mg na dobę, a średnia dawka wynosiła około 600 mg na dobę. Dane dotyczącestosowania kwetiapiny w skojarzeniu z diwalproeksem lub solami litu w ostrych epizodachmaniakalnych o umiarkowanym lub dużym nasileniu, a dotyczące 3. i 6. tygodnia stosowania, ograniczone; leczenie skojarzone jest jednak dobrze tolerowane. Dane wykazały działanieaddycyjne w 3. tygodniu. Drugie badanie nie wykazało istnienia działania addycyjnego w 6.tygodniu stosowania leków.
W badaniu klinicznym, u pacjentów z epizodami depresji w zaburzeniu afektywnymdwubiegunowym typu I lub II, kwetiapina w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiuw dawce 300 mg na dobę wykazała większą skuteczność niż placebo w zmniejszaniuwskaźnika w skali MADRS.
W 4 dodatkowych badaniach klinicznych dotyczących kwetiapiny, podczas 8-tygodniowejterapii u pacjentów z epizodami depresji o umiarkowanym i ciężkim nasileniu w przebieguchoroby afektywnej dwubiegunowej typu I lub II, stosowanie kwetiapiny w postaci tableteko natychmiastowym uwalnianiu w dawce 300 mg i 600 mg było znacząco bardziej skuteczneniż placebo pod względem istotnych miar rezultatu: średniej poprawy w skali MADRS iodpowiedzi zdefiniowanej jako przynajmniej 50% poprawa całkowitego wyniku w skaliMADRS w porównaniu do wartości początkowych. Nie stwierdzono różnicy pod względemwielkości efektu pomiędzy grupą pacjentów otrzymujących kwetiapinę w postacio natychmiastowym uwalnianiu w dawce 300 mg a otrzymującymi dawkę 600 mg.
W przedłużonej obserwacji dwóch powyższych badań, wykazano, że długotrwałe leczeniepacjentów, u których wystąpiła odpowiedź na stosowanie kwetiapiny w postaci tableteko natychmiastowym uwalnianiu w dawce 300 lub 600 mg było skuteczniejsze niż placebo, wodniesieniu do objawów depresji, ale nie w odniesieniu do objawów maniakalnych.
W dwóch badaniach klinicznych dotyczących przeciwdziałania nawrotom oceniającychkwetiapinę w połączeniu z lekami stabilizującymi nastrój u pacjentów z epizodamimaniakalnymi, depresyjnymi lub mieszanymi, połączenie z kwetiapiną wykazało większąskuteczność niż leki stabilizujące nastrój stosowane w monoterapii w wydłużaniu czasu donawrotu zmienionego nastroju (maniakalnego, mieszanego lub depresyjnego). Kwetiapinępodawano w dawce od 400 mg do 800 mg na dobę w dwóch dawkach podzielonych, wpołączeniu z solami litu lub walproinianem.
W 6-tygodniowym, randomizowanym badaniu z zastosowaniem litu i kwetiapiny oprzedłużonym uwalnianiu w porównaniu z placebo i kwetiapiną o przedłużonym uwalnianiuu dorosłych pacjentów z ostrym stanem maniakalnym średnia poprawa w skali YMRS (ang.Young Mania Rating Scale) pomiędzy grupą, w której zastosowano leczenie wspomagającesolami litu a grupą, w której zastosowano dodatkowo placebo, wynosiła 2,8 punktu, a różnicaw odsetku pacjentów odpowiadających na leczenie (zdefiniowanych jako 50% wzrost wynikuw skali YMRS od wartości początkowej) wynosiła 11% (79% w grupie, w którejzastosowano lit jako leczenie wspomagające wobec 68% w grupie, w której zastosowanoplacebo).
W jednym długotrwałym badaniu (do 2 lat stosowania) oceniającym przeciwdziałanienawrotom u pacjentów z epizodami maniakalnymi, depresyjnymi lub mieszanymi, kwetiapinawykazała większą skuteczność w porównaniu z placebo w wydłużaniu czasu do nawrotuzaburzeń nastroju (maniakalnego, mieszanego lub depresyjnego) u pacjentów z zaburzeniemafektywnym dwubiegunowym typu I. Zaburzenia nastroju obserwowano u 91 pacjentów(22,5%) w grupie stosującej kwetiapinę, u 208 pacjentów (51,5%) w grupie otrzymującejplacebo i u 95 (26,1%) w grupie leczonej litem. U pacjentów, u których wystąpiła odpowiedźna terapię kwetiapiną, porównując dalsze leczenie kwetiapiną do zmiany terapii z kwetiapinyna lit, stwierdzono, że zmiana terapii nie była, jak się wydaje, związana z wydłużeniem czasudo nawrotu zaburzeń nastroju.
Bezpieczeństwo kliniczne
W krótkoterminowych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych z udziałem pacjentówze schizofrenią oraz manią w przebiegu choroby dwubiegunowej skumulowana częstośćwystępowania objawów pozapiramidowych w przypadku kwetiapiny i placebo była podobna(schizofrenia: 7,8% w grupie stosującej kwetiapinę i 8,0% w grupie stosującej placebo; maniaw przebiegu choroby dwubiegunowej: 11,2% w grupie kwetiapiny i 11,4% w grupiestosującej placebo). Większą częstość występowania objawów pozapiramidowych upacjentów leczonych kwetiapiną niż u pacjentów otrzymujących placebo stwierdzanow krótkoterminowych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych z udziałem pacjentówz dużą depresją i epizodami depresji w przebiegu choroby dwubiegunowej.
W krótkoterminowych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych z udziałem pacjentówz depresją w przebiegu choroby dwubiegunowej skumulowana częstość występowaniaobjawów pozapiramidowych wynosiła 8,9% w grupie stosującej kwetiapinę i 3,8% w grupiestosującej placebo. W krótkoterminowych badaniach klinicznych z grupą kontrolnąotrzymującą placebo dotyczących monoterapii w dużej depresji, skumulowana częstośćobjawów pozapiramidowych wynosiła 5,4% przy stosowaniu kwetiapiny w postaci tabletek oprzedłużonym uwalnianiu i 3,2% w przypadku placebo. W krótkoterminowym badaniuklinicznym z grupą kontrolną otrzymującą placebo dotyczącym monoterapii u pacjentów wpodeszłym wieku z dużą depresją, skumulowana częstość objawów pozapiramidowychwynosiła 9,0% w grupie przyjmującej kwetiapinę w postaci tabletek o przedłużonymuwalnianiu i 2,3% w grupie otrzymującej placebo. W przypadku zarówno epizodówdepresyjnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej, jak i dużej depresji, częstośćpojedynczych działań niepożądanych (np. akatyzji, zaburzeń pozapiramidowych, drżeń,dyskinezji, dystonii, niepokoju, mimowolnych skurczów mięśni, nadaktywnościpsychoruchowej i sztywności mięśni) nie przekroczyła 4% w żadnej z badanych grup.
W krótkoterminowych badaniach z grupą kontrolną otrzymującą placebo (trwających od 3 do8 tygodni) z ustalonymi dawkami (50 mg na dobę do 800 mg na dobę) zaobserwowanośrednie zwiększenie masy ciała u pacjentów leczonych kwetiapiną w zakresie od 0,8 kg dladawki dobowej 50 mg do 1,4 kg dla dawki dobowej 600 mg (z mniejszym wzrostem dladawki dobowej 800 mg), w porównaniu z 0,2 kg u pacjentów leczonych placebo. Odsetekpacjentów leczonych kwetiapiną, u których masa ciała uległa zwiększeniu o ≥7%, wynosił od5,3% dla dawki 50 mg na dobę do 15,5% dla dawki 400 mg na dobę (przy czym przyrost tenbył mniejszy dla dawek 600 mg na dobę i 800 mg na dobę), a w grupie otrzymującej placebowyniósł 3,7%.
W 6-tygodniowym, randomizowanym badaniu z podawaniem soli litu i kwetiapiny w postacitabletek o przedłużonym uwalnianiu versus placebo i kwetiapiny u dorosłych pacjentów zostrą manią wskazano, że połączenie kwetiapiny z litem powoduje więcej zdarzeńniepożądanych (63% wobec 48% w przypadku stosowania kwetiapiny w połączeniu zplacebo). Wyniki bezpieczeństwa wykazały większą częstość występowania objawówpozapiramidowych: u 16,8% pacjentów w grupie stosującej w skojarzeniu lit i 6,6% w grupiestosującej w skojarzeniu placebo, z których większość to były drżenia, obserwowane u 15,6%w grupie z podawaniem litu w terapii skojarzonej i 4,9% w grupie z podawaniem placebo wterapii skojarzonej. Częstość występowania senności była większa w grupie stosującejkwetiapinę o przedłużonym uwalnianiu w terapii skojarzonej z litem (12,7%) w porównaniudo grupy stosującej kwetiapinę o przedłużonym uwalnianiu w skojarzeniu z placebo (5,5%).Ponadto, większy odsetek w grupie pacjentów leczonych solami litu w skojarzeniu (8,0%)miał na koniec leczenia przyrost masy ciała (≥7%), w porównaniu do grupy pacjentówstosujących w skojarzeniu placebo (4,7%).
Dłuższe badania kliniczne dotyczące zapobiegania nawrotom miały charakter otwarty (ichczas trwania wahał się od 4 do 36 tygodni), kiedy pacjenci byli leczeni kwetiapiną, następnierandomizowany okres odstawienia, podczas którego pacjenci byli losowo przydzielani do
grupy stosującej kwetiapinę lub placebo. U pacjentów losowo przydzielonych do grupystosującej kwetiapinę średnie zwiększenie masy ciała w okresie otwartym wynosiło 2,56 kg, ado 48. tygodnia okresu randomizacji średnie zwiększenie masy ciała wynosiło 3,22 kg wporównaniu z wyjściowym okresem otwartym. Dla pacjentów losowo przydzielonych dostosowania placebo średnie zwiększenie masy ciała w okresie otwartym wynosiło 2,39 kg, aprzed upływem 48. tygodnia okresu z randomizacją 0,89 kg w porównaniu z wartościąwyjściową dla okresu leczenia otwartego.
W badaniach klinicznych z grupą kontrolną otrzymującą placebo u pacjentów w podeszłymwieku z objawami psychotycznymi w przebiegu chorób otępiennych, częstość działańniepożądanych ze strony naczyń mózgowych na 100 pacjento-lat nie była większa w grupiestosującej kwetiapinę niż w grupie otrzymującej placebo.
We wszystkich krótkoterminowych badaniach kontrolowanych placebo, w którychkwetiapinę stosowano w monoterapii, u pacjentów z wyjściową liczbą neutrofili ≥1,5 × 109/l,częstość występowania co najmniej raz liczby neutrofili <1,5 × 109/l wyniosła 1,9% upacjentów leczonych kwetiapiną i 1, 5% u pacjentów otrzymujących placebo. Częstośćwystępowania zmiany liczby neutrofili w zakresie >0,5 do <1,0 × 109/l u pacjentówleczonych kwetiapiną i u pacjentów otrzymujących placebo była taka sama (0,2%). Wewszystkich badaniach klinicznych (badania kontrolowane placebo, badania otwarte, badania zaktywnym komparatorem) u pacjentów z wyjściową liczbą neutrofili ≥1,5 × 109/l, częstośćwystępowania co najmniej raz zmiany liczby neutrofili <1,5 × 109/l wyniosła 2,9%, a do<0,5 × 109/l 0,21% u pacjentów leczonych kwetiapiną.
Leczenie kwetiapiną było związane z zależnym od dawki zmniejszeniem stężenia hormonówtarczycy. Częstość występowania zmian w TSH wynosiła 3,2% w grupie stosującejkwetiapinę w porównaniu do 2,7% w grupie stosującej placebo. Częstość występowaniawzajemnych, potencjalnie istotnych klinicznie zmian zarówno T3, T4 i TSH w tychbadaniach była niewielka, a obserwowane zmiany stężeń hormonów tarczycy nie wiązały sięz klinicznymi objawami niedoczynności tarczycy. Zmniejszenie całkowitej i wolnej T4 byłymaksymalne w ciągu pierwszych sześciu tygodni leczenia kwetiapiną, bez dalszegozmniejszania podczas długotrwałego leczenia. W około 2/3 wszystkich przypadkówprzerwanie leczenia kwetiapiną wiązało się z odwróceniem wpływu na całkowitą i wolną T4,niezależnie od czasu trwania leczenia.
Zaćma/zmętnienie soczewki
W badaniu klinicznym z oceną możliwości tworzenia się zaćmy u pacjentów ze schizofreniąlub zaburzeniami schizoafektywnymi stosujących kwetiapinę (200–800 mg na dobę) wporównaniu do rysperydonu (2–8 mg na dobę) odsetek pacjentów ze zwiększeniem stopniazmętnienia soczewki nie był większy w grupie przyjmującej kwetiapinę (4%) niż w grupiestosującej rysperydon (10%), gdy lek stosowano przez co najmniej 21 miesięcy.
Dzieci i młodzież
Skuteczność kliniczna
Skuteczność i bezpieczeństwo kwetiapiny były badane w trzytygodniowym badaniuklinicznym z grupą kontrolną otrzymującą placebo, dotyczącym terapii manii (n=284pacjentów z USA, w wieku 10–17 lat). Około 45% pacjentów z tej populacji miałododatkowo zdiagnozowane ADHD. Dodatkowo przeprowadzono 6-tygodniowe, badaniekliniczne z grupą kontrolną otrzymującą placebo dotyczące schizofrenii (n=222 pacjentów,w wieku 1317 lat). Z obu badań wykluczono pacjentów, którzy nie wykazywali odpowiedziklinicznej na leczenie kwetiapiną. Leczenie kwetiapiną rozpoczynano od dawki 50 mg nadobę, którą w drugim dniu leczenia zwiększano do 100 mg na dobę; następnie dawkęstopniowo zwiększano o 100 mg na dobę w dwóch lub trzech dawkach podzielonych do
dawki docelowej (od 400 do 600 mg na dobę w przypadku manii i od 400 do 800 mg na dobę w przypadku schizofrenii).
W badaniu nad leczeniem manii różnica średniej zmiany LS wskaźnika całkowitego YMRS(ang. Young Mania Rating Scale) od wartości początkowej (grupa otrzymująca substancjęczynną minus grupa otrzymująca placebo) wynosiła -5,21 po podawaniu kwetiapiny w dawce400 mg na dobę oraz -6,56 po podawaniu kwetiapiny w dawce 600 mg na dobę. Wskaźnikiodpowiedzi (poprawa YMRS o ≥50%) wynosiły 64% w grupie otrzymującej kwetiapinę wdawce 400 mg na dobę, 58% w grupie otrzymującej kwetiapinę w dawce 600 mg na dobę i37% w grupie otrzymującej placebo.
W badaniu dotyczącym leczenia schizofrenii różnica średniej zmiany LS ogólnego wyniku wskali PANSS od wartości początkowej (grupa otrzymująca substancję czynną minus grupaotrzymująca placebo) wynosiła -8,16 po zastosowaniu kwetiapiny w dawce 400 mg na dobęoraz -9,29 po zastosowaniu kwetiapiny w dawce 800 mg na dobę. Zarówno schemat z małądawką kwetiapiny (400 mg na dobę), jak i schemat z dużą dawką (800 mg na dobę) byłbardziej skuteczny pod względem odsetka pacjentów z odpowiedzią, zdefiniowaną jakozmniejszenie ogólnego wskaźnika PANSS o ≥30%. Zarówno w zaburzeniach maniakalnych,jak i w schizofrenii, stosowanie większych dawek skutkowało liczbowo mniejszym odsetkiemodpowiedzi.
W trzecim krótkoterminowym badaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo kwetiapiną oprzedłużonym uwalnianiu stosowana w monoterapii u dzieci i młodzieży (w wieku 10–17 lat)z depresją w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym, skuteczność nie zostałaudowodniona.
Brak danych na temat długotrwałego efektu albo zapobiegania nawrotom w tej grupie wiekowej.
Bezpieczeństwo kliniczne
W krótkoterminowych opisanych powyżej badaniach z udziałem dzieci i młodzieży zzastosowaniem kwetiapiny, częstość występowania objawów pozapiramidowych w grupieprzyjmujących leczenie aktywne vs. placebo wynosiła odpowiednio 12,9% w porównaniu z5,3% w badaniu w schizofrenii, 3,6% w porównaniu z 1,1% w badaniu w manii w chorobieafektywnej dwubiegunowej, oraz 1,1% w porównaniu z 0% w badaniu w depresji w chorobieafektywnej dwubiegunowej. Odsetek przyrostu masy ≥7% od wyjściowej masy ciała wramieniu czynnym w porównaniu z placebo wynosił odpowiednio 17% w porównaniu z 2,5%w badaniach w schizofrenii i manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowegooraz 13,7% w porównaniu z 6,8% w depresji w przebiegu zaburzenia afektywnegodwubiegunowego. Odsetek zdarzeń związanych z samobójstwami w grupie otrzymującejsubstancję czynną w porównaniu z grupą otrzymującą placebo wynosił 1,4% w porównaniu z1,3% w badaniu dotyczącym schizofrenii, 1,0% w porównaniu z 0% w badaniu dotyczącymmanii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej oraz 1,1% w porównaniu z 0% wbadaniu dotyczącym depresji w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. Podczasprzedłużonej fazy badania po leczeniu depresji w przebiegu choroby afektywnejdwubiegunowej odnotowano dwa dodatkowe zdarzenia samobójcze u dwóch pacjentów;jeden z tych pacjentów w chwili zdarzenia był leczony kwetiapiną.
Bezpieczeństwo długoterminowe
Dodatkowe dane dotyczące bezpieczeństwa uzyskano w 26-tygodniowym otwartymprzedłużeniu badań krótkoterminowych (n = 380 pacjentów), w którym kwetiapinę podawanow sposób zmienny w zakresie dawek od 400 do 800 mg na dobę. U dzieci i młodzieżystwierdzono występowanie zwiększenia ciśnienia tętniczego oraz z większą częstością niżu dorosłych wzmożonego łaknienia, objawów pozapiramidowych i zwiększonego stężeniaprolaktyny w surowicy (patrz punkty 4.4 i 4.8).
Jeżeli chodzi o przyrost masy ciała, to po uwzględnieniu prawidłowego wzrostu w dłuższymczasie, jako miarę klinicznie istotnej zmiany przyjęto zwiększenie wskaźnika masy ciała (ang.Body Mass Index, BMI) o co najmniej 0,5 odchylenia standardowego; kryterium to spełniło18,3% pacjentów, którzy byli leczeni kwetiapiną przez co najmniej 26 tygodni.
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Wchłanianie
Kwetiapina po podaniu doustnym jest dobrze wchłaniana. Maksymalne stężenia kwetiapinyw postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu i norkwetiapiny w osoczu występują po około6 godzinach od zastosowania kwetiapiny w postaci o przedłużonym uwalnianiu (Tmax).Maksymalne stężenie molowe czynnego metabolitu kwetiapiny, norkwetiapiny, w staniestacjonarnym wynosi 35% wartości dla kwetiapiny.
Farmakokinetyka kwetiapiny i norkwetiapiny jest liniowa i proporcjonalna do dawek dodawki 800 mg podawanej raz na dobę. Powierzchnia pola pod krzywą (AUC) dla kwetiapinyw postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu podawanej raz na dobę i takiej samej dawkidobowej kwetiapiny fumaranu (kwetiapina w postaci o natychmiastowym uwalnianiu),podawanej dwa razy na dobę, jest porównywalna, ale maksymalne stężenie w osoczu (Cmax)jest o 13% mniejsze w stanie stacjonarnym. Porównując kwetiapinę o przedłużonymuwalnianiu do kwetiapiny o natychmiastowym uwalnianiu, AUC norkwetiapiny jest mniejszeo 18%.
W badaniu oceniającym wpływ pokarmu na biodostępność kwetiapiny stwierdzono, żepokarm bogaty w tłuszcze powodował znaczące statystycznie zwiększenie Cmax i AUCkwetiapiny w postaci o przedłużonym uwalnianiu, o odpowiednio 50% i 20%. Nie możnawykluczyć, że wpływ posiłków wysokotłuszczowych na produkt leczniczy może byćwiększy. Dla porównania, lekki posiłek nie wywierał znaczącego wpływu na Cmax lub AUCkwetiapiny. Zaleca się, aby kwetiapina w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiuprzyjmować raz na dobę bez pokarmu.
Dystrybucja
Kwetiapina w około 83% wiąże się z białkami osocza.
Metabolizm
Kwetiapina jest w znacznym stopniu metabolizowana w wątrobie, przy czym po podaniuznakowanej radioaktywnie kwetiapiny, związki macierzyste w postaci niezmienionejwydalane z moczem i kałem stanowią mniej niż 5% podanej substancji.
Badania in vitro wykazały, że najważniejszym izoenzymem odpowiedzialnym za metabolizmkwetiapiny pośredniczony przez układ enzymatyczny cytochromu P450 jest izoenzymCYP3A4. Norkwetiapina jest tworzona i eliminowana głównie przez izoenzym CYP3A4.
Stwierdzono, że kwetiapina i kilka jej metabolitów (w tym norkwetiapina) słabymiinhibitorami aktywności izoenzymów 1A2, 2C9, 2C19, 2D6 i 3A4 ludzkiego cytochromuP450 w warunkach in vitro. Hamowanie CYP w warunkach in vitro stwierdzano tylko wstężeniach 5 do 50 razy większych niż stężenia obserwowane w zakresie dawek od 300 do800 mg/dobę u ludzi. Na podstawie wspomnianych badań in vitro można stwierdzić, jestmało prawdopodobne, aby jednoczesne podawanie kwetiapiny z innymi lekami mogłow sposób klinicznie istotny prowadzić do pośredniczonego przez cytochrom P450 hamowaniametabolizmu owych innych leków. Z badań na zwierzętach wynika, że kwetiapina możepowodować indukcję enzymów należących do układu cytochromu P450. W badaniu nadinterakcjami z udziałem pacjentów z psychozami nie stwierdzono jednak zwiększeniaaktywności układu cytochromu P450 po podawaniu kwetiapiny.
Eliminacja
Okres półtrwania w fazie eliminacji kwetiapiny wynosi około 7 godzin, a norkwetiapiny około 12 godzin. Około 73% znakowanego radioaktywnie leku było wydalane w moczu,a 21% w kale, przy czym mniej niż 5% całkowitej radioaktywności pochodziłoz niezmienionego leku. Średnia frakcja molowa podanej dawki w postaci wolnej kwetiapinyoraz aktywnego u ludzi metabolitu norkwetiapiny wydalana w moczu wynosi <5%.
Szczególne populacje pacjentów
Płeć
Właściwości farmakokinetyczne kwetiapiny u mężczyzn i kobiet nie różnią się.
Pacjenci w podeszłym wieku
Średni klirens kwetiapiny u osób w podeszłym wieku jest około 30 - 50% niższy niżu dorosłych w wieku od 18 do 65 lat.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek
Średni klirens kwetiapiny w osoczu był zmniejszony o około 25% u pacjentów z ciężkąniewydolnością nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 30 ml/min/1,73 m2), jednakposzczególne wartości klirensu mieściły się w zakresie właściwym dla pacjentówz prawidłową czynnością nerek.
Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby
Średni klirens kwetiapiny w osoczu był zmniejszony o około 25% u pacjentów zestwierdzoną niewydolnością wątroby (stabilna marskość poalkoholowa). Ponieważkwetiapina jest głównie metabolizowana w wątrobie, u osób z zaburzeniami czynnościwątroby można się spodziewać zwiększonego stężenia w osoczu. W tej grupie pacjentówmoże być konieczne dostosowanie dawki (patrz punkt 4.2).
Dzieci i młodzież
Dane farmakokinetyczne zebrano od 9 dzieci w wieku od 10–12 lat oraz 12 młodych osób,które poddane były stałej dawce 400 mg kwetiapiny w postaci o natychmiastowymuwalnianiu, stosowanej dwa razy na dobę. W stanie stacjonarnym, unormowane zależnie oddawki stężenie w osoczu związku macierzystego, kwetiapiny, u dzieci i młodzieży (10–17 lat)było zbliżone do obserwowanego u pacjentów dorosłych, chociaż Cmax u dzieci miało wartościz górnej części zakresu obserwowanego u dorosłych. Wartości AUC i Cmax aktywnegometabolitu, norkwetiapiny, były większe, w przybliżeniu odpowiednio o 62% i 49 % u dzieci(10-12 lat) oraz odpowiednio o 28% i 14% u młodzieży (13-17 lat) w porównaniu zpacjentami dorosłymi.
Brak dostępnych danych dotyczących stosowania kwetiapiny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu u dzieci i młodzieży.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
W serii badań przeprowadzonych w warunkach in vitro oraz in vivo nie stwierdzono cechgenotoksyczności kwetiapiny. U zwierząt laboratoryjnych, w przypadku klinicznie istotnegopoziomu ekspozycji obserwowano następujące zmiany, których dotychczas nie potwierdzonow długoterminowych badaniach klinicznych:
U szczurów obserwowano odkładanie się barwnika w tarczycy; u makaków jawajskich przerost komórek pęcherzykowych tarczycy, zmniejszenie stężenia T3 w osoczu,zmniejszenie stężenia hemoglobiny i zmniejszenie liczby krwinek czerwonych i białych; upsów – zmętnienie soczewki i zaćmę. (Zaćma/zmętnienie soczewki patrz punkt 5.1).
W badaniu toksycznego wpływu na zarodki i płody, stwierdzono zwiększoną częstośćwystępowania przykurczu łap przednich i tylnych (odpowiednik przykurczu w stawach
nadgarstkowym i skokowym). Efekt ten występował przy obecności wyraźnegooddziaływania kwetiapiny na organizm matki, przejawiającego się zmniejszonym przyrostemmasy ciała samicy ciężarnej. Te działania były wyraźnie widoczne przy poziomie ekspozycjisamicy podobnym lub nieco większym niż występujący u ludzi podczas stosowaniamaksymalnej dawki terapeutycznej. Znaczenie tej obserwacji dla ludzi nie jest znane.
W badaniach płodności u szczurów, obserwowano nieznaczne zmniejszenie płodnościsamców, ciąże urojone, przedłużające się okresy międzyrujowe (diestrus), wydłużenie czasuod kohabitacji do spółkowania oraz zmniejszenie odsetka ciąż. Efekty te związane zezwiększonym stężeniem prolaktyny i nie mają bezpośredniego znaczenia dla ludzi ze względuna różnice gatunkowe w hormonalnej kontroli rozrodu.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Rdzeń tabletki
Kwasu metakrylowego i etylu akrylanu kopolimer (1:1), typ A Laktoza
Magnezu stearynianMaltoza krystalicznaTalk
Otoczka tabletki
Kwasu metakrylowego i etylu akrylanu kopolimer (1:1), typ ATrietylu cytrynian
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
30 miesięcy
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania produktu leczniczego.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Pudełko tekturowe zawierające odpowiednią liczbę białych nieprzezroczystych blistrówfoliowych z PVC/PCTFE/Aluminium oraz ulotkę informacyjną.
Dostępne wielkości opakowań:
Questax XR, 600 mg: 10, 20, 30, 50, 60 i 100 tabletek
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania
Bez specjalnych wymagań.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTU
neuraxpharm Arzneimittel GmbHElisabeth-Selbert-Straße 2340764 Langenfeld
Niemcy
8. NUMER(Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Pozwolenie nr:
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO
OBROTU / DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu:
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO